پیشینه
بیماری صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است. تشنجهای صرعی نتیجه فعالیت الکتریکی بیشاز اندازه و غیرطبیعی سلولهای عصبی کورتیکال در مغز هستند. با وجود توسعه بیشاز 10 داروی جدید ضدصرع (AED) از اوایل سال 2000، تقریبا یک سوم از افراد مبتلا به صرع مقاوم به درمان دارویی باقی ماندند، و اغلب نیاز به درمان ترکیبی از AEDها دارند. در این مطالعه مروری، ما شواهد موجود را در مورد روفینامید (rufinamide)، یک داروی ضدتشنج جدید و مشتقی از تریازول (triazole)، که بهصورت ساختاری با هر داروی ضدتشنجی که در حال حاضر استفاده میشود غیرمرتبط است، زمانی که بهعنوان یک درمان مکمل برای صرع مقاوم استفادهمیشود، خلاصه کردیم. در ژانویه 2009، روفینامید توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان کودکان 4 سال و بالاتر مبتلا به سندرم لنوکس- گستو (Lennox-Gastaut syndrome) تایید شد. این همچنین بهعنوان درمان مکمل برای نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به تشنجهای کانونی، تایید شد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و تحملپذیری روفینامید زمانی که بهعنوان درمان مکمل در افراد مبتلا صرع مقاوم استفاده میشود.
روش های جستجو
در 2 اکتبر 2017، ما پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails) از طریق پایگاه ثبت مطالعات آنلاین کاکرین (CRSO)؛ (MEDLINE (Ovid ،1946؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت را جستوجو کردیم. ما محدودیتهای زبان را اعمال نکردیم. ما همچنین با تولیدکنندگان روفینامید و نویسندگان در این زمینه برای شناسایی مطالعات مرتبط منتشرنشده، تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی، دوسوکور و کنترلشده با دارونما از افزودن روفینامید، که افراد (از هر سن و جنس) مبتلا به صرع مقاوم را وارد کردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده بهطور مستقل کارآزماییها را برای ورود، انتخاب و دادههای مربوطه را استخراج کردند. ما پیامدهای زیر را ارزیابی کردیم: کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج (پیامدهای اولیه)؛ عدم وقوع تشنج؛ ترک درمان؛ و اثرات جانبی (پیامدهای ثانویه). تجریهوتحلیلهای اولیه قصد درمان (ITT) بودند و ما خلاصهای از نسبت خطر (RR) را با 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه دادیم. ما میزان دوز- پاسخ را با مدلهای رگرسیونی (regression models) ارزیابی کردیم. ما ارزیابی خطر سوگیری (bias) را برای هر مطالعه بازیابیشده با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین انجام دادیم و کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم و در جدول «خلاصهای از یافتهها» ارائه دادیم.
نتایج اصلی
این مطالعه مروری 6 کارآزمایی، را با 1759 شرکتکننده بازیابی کرد. 4 کارآزمایی (1563 شرکتکننده) شامل افراد مبتلا به تشنجهای کانونی کنترلنشده بود. 2 کارآزمایی (196 شرکتکننده) شامل افراد مبتلابه سندرم لنوکس- گستو بود. بهطور کلی، سن بزرگسالان از 18 تا 80 سال و کودکان از 4 تا 6 سال متغیر بود. مرحله پایه از 28 تا 56 روز و مراحل دوسوکور (double-blind) از 84 تا 96 روز متغیر بود. 5 کارآزمایی از 6 کارآزمایی بازیابیشده روشهای پنهانسازی تصادفیسازی و فقط 3 مورد کورسازی را به طور مناسبی تشریح کردند. تمام تجریهوتحلیلها با ITT انجام شدند. بهطور کلی، 5 مطالعه در خطر پایین سوگیری بودند و 1 مطالعه خطر نامشخصی از سوگیری داشت که بهدلیل کمبود اطلاعات گزارششده درمورد طراحی مطالعه بود. تمام کارآزماییها توسط تولیدکننده روفینامید حمایت شدند، و بنابراین، در معرض خطر سوگیری تامین مالی (funding bias) قرار داشتند.
