رادیونکروز مغزی (مرگ بافت که به‌وسیله رادیاسیون – اشعه درمانی- ایجاد می‌شود) می‌تواند به‌دنبال رادیوتراپی با دوز بالا برای بافت مغز رخ دهد و تاثیر مهمی بر کیفیت زندگی (QoL) و کارکرد (فانکشن) فرد داشته باشد. مکانیسم‌های پاتولوژیکال زمینه‌ای برای این وضعیت نامشخص است و این نکته، تاثیر درمان‌های تثبیت‌شده را به چالش می‌کشد.

ارزیابی اثربخشی مداخلات استفاده‌شده برای درمان رادیونکروز مغز در بزرگسالان بالای 18 سال.

ما در اکتبر 2017، در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های بالینی کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MEDLINE؛ Embase و (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature به دنبال مطالعات مناسب جست‌وجو کردیم. همچنین ما داده‌های منتشر‌نشده را از طریق www.controlled‐trials.com/rct؛ Physicians Data Query؛ www.clinicaltrials.gov و www.cancer.gov/clinicaltrials برای کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو کرده و در اطلاعات کنفرانس‌های مرتبط جست‌وجوی دستی انجام دادیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCTs ؛randomised controlled trails) را گردآوری کردیم که مربوط به هر مداخله هدایت‌شده برای درمان رادیونکروز مغزی در بزرگسالان بالای 18 سال بودند که پیش از این تحت درمان با پرتودرمانی برای مغز قرار گرفته بودند. ما تعداد محدودی را از RCTs پیش‌بینی کرده بودیم؛ بنابراین ما برای انتخاب همه کارآزمایی‌های مداخله‌ای آینده‌نگر مقایسه‌ای و کارآزمایی‌های شبه‌تصادفی‌سازی شده مداخلات برای رادیونکروز مغز در بزرگسالان برنامه‌ریزی کردیم، البته در صورتی که این مطالعات دارای گروه مقایسه‌ای بوده و منعکس‌کننده استاندارد مراقبت (دارونما یا کورتیکواستروئیدها) باشند. احتمالا سوگیری (bias) انتخاب، مسئله‌ای در تمام مطالعات غیرتصادفی‌سازی شده انتخابی بود؛ بنابراین نتایج با احتیاط تفسیر شدند.

دو نویسنده این مطالعه مروری (CC، PB) به‌طور مستقل داده‌ها را از مطالعات منتخب استخراج کرده و ارزیابی «خطر سوگیری» را تکمیل کردند. برای پیامدهای دوتایی، نسبت شانس (OR) برای پیامد مطلوب گزارش شده بود. برای پیامدهای پیوسته، تاثیر درمان به‌صورت میانگین تفاوت (MD) بین بازوهای درمانی با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش شده بود.

