سقط جنین یکی از عوارض شایع بارداری است که می‌تواند در اثر طیف وسیعی از عوامل رخ دهد. مصرف ناکافی ویتامین‌ها در رژیم غذایی با افزایش خطر سقط جنین مرتبط است، بنابراین مصرف مکمل ویتامین‌ها در زنان قبل از یا در اوایل بارداری ممکن است به پیشگیری از وقوع سقط جنین کمک کند.

هدف از این مرور، تعیین اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف هر نوع مکمل ویتامینی بر خطر وقوع سقط جنین خودبه‌خودی بود.

پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (6 نوامبر 2015) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را جست‌وجو کردیم.

همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و شبه‐تصادفی‌سازی شده که مصرف یک یا چند مکمل ویتامین را در دوران بارداری با دارونما (placebo)، دیگر ویتامین‌ها، عدم مصرف ویتامین یا مداخلات دیگر مقایسه کردند. مصرف مکمل‌هایی را که پیش از لقاح، حول و ‌حوش زمان بارداری یا در اوایل بارداری (کمتر از هفته 20 بارداری) شروع شدند، گنجانده‌ایم.

سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود بررسی کردند، داده‌ها را استخراج کرده و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی کردیم. کیفیت شواهد برای نتایج عددی پیامدهای موجود در جداول «خلاصه‌ای از یافته‌ها»، گنجانده می‌شود.

در مجموع 40 کارآزمایی (شامل 276,820 زن و 278,413 بارداری) را انتخاب کردیم که مصرف مکمل ویتامین(ها) را که پیش از هفته 20 بارداری شروع شدند، ارزیابی کرده و حداقل یک پیامد اولیه را گزارش کردند که واجد شرایط این مرور بود. هشت کارآزمایی به صورت خوشه‌ای، تصادفی‌سازی شده و در مجموع داده‌هایی را برای 217,726 زن و 219,267 بارداری ارائه کردند.

تقریبا نیمی از کارآزمایی‌های وارد شده با خطر پائین سوگیری برای تولید تصادفی توالی (random sequence generation) و پنهان‌سازی کافی شرکت‌کنندگان به گروه‌های درمان و کنترل همراه بودند.

مصرف مکمل ویتامین C

هیچ تفاوتی در خطر کل موارد سقط جنین (خطر نسبی (RR): 1.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 1.40، هفت کارآزمایی، 18,949 زن؛ شواهد با کیفیت بالا )، سقط جنین زودرس یا دیررس (RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.26، چهار کارآزمایی، 13,346 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط ), مرده‌زایی (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.76، هفت کارآزمایی، 21,442 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط ) یا عوارض جانبی مصرف مکمل ویتامین (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.39 تا 3.41، یک کارآزمایی، 739 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) بین زنان دریافت کننده ویتامین C با ویتامین E در مقایسه با گروه دارونما یا بدون ویتامین C، دیده نشد. هیچ تفاوت بارزی در خطر از دست دادن کامل جنین یا سقط جنین بین زنان دریافت کننده هر ترکیب دیگری از ویتامین C در مقایسه با گروه دارونما یا بدون ویتامین C مشاهده نشد.

مکمل ویتامین A

هیچ تفاوتی در خطر از دست دادن کامل جنین (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.61 تا 1.66، سه کارآزمایی، 1640 زن؛ شواهد با کیفیت پائین )، سقط زودرس یا دیررس (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.46 تا 1.62، دو کارآزمایی، 1397 زن، شواهد با کیفیت پائین ) یا مرده‌زایی (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 0.57 تا 2.91، سه کارآزمایی، 1640 زن؛ شواهد با کیفیت پائین بین زنان دریافت کننده ویتامین A به علاوه آهن و فولات در مقایسه با گروه دارونما یا بدون ویتامین A، به دست نیامد. هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در خطر از دست دادن کامل جنین یا سقط جنین بین زنان دریافت کننده ترکیب دیگری از ویتامین A در مقایسه با گروه دارونما یا بدون ویتامین A وجود نداشت.

مکمل مولتی‌ویتامین

شواهدی مبنی بر کاهش خطر مرده‌زایی بین زنان دریافت کننده مولتی‌ویتامین به همراه آهن و اسید فولیک در مقایسه با مصرف فقط آهن و فولات به دست آمد (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.85 تا 0.99، 10 کارآزمایی، 79,851 زن؛ شواهد با کیفیت بالا). اگرچه از دست دادن کامل جنین در زنانی که مولتی‌ویتامین را بدون اسید فولیک (RR: 0.49؛ 95% CI؛ 0.34 تا 0.70، یک کارآزمایی، 907 زن)، و مولتی‌ویتامین‌ها را با یا بدون ویتامین A (RR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.39 تا 0.92، یک کارآزمایی، 1074 زن) دریافت کردند، کمتر بود، این یافته‌ها از یک کارآزمایی با تعداد کمی از زنان به دست آمدند. هم‌چنین، آنها شامل مطالعاتی می‌شوند که گروه‌های مقایسه، زنان دریافت کننده ویتامین A یا دارونما ‌بودند، و بنابراین در تفسیر نیاز به احتیاط دارند.

هیچ تفاوتی در خطر از دست دادن کامل جنین (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.00، 10 کارآزمایی، 94,948 زن، شواهد با کیفیت بالا ) یا سقط جنین زودرس یا دیررس (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.94 تا 1.03، 10 کارآزمایی، 94,948 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) بین زنان دریافت کننده مولتی‌ویتامین به همراه آهن و اسید فولیک در مقایسه با گروه‌های فقط آهن و فولات، دیده نشد.

هیچ شواهدی دال بر وجود تفاوت در خطر از دست دادن کامل جنین یا سقط جنین بین زنان دریافت کننده هر ترکیب دیگری از مولتی‌ویتامین در مقایسه با گروه دارونما، اسید فولیک یا ویتامین A وجود نداشت.

مکمل اسید فولیک

هیچ شواهدی دال بر تفاوت در خطر از دست دادن کامل جنین، سقط زودرس یا دیررس، مرده‌زایی یا ناهنجاری‌های مادرزادی بین زنانی که مکمل اسید فولیک را با یا بدون مولتی‌ویتامین و/یا آهن در مقایسه با گروه بدون اسید فولیک مصرف کردند، وجود نداشت.

مکمل ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی

هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در بروز سقط زودرس یا دیررس بین زنان دریافت کننده آنتی‌اکسیدان در مقایسه با گروه آنتی‌اکسیدان کم به دست نیامد (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.24 تا 5.29، یک کارآزمایی، 110 زن).

مصرف هر گونه مکمل ویتامینی پیش از بارداری یا در اوایل بارداری مانع از بروز سقط جنین در زنان نمی‌شود. با این حال، شواهد نشان داد در زنان دریافت کننده مولتی‌ویتامین به همراه آهن و اسید فولیک، خطر مرده‌زایی کاهش یافت. شواهد کافی برای بررسی تاثیرات ترکیبات مختلف ویتامین‌ها بر سقط جنین و پیامدهای مرتبط با آن وجود ندارد.