پیشینه
ملانوما نسبت اندکی را از سرطانهای پوستی تشکیل میدهد اما مسول اکثر مرگهای ناشی از سرطان پوست است. تشخیص و درمان زودهنگام میتواند بقای بیماران را بهبود بخشد. کارافزارهای (applications) گوشیهای هوشمند بهآسانی قابل دسترس هستند و بالقوه میتوانند در ارزیابی احتمال وجود خطر بدخیمی به کار روند، به نحوی که افراد به دنبال پزشک و توجه پزشکی بیشتری برای ارزیابی دقیقتر ضایعه باشند. با این حال اگر کارافزارها فرد را مطمئن سازند که ضایعه آنها خطر پایینی دارد، خطر عدم تشخیص و درمان تاخیری ملانوما وجود دارد.
اهداف
ارزیابی دقت تشخیصی کارافزارهای گوشی هوشمند برای رد کردن ملانومای تهاجمی پوستی و انواع ملانوسیتیک اینترااپیدرمال آتیپیک در بزرگسالان با نگرانی درباره ضایعات پوستی مشکوک.
روش های جستجو
ما جستوجوی جامعی را در پایگاههای اطلاعاتی زیر از آغاز تا آگوست 2016 انجام دادیم: پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture؛ CPCI؛ Zetoc؛ Science Citation Index؛ مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی در حال انجام موسسات ملی سلامت ایالات متحده، پایگاه اطلاعاتی پورتفولیو شبکه تحقیقاتی بالینی (NIHR Clinical Research Network Portfolio Database) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت. ما فهرست منابع و مرورهای سیستماتیک منتشر شده را بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
معیار انتخاب ما مطالعاتی با هر نوع طراحی بود که کارافزارهای گوشیهای هوشمند را که توسط افرادی که ضایعات مشکوک به ملانوما یا انواع ملانوسیتیک اپیدرمال آتیپیک دارند، استفاده میشوند، در مقایسه با معیار مرجع یعنی تایید بافتشناسی یا پیگیری بالینی و نظر متخصصین، ارزیابی میکردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده این مطالعه مروری مستقل از هم با استفاده از فرم استاندارد شده استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت (براساس QUADAS-2) تمام دادهها را استخراج کردند. به دلیل کم بودن دادهها و کیفیت ضعیف مطالعات ما متاآنالیز را برای این مرور انجام ندادیم. برای توضیح و روشنگری اهداف، ما حساسیت و اختصاصیت را برای هر کارافزار تحت بررسی تخمین زدیم.
نتایج اصلی
این مرور، گزارشی از دو کوهورت از ضایعات است که در دو مطالعه منتشر شده بودند. هر دو مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری (bias) در زمینه استخدام گزینشی شرکتکنندگان و میزان بالای تصویرهای غیرارزیابی شده بود. به دلیل انتخاب ضایعاتی که از قبل برای برداشتن در یک مرکز بالینی درماتولوژی گزینش شده بودند و همچنین تهیه تصویر توسط پزشکان به جای کاربران کارافزار گوشی همراه، نگرانی درباره کاربرد یافتهها را بالا برده است.
ما دادهها را برای پنج کارافزار موبایل و 322 ضایعه مشکوک پوستی با 86 ملانوما در دو مطالعه گزارش کردیم. چهار کارافزار مبتنی بر هوش مصنوعی، تصاویر ضایعات (photographs) را به عنوان ملانوما (یک کارافزار) یا بهعنوان خطر بالا یا ضایعات «مشکلساز» (problematic) (سه کارافزار) طبقهبندی کرده بودند. این کارافزارها براساس یک الگوریتم از پیشبرنامهریزی شده بوده و طیف حساسیتها از 7% (95% فاصله اطمینان (CI): 2% تا 16%) تا 73% (95% فاصله اطمینان (CI): 52% تا 88%) و اختصاصیت از 37% (95% فاصله اطمینان (CI): 29% تا 46%) تا 94% (95% فاصله اطمینان (CI): 87% تا 97%) متغیر بودند. تنها کارافزاری که از مرور ذخیره و ارسال (store-and-forward review) تصاویر ضایعات توسط یک درماتولوژیست استفاده میکرد، حساسیت 98% (95% فاصله اطمینان (CI): 90% تا 100%) و اختصاصیت 30% (95% فاصله اطمینان (CI): 22% تا 40%) داشت.
