پیشینه
این یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که در اصل در سال 2014، شماره 2 منتشر شد.
وجود بقایای بیماری پس از عمل جراحی اولیه کاهنده حجم (primary debulking surgery) یک عامل پیشآگهی بسیار مهم در زنان مبتلا به سرطان پیشرفته تخمدان است. در 60% از زنان، پس از عمل جراحی اولیه کاهنده حجم، تومور باقیمانده به میزان بیش از 1 سانتیمتر باقی میماند (که بهعنوان کاهنده حجم ساباپتیمال تعریف میشود). این زنان ممکن است از شیمیدرمانی نئوادجوانت (NACT) قبل از عمل جراحی کاهنده حجم دورهای به جای عمل جراحی اولیه کاهنده حجم و به دنبال آن انجام شیمیدرمانی سود ببرند. بنابراین انتخاب دقیق زنانی که بهترین روش درمانی برای آنان عمل جراحی اولیه کاهنده حجم و سپس شیمیدرمانی است یا از روش NACT پیش از جراحی سود میبرند، بسیار مهم است.
اهداف
تعیین اینکه آیا انجام لاپاراسکوپی، علاوه بر کار تشخیصی مرسوم، در زنان مشکوک به سرطان پیشرفته تخمدان، در پیشبینی قابل برداشت بودن بیماری، دقیق است یا خیر.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails؛ شماره 6، 2018) در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library)؛ MEDLINE via Ovid؛ Embase via Ovid؛ MEDION؛ Science Citation Index و نمایهنامه استنادی مقالات کنفرانسها (ISI Web of Science) را تا جولای 2018 جستوجو کردیم. ما همچنین منابع مطالعات اولیه شناساییشده و مقالات مروری را بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
ما مطالعاتی را وارد کردیم که دقت تشخیصی لاپاراسکوپی را برای تعیین قابل برداشت بودن بیماری در زنان مشکوک به سرطان پیشرفته تخمدان و برنامهریزیشده برای دریافت عمل جراحی اولیه کاهنده حجم بررسی کردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت مطالعات وارد شده را با استفاده از QUADAS-2 ارزیابی و دادهها را با توجه به ویژگیهای مطالعه و شرکتکننده، آزمون شاخص، وضعیت هدف و مرجع استاندارد استخراج کردند. ما دادهها را بهصورت جداول دو در دو استخراج و بهصورت گرافیکی خلاصهسازی کردیم. ما حساسیت و ویژگی و ارزش اخباری منفی پیشبینی شده را محاسبه کردیم.
نتایج اصلی
ما 18 مطالعه را وارد کردیم، که روی 14 گروه کوهورت از زنان گزارش شده بودند (شامل 1563 شرکتکننده)، که یکی از آنها یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) بود. ارزیابی لاپاراسکوپی پیشنهاد کرد که این بیماری برای عمل جراحی کاهنده حجم اپتیمال (بدون بقایای ماکروسکوپیک بیماری یا بقایای بیماری کمتر از 1 سانتیمتر (ارزشهای اخباری منفی)) در 54% تا 96% از زنانی که عمل جراحی کاهنده حجم کامل ماکروسکوپیک داشتند (بدون بیماری قابل مشاهده در پایان لاپاراتومی) و در 69% تا 100% از زنانی که عمل جراحی کاهنده حجم اپتیمال داشتند (بقایای تومور کمتر از 1 سانتیمتر در پایان لاپاراتومی) مناسب بود.
فقط دو مطالعه، توسط انجام عمل جراحی روی همه زنان صرفنظر از یافتههای لاپاراسکوپیک، از سوگیری تایید جزئی (partial verification bias) اجتناب کردند و دادههایی را برای محاسبه حساسیت و ویژگی ارائه دادند. این دو مطالعه لاپاراسکوپیهای مثبت کاذب نداشتند (یعنی هیچیک از زنان لاپاراسکوپیای داشتند که قابل برداشت بودن بیماری را نشان دهد و سپس تحت عمل جراحی کاهنده حجم اپتیمال (بدون بیماری باقیمانده بیش از 1 سانتیمتر) قرار گرفته باشند).
به دلیل ناهمگونی زیاد، امکان ترکیب دادهها برای متاآنالیز وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
لاپاراسکوپی ممکن است یک ابزار مفید برای شناسایی زنانی باشد که دارای بیماری غیرقابل برداشت هستند، چرا که هیچ زنی به اشتباه بررسی نشده بود. با این حال، برخی از زنان، علیرغم اینکه لاپاراسکوپی پیشبینی کننده کاهنده حجم اپتیمال بود، عمل جراحی اولیه کاهنده حجم ساباپتیمال داشتند و دادهها در معرض خطر بالای سوگیری تایید قرار داشتند، زیرا فقط دو مطالعه منبع استاندارد (لاپاراتومی کاهنده حجم) را در زنانی که نتیجه تست (لاپاراسکوپی) آنها مثبت بود، انجام دادند. استفاده از یک مدل پیشبینی، حساسیت را افزایش نمیدهد و به دلیل ویژگی (اختصاصیت) پایینتر، منجر به بررسی شدن غیرضروری زنان خواهد شد (زنان به اشتباه مثبت قلمداد میشوند).
