پیشینه
کمردرد غیراختصاصی، بیماری شایع و بالقوه ناتوانکنندهای است که معمولا با خودمراقبتی و داروهای غیرتجویزی درمان میشود. راهبردهای کنونی بیان میکنند که درمان با ورزش ممکن است برای کمردرد مزمن مفید باشد. یوگا ورزش ذهن - بدن است که معمولا برای کمردرد غیراختصاصی استفاده میشود.
اهداف
بررسی اثرات یوگا برای درمان کمردرد مزمن غیراختصاصی با تمرکز بر درد، عملکرد، و عوارض جانبی، در مقایسه با عدم درمان اختصاصی، حداقل مداخله (مثل آموزش)، یا دیگر درمانهای فعال.
روش های جستجو
برای این مطالعه مروری، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ 4 مرکز ثبت کارآزمایی و 5 پایگاه اطلاعاتی دیگر را تا 11 مارچ 2016 بدون اعمال هیچ محدودیت زبانی یا وضعیت انتشار، جستوجو کردیم. فهرست منابع را غربالگری کردیم و با متخصصان این حیطه برای شناسایی مطالعات بیشتر تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده درمان را با یوگا در افراد مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی گردآوری کردیم. مطالعاتی که یوگا را با دیگر مداخلات یا عدمدرمان مقایسه کردهاند، گردآوری شدند. همچنین، مطالعاتی را که یوگا را به عنوان درمان کمکی برای درمانهای دیگر در مقابل درمانهای تکی مقایسه کردند، گردآوری کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری، مطالعات را غربالگری و انتخاب، دادههای نتایج را استخراج، و خطر سوگیری (Bias) را بررسی کردند. برای دادههای نامشخص یا گمشده با نویسندههای مطالعات تماس گرفتیم. عدمقطعیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
12 کارآزمایی (با 1080 شرکتکننده) گردآوری کردیم که در کشورهای آمریکا (7 کارآزمایی)، هند (3 کارآزمایی)، و انگلیس (2 کارآزمایی) انجام شدهبودند. 1 کارآزمایی منبع مالی نداشت، منبع مالی 1 کارآزمایی، یک موسسه یوگا و منبع مالی 7 کارآزمایی دولتی یا بدون-منفعت بود. 3 کارآزمایی منابع مالیشان را گزارش نکردهاند. نوع یوگا اکثر کارآزماییها به صورت Iyengar؛ Hatha و Viniyoga بود. این کارآزماییها یوگا را با عدممداخله یا با یک مداخله غیرورزشی مثل آموزش (7 کارآزمایی)، با یک مداخله ورزشی غیر از یوگا (3 کارآزمایی)، یا با هر دو مداخله ورزشی و غیرورزشی (2 کارآزمایی) مقایسه کردند. به دلیل اینکه شرکتکنندهها و افراد پژوهش نسبت به وظایف درمانی کور نشدهبودند، و نتایج توسط خود افراد بررسی شدهبود، همه کارآزماییها سوگیری (bias) اجرایی و تشخیصی بالایی داشتند. از اینرو، به دلیل خطر سوگیری، همه نتایج، شواهد با قطعیت «متوسطی» داشتند، و وقتی که خطر سوگیری جدی بیشتر و ناهمگونی غیرقابل توضیح بین مطالعات وجود داشت، یا تجزیه و تحلیلها دقیق نبودند، قطعیت شواهد را پائینتر درنظر گرفتیم.
برای یوگا در مقایسه با کنترلهای غیرورزشی (9 کارآزمایی؛ 810 شرکتکننده)، شواهد با قطعیت پائینی وجود داشت که یوگا بهبودی کم تا متوسطی در عمکرد مربوط به کمر در 3 تا 4 ماه ایجاد میکند (میانگین تفاوت استاندارد (SMD): 0.40 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 - تا 0.14؛ متناظر با تغییر در Roland-Morris Disability Questionnaire با میانگین تفاوت (MD): 2.18 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.60 - تا 0.76 - ). همچنین شواهد با قطعیت متوسطی برای بهبود کم تا متوسط یوگا در 6 ماه (SMD: 0.44 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 - تا 0.22 - ؛ متناظر با تغییر در Roland-Morris Disability Questionnaire با MD: 2.15 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.23 - تا 1.08 - ) و شواهد با قطعیت پائینی برای بهبود کم در 12 ماه (SMD: 0.26 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 - تا 0.05 - ؛ متناظر با تغییر در Roland-Morris Disability Questionnaire با MD: 1.36 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.41 تا 0.26 - ) وجود داشت. در مقایس 0 تا 100، شواهد با قطعیت خیلی پائین تا متوسطی وجود داشت که یوگا برای درد در 3 تا 4 ماه (MD: 4.55 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 7.04 - تا 2.06 - )، 6 ماه (MD: 7.81 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.37 - تا 2.25 - ) و 12 ماه (MD: 5.40 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 14.50 - تا 3.70 - )، کمی بهتر بود، اما تغییرات مهم از لحاظ بالینی درد را 15 و بیش از 15 امتیاز درنظر گرفتهبودیم و تغییرات به اندازه 15 امتیاز نبودند. بر اساس دادههای حاصل از 6 کارآزمایی، شواهد با قطعیت متوسطی وجود داشت که خطر عوارض جانبی، افزایش اولیه کمردرد، در یوگا نسبت به کنترلهای غیرورزشی بیشتر بود (خطر تفاوت (RD): %5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): %2 تا 8%).
