پیشینه
برونشکتازی (bronchiectasis) یک بیماری تنفسی مزمن است که بواسطه اتساع غیرعادی و غیرقابلبازگشت راههای هوایی کوچکتر شناخته شده و دارای نرخ مرگومیر بیشتر از 2 برابر نرخ مرگومیر در جمعیت عمومی است. آنتیبیوتیکها به عنوان درمان خط مقدم برای مدیریت بار باکتریایی استفاده میشوند، اما استفاده از آنها احتمال ایجاد مقاومت آنتیبیوتیکی را به همراه دارد. آنتیبیوتیکدرمانی دوگانه (dual antibiotic therapy) به طور بالقوه عفونت ناشی از گونههای مختلف باکتریها را سرکوب کرده، منجر به موفقیت بیشتری در درمان وضعیتهای تشدید شده، علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود میبخشد. درباره سودمندی آنتیبیوتیکهای دوگانه از نظر مدیریت وضعیتهای تشدید و میزان ایجاد مقاومت باکتریایی به شواهد بیشتری نیاز است.
اهداف
ارزیابی اثرات آنتیبیوتیکهای دوگانه در درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی.
روش های جستجو
ما مطالعات موجود را در پایگاه ثبت تخصصیشده گروه راههای هوایی در کاکرین (CAGR)، که دربرگیرنده پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده در کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Registre of Controlled Trails)؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (AMED) و PsycINFO بود و همچنین مطالعات به دست آمده را از طریق جستوجوی دستی در مجلات/ چکیده مقالات شناسایی کردیم. ما همچنین در این پایگاههای ثبت کارآزماییها جستوجو کردیم: مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی در حال انجام موسسات ملی سلامت ایالات متحده، ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت. ما هیچگونه محدودیتی را روی زبان انتشار مطالعات اعمال نکردیم. ما جستوجوی خود را در اکتبر 2017 به انجام رساندیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را جستوجو کردیم که به مقایسه آنتیبیوتیکهای دوگانه در مقابل یک آنتیبیوتیک مجرد برای مدیریت کوتاهمدت (هفته < 4) یا بلندمدت برونشکتازی به تشخیص رسیده در بزرگسالان و/ یا کودکان از طریق برونکوگرافی (bronchography)، عکس ساده رادیوگرافی قفسه سینه (plain film chest radiography) یا توموگرافی کامپیوتری با وضوح بالا (high-resolution computed tomography) پرداخته بودند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از وضعیتهای تشدید (exacerbations)، طول دوره بستری در بیمارستان و رویدادهای جانبی جدی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از نرخهای پاسخ به درمان، ایجاد مقاومت به آنتیبیوتیکها، رویدادها/ اثرات جانبی، مرگها، ظرفیت تمرینی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت. ما از سنجههای پیامدی به عنوان معیار انتخاب استفاده نکردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مرور به صورت مستقل به غربالگری عناوین و چکیده 287 رکورد، به همراه مطالعه تماممتن 7 گزارش پرداختند. 2 مطالعه با معیارهای ورود به مرور سازگار بودند. 2 نوسنده مرور به صورت مستقل به استخراج دادههای پیامدی و ارزیابی خطر سوگیری پرداختند. ما دادهها را از فقط 1 مطالعه استخراج کردیم و برای این پیامدها ارزیابی را بر اساس رویکرد درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE) به اجرا درآوردیم: درمان موفقیتآمیز وضعیت تشدید؛ نرخهای پاسخ به درمان و رویدادهای جانبی جدی.
نتایج اصلی
2 کارآزمایی تصادفیسازی شده اثربخشی درمان دوگانه خوراکی را به علاوه استنشاقی در مقابل مونوتراپی خوراکی، در مجموعا 118 بزرگسال با میانگین سنی 62.8 سال ارزیابی کرده بودند.1 کارآزمایی چندمرکزی توبرامیسین (tobramycin) استنشاقی را به علاوه سیپروفلوکساسین (ciprofloxacin) خوراکی در مقابل سیپروفلوکساسین به تنهایی، و 1 کارآزمایی تکمرکزی جنتامایسین استنشاقی (nebulised gentamicin) به علاوه آنتیبیوتیکهای سیستمیک را در مقابل یک آنتیبیوتیک سیستمیک به تنهایی مقایسه کرده بود. مقالات منتشرشده منابع تامین مالی مطالعات را گزارش نکرده بودند.