خلاصه به زبان ساده
لاپاراسکوپی در تشخیص گستردگی سرطان تخمدان
چرا بهبود تشخیص گستردگی سرطان تخمدان مهم است؟
سرطان تخمدان یک بیماری با میزان مورتالیتی (مرگ) بالا است. بسیاری از زنان (75%) زمانی تشخیص داده میشوند که بیماری آنها در مرحله پیشرفته قرار دارد و هر ساله در سراسر جهان 140000 زن در اثر این بیماری میمیرند. درمان شامل عمل جراحی کاهنده حجم (برداشتن تومور تا حد ممکن حین یک عمل جراحی به نام لاپاراتومی- معمولا از طریق ایجاد یک برش بر روی شکم) و شش دوره شیمیدرمانی است. ترتیب انجام این دو درمان، بستگی به گستردگی بیماری (مقدار انتشار آن) و سلامت عمومی بیمار دارد. هدف از جراحی کاهنده حجم برداشتن تمام تومور قابلمشاهده یا برداشتن قسمتی از تومور است، به نحوی که دستکم بیشتر از 1 سانتیمتر از قطر بقایای تومور باقی نماند. هنگامی که ارزیابی تشخیصی نشان میدهد هدف جراحی کاهنده حجم قابل دستیابی نیست، درمان اولیه میتواند شامل سه دوره شیمیدرمانی برای کوچک کردن اولیه تومور، سپس جراحی کاهنده حجم و پس از آن شیمیدرمانی مجدد به منظور تکمیل شش دوره شیمیدرمانی باشد.
تشخیص گستردگی بیماری از طریق معاینه فیزیکی، سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری شکم (سیتیاسکن) و اندازهگیری نشانگرهای سرم (خون) تومور انجام میشود. یک تشخیص نادرست میتواند منجر به جراحی اولیه کاهنده حجم ناموفق در زنان شود.
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مرور بررسی این موضوع بود که آیا لاپاراسکوپی (عمل جراحی سوراخ کلید (keyhole) در بدن برای بررسی داخل حفره شکم) در پیشبینی اینکه آیا یک زن میتواند بهطور موفقیتآمیزی برای حذف همه تومور قابلمشاهده یا حداقل برای نگهداشتن بقایای تومور که بزرگتر از 1 سانتیمتر نباشد، تحت عمل جراحی قرار بگیرد، دقیق است یا خیر. اگر چنین است، این روش میتواند به پیشگیری از عمل جراحی در آن دسته از زنانی که بهتر است در ابتدا با شیمیدرمانی درمان شوند، کمک کند.
نتایج اصلیاین مطالعه مروری چه هستند؟
این مرور در کل شامل 18 مطالعه مرتبط بود، 11 مورد به این بهروزرسانی اضافه شد، و به بررسی 14 گروه از زنان پرداختند. در کل، 1563 زن برای ارزیابی گستردگی بیماری در شکم تحت لاپاراسکوپی قرار گرفتند. دو مطالعه نتیجه گرفتند که لاپاراسکوپی در شناسایی زنانی که در آنها انجام عمل جراحی کاهنده حجم اپتیمال امکانپذیر نبود (با قطر تومور باقیمانده بزرگتر از 1 سانتی متر پس از جراحی) خوب بود (میزان مثبت کاذب پایین برای لاپاراسکوپی) و در همه زنان تشخیص صحیح بود. با این حال، حتی پس از انجام لاپاراسکوپی پیشنهاد شده بود که جراحی کاهنده حجم اپتیمال امکانپذیر بود، برخی از زنان عمل جراحی کاهنده حجم ساباپتیمال اولیه داشتند که در آن قطر تومور باقیمانده بیش از 1 سانتیمتر بود). برای هر 100 زن که برای جراحی کاهنده حجم اولیه پس از لاپاراسکوپی مراجعه میکنند، در 4 تا 46 زن، بقایای تومور قابلمشاهده باقی خواهد ماند.
نتایج مطالعات در این مرور چقدر قابل اعتماد هستند؟
محدودیت این مرور این است که فقط دو مطالعه لاپاراسکوپی تشخیصی را انجام دادند و پس از آن تلاش کردند که لاپاراتومی کاهنده حجم را در تمام زنان بکار ببرند. مطالعات دیگر لاپاروتومی را فقط زمانی انجام دادند که لاپاراسکوپی نشان داد انجام کاهنده حجم برای بقایای تومور بزرگتر از 1 سانتیمتر امکانپذیر است. در نتیجه تشخیص صحیح لاپاراسکوپی برای زمانی که بقایای تومور بزرگتر از 1 سانتیمتر پیشبینی شده باشد، تایید نشد. این، سوگیری تایید نامیده میشود.
نتایج این مطالعه مروری روی چه کسانی اعمال میشود؟
برخی از مطالعات استفاده شده برای این مرور، همچنین شامل زنانی بود که پس از شیمیدرمانی یا عود مجدد، تحت عمل جراحی کاهنده حجم قرار گرفتند. اما عمدتا فقط زنانی وارد شدند که برای جراحی اولیه کاهنده حجم برنامهریزی شده بودند. بنابراین، نتایج ارائهشده در این مرور برای همه زنانی که برای جراحی اولیه کاهنده حجم برنامهریزی شدند، قابل استفاده است.
پیشنهادهای این مطالعه مروری چه هستند؟
مطالعات انجام شده در این مرور پیشنهاد میدهند که لاپاراسکوپی میتواند گستردگی بیماری را با دقت تشخیص دهد. هنگامیکه پس از انجام آزمایشهای تشخیصی استاندارد انجام شد، زنان کمتری عمل جراحی کاهنده حجم ناموفق داشتند و در نتیجه منجر به موربیدیتی کمتری شدند، با این حال، همچنان زنانی وجود خواهند داشت که تحت لاپاراتومی قرار میگیرند که منجر به بقایای تومور بزرگتر از 1 سانتیمتر پس از جراحی خواهد شد.
این مطالعه مروری چقدر بهروز است؟
نویسندگان مرور به جستوجو و استفاده از مطالعاتی پرداختند که از آغاز فعالیت پایگاههای اطلاعاتی تا جولای 2018 منتشر شده بودند.