برای یوگا در مقایسه با کنترلهای ورزشی غیر-یوگا (4 کارآزمایی؛ 394 شرکتکننده)، شواهد با قطعیت خیلی پائینی برای عدم تفاوت یا تفاوت جزئی در عملکرد مربوط به کمر در 3 ماه (SMD: 0.22 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.65 - تا 0.20؛ متناظر با تغییر در Roland-Morris Disability Questionnaire با MD: 0.99 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.87 - تا 0.90) ، در 6 ماه (SMD: 0.20 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 - تا 0.19؛ متناظر با تغییر در Roland-Morris Disability Questionnaire با MD: 0.90 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.61 تا 0.81) وجود داشت، و دادهای در مورد عملکرد مربوط به کمر پس از 6 ماه وجود نداشت. شواهد با قطعیت خیلی پائینی برای کمردرد در مقیاس 0 تا 100 در 7 ماه وجود داشت (MD: 20.40 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 25.48 - تا 15.32 - )، و دادهای در مورد درد در 3 ماه یا پس از 7 ماه وجود نداشت. بر اساس دادههای حاصل از 3 کارآزمایی، شواهد با قطعیت پائینی برای عدم اختلاف در خطر عوارض جانبی بین یوگا و کنترلهای ورزشی غیر- یوگا وجود داشت (RD؛ 1%؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4 - % تا 6%).
برای یوگا به علاوه ورزش در مقایسه با فقط ورزش (1 کارآزمایی؛ 24 شرکتکننده)، شواهد با قطعیت خیلی پائینی برای عدم اختلاف یا اختلاف جزئی در 10 هفته برای عملکرد مربوط به کمر (SMD: 0.60 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.42 - تا 0.22؛ متناظر با تغییر در Oswestry Disability Index با MD: 17.05 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 22.96- تا 11.14) یا درد در یک مقیاس 0 تا 100 (MD: 3.20 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.76- تا 7.36). هیچ دادهای در مورد نتایج دیگر امتیازهای زمانی و عوارض جانبی وجود نداشت.
شواهد محدودی در مورد خطر بهبود بالینی، معیارهای کیفیت زندگی، و افسردگی از مطالعات به دست آمد. هیچ شواهدی در مورد ناتوانی مربوط به کار وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با قطعیت پائین تا متوسطی وجود دارد که یوگا در مقایسه با کنترلهای غیرورزشی، بهبودی کم تا متوسطی در عملکرد مربوط به کمر طی 3 و 6 ماه ایجاد میکند. همچنین، یوگا ممکن است برای درد طی 3 و 6 ماه موثرتر باشد، اما اندازه اثر به سطوح از پیش مشخصشده حداقل اهمیت بالینی نرسید. مشخص نیست که آیا تفاوتی بین یوگا و ورزش دیگری برای عملکرد مربوط به کمر یا درد وجود دارد یا خیر، و نیز مشخص نیست که آیا یوگا به علاوه ورزش نسبت به فقط ورزش موثرتر است. یوگا نسبت به کنترلهای غیرورزشی با عوارض جانبی بیشتری همراه است، اما ممکن است عوارض جانبی آن به اندازه عوارض جانبی دیگر ورزشهای مربوط به کمر باشد. به جستوجوی با کیفیت بالای بیشتری برای افزایش اطمینان در تخمینهای اثر، برای ارزیابی نتایج درازمدت، و ایجاد دادههای بیشتر در مورد مقایسهها بین یوگا و ورزشی دیگر برای کمردرد مزمن معمولی نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
درمان با یوگا برای کمردرد مزمن غیراختصاصی
سوال مطالعه مروری
آیا یوگا عملکرد مربوط به کمر و درد را در افراد مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی بهبود میبخشد یا خیر؟
پیشینه
کمردرد یک بیماری شایع است. برای برخی از افراد ممکن است 3 ماه یا بیشتر طول بکشد که به آن کمردرد «مزمن» میگویند. یوگا معمولا به عنوان درمانی برای کمردرد استفاده میشود.