برآوردهای اثر به دست آمده از 1 مطالعه کوچک با 53 بزرگسال هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمان دوگانه استنشاقی به علاوه خوراکی برای پیامدهای اولیه زیر در پایان مطالعه نشان نداد: مدیریت موفقیتآمیز وضعیت تشدید- درمان در روز 42 (نسبت شانس (OR): 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.22 تا 2.01؛ 53 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)؛ تعداد شرکتکنندگان با ریشهکنی سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa eradication) در روز 21 (OR: 2.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 8.24؛ 53 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) و رویدادهای جانبی جدی (OR: 0.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 2.87؛ 53 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). بهطور مشابه، پژوهشگران هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمان برای این پیامدهای ثانویه ارائه نکردند: نرخهای پاسخ به درمان بالینی – عود در روز 42 (OR: 0.57؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 2.69؛ 53 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)؛ نرخ پاسخ میکروبیولوژیکال در روز 21- ریشهکنشده (OR: 2.40؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.67 تا 8.65؛ 53 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) و رویدادهای جانبی- بروز خسخس سینه (wheeze) (OR: 5.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.55 تا 21.33). دادهها هیچ شواهدی را مبنی بر مزیتی به نفع درمان از نظر حجم خلط، عفونت ریه، یا مقاومت آنتیبیوتیکی نشان نمیدهد. پیامدهای به دست آمده از دومین مطالعه کوچک با 65 بزرگسال، که فقط چکیده آن قابل دسترسی بود، وارد تحلیلهای کمی نشدند. مطالعات وارد شده به مرور سایر پیامدهای اولیه ما را گزارش نکرده بودند: طول دوره بیماری؛ فراوانی و زمان سپری شده تا بروز وضعیت تشدید بعدی؛ سایر پیامدهای ثانویه ما را نیز گزارش نکرده بودند: مارکرهای سیستمیک عفونت؛ ظرفیت تمرینی و کیفیت زندگی. ما هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که روی کودکان به اجرا درآمده باشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
تعداد کمی از مطالعات انجام شده روی بزرگسالان شواهدی را با کیفیت بالا تولید کردهاند که برای آگاهیبخشی به نتیجهگیریهای قطعی کافی نیست و مطالعات انجام شده روی کودکان هیچ شواهدی ارائه نکرده بودند. ما فقط 1 درمان دوگانه ترکیبی را از آنتیبیوتیکهای خوراکی و استنشاقی شناسایی کردیم. نتایج به دست آمده از این کارآزمایی مجرد که دربرگیرنده 53 مرد بود و ما توانستیم آن را وارد تحلیل کمی کنیم، هیچ شواهدی را مبنی بر وجود مزیت به نفع درمان دوگانه خوراکی بهعلاوه استنشاقی از نظر موفقیتآمیز بودن درمان وضعیت تشدید، رویدادهای جانبی جدی، حجم خلط، عفونت ریه و مقاومت آنتیبیوتیکی نشان نداد. برای تعیین سودمندی و ایمنی سایر ترکیبات آنتیبیوتیکهای دوگانه برای بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی، هر دو، به ویژه از نظر مقاومت آنتیبیوتیکی، به تحقیق با کیفیت بالا بیشتری نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
آنتیبیوتیکهای دوگانه برای درمان برونشکتازی
پیشینه
برونشکتازی (bronchiectasis) یک بیماری ریوی است که دربرگیرنده راههای هوایی غیرعادی بوده، منجر به بروز عفونتهای مکرر قفسه سینه میشود و نرخ مرگومیر آن بیشتر از 2 برابر نرخ مرگومیر جمعیت عمومی است. اگرچه این بیماری پیشتر به عنوان یک بیماری نسبتا نادر به حساب میآمد، به نظر میرسد تعداد موارد ابتلا به این بیماری به ویژه در میان افراد بالای 75 سال در کشورهای با درآمد پایین/ متوسط در حال افزایش است. آنتیبیوتیکها درمان اصلی برای عفونت قفسه سینه هستند اما استفاده از آنها باید به لحاظ احتمال ایجاد اثرات جانبی بالقوه و خطر افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی ارزیابی شود. 1 استراتژی برای بهبود پاسخ به درمان و/ یا کاهش مقاومت آنتیبیوتیکی تجویز 2 عامل درمانی آنتیبیوتیکی در یک زمان مشخص است: آنتیبیوتیکدرمانی دوگانه (dual antibiotic therapy). بنابراین هدف این مطالعه مروری ارزیابی اثرات آنتیبیوتیکهای دوگانه برای درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی بود.
ویژگیهای مطالعه
ما در اکتبر 2017، دو مطالعه مرتبط را که به مقایسه درمان دوگانه خوراکی به علاوه استنشاقی در مقابل درمان خوراکی به تنهایی پرداخته بودند، شناسایی کردیم. این مطالعات دربرگیرنده 118 بزرگسال با میانگین سنی 62.8 سال بودند. 1 مطالعه به مقایسه توبرامیسین (tobramycin) استنشاقی به علاوه سیپروفلوکساسین (ciprofloxacin) خوراکی با سیپروفلوکساسین خوراکی به تنهایی و دومین مطالعه به مقایسه جنتامایسین استنشاقی (inhaled gentamicin) به علاوه یک آنتیبیوتیک سیستمیک (تاثیرگذاری روی کل بدن و نه فقط ریهها) با یک آنتیبیوتیک سیستمیک به تنهایی پرداخته بود. فقط یک خلاصه پژوهشی برای دومین مطالعه در دسترس بود. مقالات منتشرشده منابع تامین مالی مطالعات را گزارش نکرده بودند.
نتایج اصلی
نتایج به دست آمده از 1 کارآزمایی کوچک با 53 بزرگسال هیچ شواهدی را مبنی بر مزیت درمانی با درمان دوگانه خوراکی به علاوه استنشاقی از نظر درمان موفقیتآمیز وضعیت تشدید، وقوع رویدادهای ناخواسته جدی، مقدار خلط (phlegm)، عفونت ریوی، یا مقاومت در برابر درمان با آنتیبیوتیک نشان نمیدهد. با وجود این، ما شواهد کافی را برای نتیجهگیری قطعی درباره استفاده از آنتیبیوتیکها نیافتیم.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد بسیار پایین بود، عمدتا به این دلیل که یکی از مطالعات به خوبی توصیف نشده بود و شرکتکنندگان کمی را دربرمیگرفت. اطلاعات مربوط به وضعیت تشدید، توانایی ورزش، و کیفیت زندگی گزارش نشده بود. ما هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که به مقایسه سایر انواع درمانهای دوگانه آنتیبیوتیکی پرداخته باشند، و هیچ کارآزمایی را به دست نیاوردیم که روی کودکان انجام شده باشد. بنابراین عدم قطعیت درباره استفاده از آنتیبیوتیکهای دوگانه باقی میماند و برای تعیین نقش آنتیبیوتیکهای دوگانه در درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به برونشکتازی به مطالعات با کیفیت بالای بیشتری نیاز است.