دو کارآزمایی تصادفیسازی شده اثربخشی درمان دوگانه خوراکی را به علاوه استنشاقی در برابر مونوتراپی خوراکی، در مجموع در 118 بزرگسال با میانگین سنی 62.8 سال ارزیابی کرده بودند. کارآزمایی چند‐مرکزی توبرامایسین (tobramycin) استنشاقی را به علاوه سیپروفلوکساسین (ciprofloxacin) خوراکی در برابر سیپروفلوکساسین به تنهایی، و یک کارآزمایی تکمرکزی جنتامایسین استنشاقی (nebulised gentamicin) به علاوه آنتیبیوتیکهای سیستمیک را در برابر یک آنتیبیوتیک سیستمیک به تنهایی مقایسه کرده بود. مقالات منتشر شده منابع تامین مالی مطالعه را گزارش نکرده بودند.
تخمین اثرگذاری به دست آمده از یک مطالعه کوچک با 53 بزرگسال هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمان دوگانه استنشاقی به علاوه خوراکی برای پیامدهای اولیه زیر در پایان مطالعه نشان نداد: مدیریت موفقیتآمیز وضعیت تشدید ‐ درمان قطعی در روز 42 (نسبت شانس (OR): 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.22 تا 2.01؛ 53 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ تعداد شرکتکنندگان با ریشهکنی سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) در روز 21 (OR: 2.33؛ 95% CI؛ 0.66 تا 8.24؛ 53 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و حوادث جانبی جدی (OR: 0.48؛ 95% CI؛ 0.08 تا 2.87؛ 53 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). بهطور مشابه، پژوهشگران هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمان برای این پیامدهای ثانویه ارائه نکردند: نرخهای پاسخ به درمان بالینی ‐ عود در روز 42 (OR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.12 تا 2.69؛ 53 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ نرخ پاسخ میکروبیولوژیکال در روز 21 ریشهکنی (OR: 2.40؛ 95% CI؛ 0.67 تا 8.65؛ 53 شرکتکننده؛ یک مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و حوادث جانبی ‐ بروز خسخس سینه (wheeze) (OR: 5.75؛ 95% CI؛ 1.55 تا 21.33). دادهها هیچ شواهدی را مبنی بر مزیتی به نفع درمان از نظر حجم خلط، عفونت ریه، یا مقاومت آنتیبیوتیکی نشان نمیدهد. پیامدهای به دست آمده از دومین مطالعه کوچک با 65 بزرگسال، که فقط چکیده آن قابل دسترسی بود، وارد سنتزهای کمّی نشدند. مطالعات وارد شده به مرور سایر پیامدهای اولیه ما را گزارش نکرده بودند: طول دوره بیماری؛ فراوانی و زمان سپری شده تا بروز وضعیت تشدید بعدی؛ سایر پیامدهای ثانویه ما را نیز گزارش نکرده بودند: مارکرهای سیستمیک عفونت؛ ظرفیت تمرین و کیفیت زندگی. ما هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که روی کودکان به اجرا درآمده باشد.
پیشینه سوال مرور
برونشکتازی (bronchiectasis) یک بیماری ریوی است که دربرگیرنده راههای هوایی غیر‐عادی بوده، منجر به بروز عفونتهای مکرر قفسه سینه میشود و نرخ مرگومیر آن بیش از دو برابر نرخ مرگومیر جمعیت عمومی است. اگرچه این بیماری پیشتر به عنوان یک بیماری نسبتا نادر به حساب میآمد، به نظر میرسد تعداد موارد ابتلا به این بیماری به ویژه میان افراد بالای 75 سال در کشورهای با سطح درآمد پائین/متوسط در حال افزایش است. آنتیبیوتیکها درمان اصلی برای عفونت قفسه سینه هستند اما استفاده از آنها باید به لحاظ احتمال ایجاد عوارض جانبی بالقوه و خطر افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی ارزیابی شود. یک استراتژی برای بهبود پاسخ به درمان و/یا کاهش مقاومت آنتیبیوتیکی تجویز دو عامل درمانی آنتیبیوتیکی در یک زمان مشخص است: آنتیبیوتیکدرمانی دوگانه (dual antibiotic therapy). بنابراین هدف این مرور ارزیابی تاثیرات آنتیبیوتیکهای دوگانه برای درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی بود.
ویژگیهای مطالعه
ما در اکتبر 2017، دو مطالعه مرتبط را که به مقایسه درمان دوگانه خوراکی به علاوه استنشاقی در برابر درمان خوراکی به تنهایی پرداخته بودند، شناسایی کردیم. این مطالعات دربرگیرنده 118 بزرگسال با میانگین سنی 62.8 سال بودند. یک مطالعه به مقایسه توبرامایسین (tobramycin) استنشاقی به علاوه سیپروفلوکساسین (ciprofloxacin) خوراکی با سیپروفلوکساسین خوراکی به تنهایی و دومین مطالعه به مقایسه جنتامایسین استنشاقی (inhaled gentamicin) به علاوه یک آنتیبیوتیک سیستمیک (تاثیرگذاری روی کل بدن و نه فقط ریهها) با یک آنتیبیوتیک سیستمیک به تنهایی پرداخته بود. فقط یک خلاصه پژوهشی برای دومین مطالعه در دسترس بود. مقالات منتشر شده منابع تامین مالی مطالعه را گزارش نکرده بودند.
نتایج اصلی
نتایج به دست آمده از یک کارآزمایی کوچک با 53 بزرگسال هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمانی با درمان دوگانه خوراکی به علاوه استنشاقی از نظر درمان موفقیتآمیز وضعیت تشدید، وقوع رویدادهای ناخواسته جدی، مقدار خلط (phlegm)، عفونت ریوی، یا مقاومت در برابر درمان با آنتیبیوتیک نشان نمیدهد. با وجود این، ما شواهد کافی برای نتیجهگیری قطعی درباره استفاده از آنتیبیوتیکها نیافتیم.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد بسیار پائین بود، عمدتا به این دلیل که یکی از مطالعات به خوبی توصیف نشده بود و شرکتکنندگان کمی را دربرمیگرفت. اطلاعات مربوط به وضعیت تشدید، توانایی ورزش، و کیفیت زندگی گزارش نشده بود. هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که به مقایسه سایر انواع درمانهای دوگانه آنتیبیوتیکی پرداخته باشند، و هیچ کارآزمایی را به دست نیاوردیم که روی کودکان انجام شده باشد. بنابراین عدم قطعیت درباره استفاده از آنتیبیوتیکهای دوگانه باقی میماند و برای تعیین نقش آنتیبیوتیکهای دوگانه در درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی به مطالعات با کیفیت بالای بیشتری نیاز است.