تاریخ جستوجو
پایگاههای اطلاعات پزشکی را برای کارآزماییهایی جستوجو کردیم که یوگا را با درمانی دیگر یا عدمدرمان در بزرگسالان (18 و بزرگتر از 18 سال) مقایسه کردهاند. همچنین، کارآزماییهایی که یوگا را به همراه درمانهای دیگر در مقابل دیگر درمانهای تکی، مقایسه کردهاند، گردآوری کردیم. این شواهد تا مارچ 2016 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
12 کارآزمایی با 1080 شرکتکننده گردآوری کردیم. 7 مطالعه در آمریکا، 3 مطالعه در هند، و 2 مطالعه در انگلیس انجام شدهاست. همه مطالعات تغییرات عملکرد مربوط به کمر یا درد را ارزیابی کردهاند. مطالعه محدودی، نتایج کیفیت زندگی یا افسردگی را گزارش کردهاند، و حدود نیمی از آنها به هیچ چیزی در مورد ضررهای مداخلات اشاره نکردند.
منابع تامین مالی مطالعات
3 مطالعه منبع مالیشان را گزارش نکردند. یک مطالعه گزارش کرد که هیچ منبع مالی نداشت؛ یک مطالعه منبع مالیاش، یک موسسه یوگا بود؛ و 7 مطالعه منبع مالی خود را خیریه، دانشگاه، یا دولت معرفی کردند.
نتایج اصلی
7 مطالعه یوگا را با مداخلات غیرورزشی، شامل عدمدرمان، درمان با تاخیر یوگا، یا آموزش (مثل کتابچه و سخنرانی) مقایسه کردند. 3 مطالعه یوگا را با ورزش متمرکز بر کمر یا برنامههای ورزشی مشابه مقایسه کردند. 2 مطالعه، 3 گروه درمانی داشتند و یوگا، مداخله غیرورزشی، و ورزش متمرکز بر کمر را با هم مقایسه کردند. یکی از این مطالعات با مقایسه یوگا با ورزش متمرکز بر کمر، یوگا به همراه ورزش متمرکز بر کمر را با فقط ورزش متمرکز بر کمر مقایسه کرد.
برای یوگا در مقایسه با مداخله غیرورزشی، شواهد با قطعیت پائینی وجود داشت که یوگا احتمالا برای بهبود عملکرد کمر در 3 ماه، بهتر است. همچنین شواهد با قطعیت متوسط و پائینی وجود داشت که یوگا احتمالا به ترتیب در 6 ماه و 12 ماه کمی بهتر است. شواهد با قطعیت خیلی پائین تا متوسطی برای بهبود درد در 3، 6 و 12 ماه وجود داشت، اما این اثرات به لحاظ بالینی اهمیتی نداشتند.
برای یوگا در مقایسه با ورزش متمرکز بر کمر، شواهد با قطعیت خیلی پائینی وجود داشت که ممکن است عدماختلاف یا اختلاف جزئی بین یوگا و ورزش غیر-یوگا در بهبود عملکرد کمر در 3 و 6 ماه وجود داشتهباشد، و هیچ دادهای در مورد عملکرد کمر در 12 ماه وجود نداشت. شواهد با قطعیت خیلی پائینی برای بهبود درد در 7 ماه وجود داشت، و هیچ دادهای در مورد درد در 3 ماه یا 12 ماه وجود نداشت. برای یوگا به همراه ورزش متمرکز بر کمر در مقایسه با فقط ورزش متمرکز بر کمر، شواهد با قطعیت خیلی پائینی از یک مطالعه (24 شرکتکننده) وجود داشت و مشخص نیست که آیا یوگا به همراه ورزش نسبت به فقط ورزش برای عملکرد کمر یا درد در 10 هفته بهتر است یا خیر. عملکرد کمر و درد پس از 10 هفته ارزیابی نشدهاست.
شایعترین ضررها در این کارآزماییها، افزایش درد بود. شواهد با قطعیت متوسطی وجود داشت که خطر ضررها در یوگا نسبت به دیگر مداخلات غیرورزشی بیشتر است، و نیز شواهد با قطعیت متوسطی وجود داشت که خطر ضررها بین یوگا و ورزش متمرکز بر کمر بیشتر بود. یوگا با خطر عوارض جانبی جدی همراه نبود.
دادههای کمی در مورد بهبود بالینی، کیفیت زندگی و افسردگی وجود داشت و هیچ شواهدی از ناتوانی مربوط به کار وجود نداشت.
قطعیت شواهد
شرکتکنندهها در همه مطالعات از اینکه یوگا انجام میدهند یا خیر آگاه بودند، و این آگاهی، در گزارش تغییر در عملکرد، درد، و دیگر معیارها ممکن است تاثیرگذار باشد. به علاوه، برخی از مطالعات خیلی کوچک بودند، برای برخی از مقایسهها، مطالعات محدودی وجود داشت، و مطالعات برخی از مقایسهها نتایج سازگاری نداشتند. از اینرو، قطعیت شواهد را «متوسط»، «پائین» یا «خیلی پائین» در نظر گرفتیم.