تعداد عدم موفقیت آزمون (تحلیل تصویرهای ضایعه بهوسیله کارافزارها و طبقهبندی شده به عنوان «غیرقابل ارزیابی» که توسط نویسندگان مطالعه کنار گذاشته شده بود) بین 3 تا 31 (یا 2% تا 18% ضایعات تحلیل شده) بود. کارافزارهای ذخیره و ارسال بیشترین میزان عدم موفقیت آزمون را داشتند (15%). دستکم یک ملانوما در ارزیابیهای سه تا از چهار کارافزار به عنوان غیرقابل ارزیابی طبقهبندی شدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
کارافزارهای گوشیهای هوشمند از تحلیلهای مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده میکنند و هنوز کفایت آنها از نظر دقت، نشان داده نشده است. این کارافزارها با احتمال بالایی از تشخیص ندادن ملانوما همراه هستند. کارافزارهای مبتنی بر تصویرهای ذخیره و ارسال میتوانند بر مراجعه افرادی که ضایعات بالقوه بدخیم دارند، نقش بالقوهای داشته باشند و این کار با تسهیل عمل فعال خودمدیریتی سلامت و درگیرشدن زودهنگام با ضایعات مشکوک انجام میشود. با این حال این کارافزارها ممکن است موجب افزایش در منابع و حجم کاری شوند. با توجه به کم بودن شواهد و کیفیت روششناسی پایین مطالعات موجود، امکان استنتاج هر نوع پیامد و دلالتی برای عمل وجود نداشت. باوجود این، این حوزه به سرعت در حال رشد و گسترش است و کارافزارهای جدید و بهتر با گزارشهای دقیق و استوار مطالعات میتوانند این نتایج را بهطور اساسی تغییر دهند.
خلاصه به زبان ساده
دقت کارافزارهای گوشیهای هوشمند (apps) برای شناسایی ملانوما در بزرگسالان چگونه است؟
هدف این مطالعه مروری چه بود؟
ما میخواستیم دریابیم که چگونه کارافزارهای گوشیهای هوشمند میتوانند به فهم افراد (فهم عمومی - general public understand) کمک کنند تا دریابند که ضایعه پوستی آنها ملانوما هست یا خیر.
چرا بهبود تشخیص ملانومای بدخیم سرطانهای پوست مهم است؟
ملانوما یکی از خطرناکترین اشکال سرطان پوست است. عدم تشخیص ملانوما (نتیجه آزمون منفی کاذب) میتواند موجب تاخیر در جراحی و مشاوره مناسب (appropriate advice) برای بهبود بیماری شود. این نکته خطر پخش سرطان را به ارگانهای دیگر بدن افزایش میدهد و احتمال مرگ را بالا میبرد. تشخیص یک ضایعه پوستی به عنوان ملانوما، وقتی که واقعا ملانوما نیست، (نتیجه مثبت کاذب) ممکن است موجب نگرانی و اضطراب، جراحی غیرضروری و بررسیهای بیشتر شود.
در این مرور چه چیزی بررسی شد؟
کارافزارهای تخصصی (apps) که مشاورهای را برای ضایعات پوستی یا مولها فراهم میکنند، بهطور وسیعی در گوشیهای هوشمند قابل دسترس هستند و ممکن است موجب نگرانی افراد شوند. برخی اپها (apps) به افراد اجازه میدهند تا از ضایعه پوستی خودشان که درباره آن نگران هستند، عکس بگیرند و سپس بهدنبال این باشند که آیا مشاوره پزشکی بگیرند یا خیر. اپها ممکن است بهطور اتوماتیک ضایعات را بهمثابه خطر بالا یا پایین طبقهبندی کنند، در حالیکه اپهای دیگر میتوانند به صورت ذخیره و ارسال عمل کنند، به نحوی که تصاویر به یک فرد متخصص و با تجربه – مثلا یک درماتولوژیست - فرستاده میشود. این شخص میتواند براساس عکس فرستاده شده، ارزیابی خطر را انجام دهد. محققین کاکرین دو مطالعه را یافتند. آنها با بررسی پنج اپ که تصاویر را بهطور اتوماتیک تحلیل میکردند و یک اپ دیگر که از رویکرد ذخیره و ارسال استفاده میکرد، ضایعات مشکوک پوستی را ارزیابی کردند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
این مرور شامل دو مطالعه با 322 ضایعه، از جمله 86 ملانوما بود که حداقل توسط یک کارافزار گوشی هوشمند تحلیل شده بود. در هر دو مطالعه از تصاویر مولها یا ضایعات پوستی استفاده شده بود که بهدلیل اینکه پزشکان از قبل بر این تصمیم بودند که آنها ملانوما هستند، قرار بود برداشته شوند. به جای اینکه افراد از ضایعاتشان عکس بگیرند، عکسها توسط پزشکان گرفته شده بودند. بدین دلایل ما قادر نبودیم تخمین قابل اعتمادی درباره چگونگی کاربرد اپها داشته باشیم.