RR کل برای کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج: 1.79 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.44 تا 2.22؛ 6 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط) بود که نشان داد روفینامید (بهعلاوه AED مرسوم) بهطور قابل توجهی مؤثرتر از دارونما (بهعلاوه AED معمولی) در کاهش فراوانی تشنج تا حداقل 50% بود، زمانی که به AEDهایی که بهطور معمول در افراد مبتلا به صرع مقاوم کانونی استفاده میشدند، اضافه شد. RR کل برای ترک درمان (برای هر دلیلی و بهدلیل AED)؛ 1.83 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.45 تا 2.31؛ 6 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط) بود که نشان که روفینامید بهطور قابل توجهی بیشتر از دارونما احتمال ترکشدن دارد. در ارتباط با اثرات جانبی، احتمال رخدادن آنها در گروه تحت درمان با روفینامید، بهطور قابل توجهی بیشتر بود. عوارض جانبی که بهطور قابل توجهی با روفینامید مرتبط بودند، عبارتند از: سردرد، سرگیجه، خوابآلودگی، استفراغ، تهوع، خستگی و دوبینی. RRهای مربوط به این اثرات جانبی عبارت بودند از: سردرد: 1.36 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 1.69؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت بالا)؛ سرگیجه: 2.52 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.90 تا 3.34؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ خوابآلودگی: 1.94 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.44 تا 2.61؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ استفراغ: 2.95 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.80 تا 4.82؛ 4 RCT؛ شواهد با کیفیت پایین)؛ تهوع: 1.87 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.33 تا 2.64؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ خستگی: 1.46 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 1.97؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت متوسط) و دوبینی: 4.60 (95% فاصله اطمینان (CI): 2.53 تا 8.38؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت پایین). هیچ ناهمگونی مهمی بین مطالعات برای هیچکدام از پیامدها وجود نداشت. بهطور کلی، ما کیفیت شواهد را متوسط تا پایین ارزیابی کردیم، بهدلیل وجود خطر بالقوه سوگیری در برخی مطالعات که به تجزیهوتحلیلها و CI گسترده کمک میکند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو، روفینامید زمانی که بهعنوان درمان مکمل در کاهش فراوانی تشنج استفاده شد، مؤثر بود. با این حال، کارآزماییهای مرورشده نسبتا کوتاهمدت بودند و شواهدی برای استفاده طولانیمدت از روفینامید ارائه ندادند. در کوتاهمدت، روفینامید بهعنوان مکمل با چندین عوارض جانبی همراه بود. این مطالعه مروری روی استفاده از روفینامید در صرع مقاوم به دارو تمرکز داشت و نتایج را نمیتوان بهعنوان درمان مکمل برای صرع ژنرالیزه تعمیم داد. همچنین، درمورد اثرات روفینامید درهنگام استفاده بهعنوان مونوتراپی (monotherapy) نمیتوان هیچ استنباطی کرد.
خلاصه به زبان ساده
درمان مکمل روفینامید برای صرع مقاوم
پیشینه
بیماری صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی است. بیشتر تشنجها (غشها) میتوانند با فقط 1 داروی ضدصرع کنترل شوند. متأسفانه، برخی افراد برای کنترل تشنجهای خود (بهنام صرع مقاوم یا صرع مقاوم به دارو)، بهخصوص اگر اینها از 1 قسمت از مغز (صرع کانونی) سرچشمه بگیرند، نسبت به حالت ژنرالیزه (شامل تمام بخشی از مغز بهنام غشای مغزی (cerebral cortex))، به بیشتر از 1 داروی ضدصرع نیاز دارند. روفینامید یک داروی ضدصرع جدید است که از نظر ساختاری با سایر داروهای ضدصرع که درحال حاضر استفاده میشوند، فرق میکند. در سال 2009، روفینامید توسط سازمان غدا و داروی آمریکا برای درمان کودکان 4 ساله و بزرگتر مبتلا به سندرم لنوکس- گستو (صرع دوران کودکی) و سپس بهعنوان درمان مکمل (بهعلاوه داروهای ضدصرع معمولی تجویز شد) برای بزرگسالان و نوجوانان مبتلا به صرع کانونی تایید شد.
هدف مطالعه مروری
این مطالعه مروری با هدف ارزیابی اثربخشی و اثرات جانبی روفینامید در زمان استفاده بهعنوان درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو، انجام شد.
نتایج
ما 6 کارآزمایی را یافتیم که شامل تجزیهوتحلیل 1759 نفر مبتلابه صرع کانونی بودند. این کارآزماییها همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (مطالعات بالینی که افراد بهصورت تصادفی در 1 یا 2 یا بیشتر از گروههای درمان، قرار داده میشوند) بودند که داروی ضدصرع روفینامید (دوزهای بین 200 میلیگرم در روز و 3200 میلیگرم در روز) بهعلاوه یک داروی ضدصرع معمول، با یک دارونما بهعلاوه یک داروی صرع معمول برای 96 روز، مقایسه کردند.
این مطالعه مروری نشان داد روفینامید در ترکیب با سایر داروهای ضدصرع در افراد مبتلابه صرع کانونی مقاوم به دارو، فراوانی تشنجها را بیشتر کاهش داده است. این مرور همچنین نشان داد که روفینامید بهنظر میرسد با اثرات جانبی بیشتری مانند سرگیجه، خستگی، سردرد، دوبینی، تهوع و استفراغ درمقایسه با دارونما همراه بوده است اما در مورد برخی از این عوارض اطلاعات بیشتری لازم است.
شواهد تا اکتبر 2017 موجود است.
کیفیت شواهد
ما کارآزماییهای را باتوجه به خطر سوگیری و کیفیت ارزیابی کردیم. بهطور کلی، 5 مطالعه خطر پایین سوگیری داشتند و 1 مطالعه بهدلیل کمبود اطلاعات گزارششده درمورد طراحی مطالعه خطر نامشخصی از سوگیری داشت. تمام مطالعات توسط صنعت داروسازی تامین مالی شد. ما کیفیت شواهد را متوسط تا پایین ارزیابی کردیم زیرا برخی از دادهها گزارش نشده بودند و برخی اطلاعات در مورد کارآزماییها نامشخص بود. کارآزماییهای بیشتری برای ارزیابی اثرات بلندمدت روفینامید و مقایسه آن با سایر داروهای مکمل مورد نیاز است. علاوهبر این، تحقیقات آینده باید روفینامید را بهعنوان درمان مکمل برای صرعهای ژنرالیزه و بهعنوان یک مونوتراپی برای صرع ژنرالیزه و کانونی، مطرح کنند.