دو RCT و یک مطالعه غیرتصادفی‌سازی‌شده آینده‌نگر، مداخلات دارویی واجد شرایط را برای این مرور ارزیابی کرده بودند. از آنجایی که هر مطالعه، دارو یا مداخله متفاوتی را با استفاده از نقاط پایانی مختلف ارزیابی کرده بود، متاآنالیز (meta-analysis) امکان‌پذیر نبود. هیچ کارآزمایی از مداخلات غیردارویی که واجد شرایط برای ورود به مطالعه باشند، وجود نداشت.
یک کارآزمایی بسیار کوچک تصادفی‌سازی‌شده، دو سو کور، کنترل‌شده با دارونما از بواسیزومب (bevacizumab) در مقابل دارونما گزارش کرده بود که 100% (7/7) از شرکت‌کنندگان گروه بواسیزومب، دچار کاهش ادم مغزی تا حداقل 25% و کاهش در تقویت پس از گادولینیوم (post-gadolinium enhancement) شده بودند؛ در حالی که همه آنهایی که دارونما دریافت می‌کردند، دچار بدتر شدن بالینی یا رادیولوژیک یا هر دو شده بودند. این امر یک یافته دلگرم‌کننده بود؛ اما ما به علت اندازه نمونه کوچک، تاثیر نسبی را گزارش نکردیم. همچنین نویسندگان نتوانستند جزئیات کافی را در مورد شیوه‌های تصادفی‌سازی و کورسازی ارائه کنند؛ بنابراین قطعیت شواهد پایین است و نیاز به RCT بزرگتری با التزام به استانداردهای گزارش‌دهی وجود دارد.
یک RCT برچسب باز، نشان‌دهنده کاهش بیشتری در ادم مغزی (T2 hyperintensity) در گروه اداراوون (edaravone) به‌علاوه کورتیکواستروئیدها نسبت به گروه کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی بود (MD: 3.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 5.92؛ شواهد با قطعیت پایین به دلیل خطر سوگیری بالا و عدم دقت)؛ گرچه نتیجه به مرز معنادار بودن نزدیک بود، هیچ شواهدی از هرگونه تفاوت مهم در کاهش تقویت پس از گادولینیوم بین بازوها وجود نداشت (MD: 0.47؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 -تا 1.74؛ شواهد با قطعیت پایین به دلیل خطر سوگیری بالا و عدم دقت).
در RCT بواسیزومب در مقابل دارونما، همه هفت شرکت‌کننده دریافت‌کننده بواسیزومب بهبودی علایم عصبی را گزارش کرده بودند؛ در حالی که پنج نفر از هفت شرکت‌کننده در دارونما دچار بدتر شدن علایم عصبی شده بودند (شواهد با قطعیت بسیار پایین به خاطر اندازه نمونه کوچک و نگرانی‌ها درباره صحت تجزیه‌وتحلیل‌ها). با آنکه هیچ عارضه جانبی با دارونما ذکر نشده بود، سه عارضه جانبی شدید شامل پنومونی آسپیراسیون، آمبولی ریوی و ترومبوز سینوس ساژیتال فوقانی (superior sagittal sinus thrombosis) با بواسیزومب ذکر شده بود. در RCT کورتیکواستروئیدها با یا بدون اداراوون، شرکت‌کنندگانی که درمان ترکیبی گرفته بودند، دارای بهبودی بالینی به‌طور قابل‌توجهی بیشتر نسبت به کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی بر مبنای مقیاس LENT/SOMA شده بودند (OR: 2.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.26 تا 5.01؛ شواهد با قطعیت پایین به علت طراحی با برچسب باز (open‐label)). هیچ اختلافی در سمیت‌های درمانی میان بازوها مشاهده نشده بود.
یک مطالعه غیرتصادفی‌سازی شده آینده‌نگر از آلفا- توکوفرول (alpha-tocopherol) (ویتامین E) در مقابل عدم درمان فعال یافت شد؛ اما دربرگیرنده هیچ ارزیابی رادیولوژیکی نبود. از آنجایی که فقط یک مطالعه انتخابی، کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده دو سو کور بود، سایر مطالعات مستعد سوگیری‌های انتخاب و تشخیص بودند.
هیچ‌کدام از مطالعات منتخب، پیامدهای کیفیت زندگی را گزارش نکرده یا به میزان کافی جزئیات را درباره نیازها به کورتیکواستروئیدها گزارش نداده بودند.
تعداد محدودی از مطالعات آینده‌نگر شناسایی شدند اما سپس حذف شدند؛ زیرا این مطالعات دارای تعدادی محدودی شرکت‌کننده بوده و مداخلات دارویی متفاوتی را با استفاده از نقاط پایان مختلف ارزیابی کرده بودند.

شواهدی با قطعیت خوب برای کمک به تعیین کمیت خطرات و منافع مداخلات جهت درمان رادیونکروز مغز بعد از رادیوتراپی یا رادیوسرجری وجود نداشت. بواسیزومب در یک RCT با حضور 14 بیمار، نشانگر پاسخ رادیولوژیک بود که با بهبود حداقلی در شناخت یا شدت علائم ارتباط داشت. علیرغم اینکه طراحی این کارآزمایی تصادفی بود، حجم نمونه کوچک، کیفیت داده‌ها را محدود می‌کند. یک کارآزمایی از اداراوون به‌علاوه کورتیکواستروئیدها در مقابل کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی، کاهش بیش‌تری را در ادم اطراف بدون تاثیر بر افزایش ضایعه رادیونکروز با درمان ترکیبی گزارش کرده بود. کیفیت داده‌ها نیز به دلیل طراحی open-label و فاصله اطمینان‌های وسیع در نتایج، پایین بود. شواهدی برای تأیید هیچ مداخله غیردارویی به‌منظور درمان رادیونکروز وجود نداشت. نیاز به مطالعات تصادفی آینده‌نگر بیشتری از مداخلات دارویی و غیردارویی برای تهیه شواهد قوی‌تر وجود دارد. دو RCT در حال انجام که یکی بواسیزومب و دیگری درمان با اکسیژن پرفشار را ارزیابی می‌کند، شناسایی شدند.