چون اپهایی که براساس عکسهای گرفته شده از گوشی هوشمند، ارزیابی سریعی (اتوماتیک) از ضایعه پوستی یا مول داشتند، 7 تا 55 مورد ملانوما را تشخیص نداده بودند.
یک اپ که عکسهای مول یا ضایعه پوستی را برای ارزیابی به درماتولوژیست فرستاده بود، فقط یک مورد ملانوما را تشخیص نداده بود. 6 مورد ملانومای دیگر که توسط درماتولوژیست بررسی شده بودند به عنوان خطر بالا طبقهبندی نشده بودند اما درعوض درماتولوژیست قادر نبود ضایعه را آتیپیکال (احتمالا ملانوما) یا تیپیکال (قطعا ملانوما نیست) طبقهبندی کند.
نتایج مطالعات این مرور تا چه اندازه قابلاعتماد هستند؟
تعداد اندک و کیفیت ضعیف مطالعات انتخابشده قابل اعتماد بودن یافتهها را کاهش میداد. افرادانتخابشده کسانی نبودند که بهطور معمول در زندگیشان از کارافزار استفاده کنند. تشخیص نهایی ملانوما توسط بافتشناسی تایید شده بود و این احتمالا روش قابل اعتمادی است برای تصمیمگیری در مورد اینکه بیمار واقعا ملانوما دارد یا خیر. با این حال مطالعات 2% تا 18% تصویرها را کنار گذاشتند چون کارافزار نمیتوانست هیچ توصیهای در این زمینه داشته باشد.
چه کسی نتایج این مطالعات را به کار میبرد؟
مطالعات در ایالات متحده و آلمان انجام شده بودند. در این مطالعات نکات کلیدی بیمار مانند سن و جنس گزارش نشده بودند. درصد افرادی که با تشخیص نهایی ملانوما مشخص شده بودند 18% و 35% بودند و این بیشتر از آن چیزی بود که در جامعه دیده میشود. بیماران واجد شرایط در مقایسه با کاربران کارافزار محدود بودند. عکسها به جای گوشی هوشمند، توسط پزشکان گرفته شده و این موضوع بهطور جدی کاربرد نتایج را تحت تاثیر قرار میدهد.
کاربردهای عملی این مرور چه هستند؟
کارافزارهای رایج گوشیهای هوشمند که از تحلیل اتوماتیک استفاده میکنند شانس بالایی در عدم تشخیص ملانوما دارند (منفی کاذب). کارافزارهای ذخیره و ارسال تصاویر نقش بالقوه در شناسایی افرادی دارند که ضایعات بالقوه بدخیم دارند و دلیل آن این است که باعث درگیر شدن سریع افراد مشکوک به ضایعات پوستی میشود. با این حال آنها کاربردی برای منابع و حجم کاری دارند (resource and workload implications).
ارتقای کارافزارها برای کمک به شناسایی افرادی که ممکن است ملانوما داشته باشند، حوزهای است که به سرعت رشد و گسترش دارد. وجود کارافزارهای جدید، با کیفیت بالا و بهتر میتوانند نتایج این مرور را بهطور اساسی تغییر دهند.
این مرور تا چه زمانی بهروزرسانی شده است؟
نویسندگان این مطالعه مروری به جستوجوی مطالعات مربوط پرداختند و از مطالعاتی استفاده کردند که تا آگوست 2016 منتشر شده بود.
*در این مطالعات بیوپسی معیار منبع (به معنای تثبیت تشخیص نهایی) بود.