پیشینه
هنگامی که بافت مغز به خاطر واکنش به پرتودرمانی میمیرد، رادیونکروز مغزی (brain radionecrosis) نامیده میشود. رادیونکروز مغز میتواند باعث آسیب به توانایی بیمار شود. چگونگی این امر بستگی به جایی دارد که رادیونکروز در مغز رخ میدهد و میتواند بر کیفیت زندگی بیمار تاثیر بگذارد. در حال حاضر درمانهای محدودی برای رادیونکروز مغز وجود دارند. بیماران اغلب داروهای ضد‐التهابی قوی (کورتیکواستروئیدها) دریافت میکنند و ممکن است برخی از بیماران به جراحی برای برداشتن ناحیهای از مغز که دچار رادیونکروز شده نیاز داشته باشند. درمانهای موثرتری برای این عارضه مورد نیاز هستند.
ویژگیهای مطالعه
در اکتبر 2017، فهرستی از بانکهای اطلاعاتی منابع علمی و خلاصه مقالات کنفرانسها را جهت شناسایی مطالعاتی جستوجو کردیم که درمانها را برای رادیونکروز مغز ارزیابی کرده بودند. در مجموع سه مطالعه شناسایی شدند که داروها را ارزیابی کرده بودند؛ فقط دو مورد از آنها RCT بوده و یکی از این RCTها فقط 14 شرکتکننده داشت. هیچ مطالعهای شناسایی نشد که درمانهای غیر‐دارویی را ارزیابی کرده باشد.
یافتههای کلیدی
دو دارویی که در این مرور با کورتیکواستروئیدها بهتنهایی مقایسه شده بودند، بواسیزوماب (bevacizumab) (دارویی که بر عروق مغزی اثر میگذارد) و اداراوون (edaravone) (یک آنتیاکسیدان قوی) بودند.
یک مطالعه با اندازه بسیار کوچک گزارش کرده بود که بواسیزوماب، نمود رادیونکروز در تصویربرداری تشدید مغناطیسی (magnetic resonance imaging; MRI) را بهبود میدهد. این دارو مرتبط با بهبود در نشانههای عصبی نسبت به دارونما (placebo) بود؛ اما عوارض جانبی شدیدی نیز داشت.
اداراوون در ترکیب با کورتیکواستروئیدها، نمود رادیونکروز را در MRI بهبود داده و مرتبط با بهبودی در نشانههای گزارش شده با استفاده از مقیاس LENT/SOMA بود. با این حال، بیمار و گروه درمانی از درمان مشخصی که بیمار دریافت میکرد آگاه بودند؛ بنابراین ممکن است نشانههای گزارش شده تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته باشند.
هیچ یک از مطالعات وارد شده، پیامدهای کیفیت زندگی یا میزان کافی جزئیات درباره نیاز به کورتیکواستروئیدها را گزارش نداده بودند.
در نهایت یک مطالعه غیر‐تصادفیسازی شده با دو بازو از ویتامین E در برابر عدم درمان فعال، بر اساس ترجیح بیمار، بهبودی را در یادگیری و حافظه گزارش کردند؛ اما این مطالعه هیچ پاسخ تصویربرداری را گزارش نکرده بود. ممکن است این نتایج تحت تاثیر قرار گرفته باشند؛ چراکه بیماران درمان خود را خود انتخاب کرده بودند و در نتیجه سوگیریهای بالقوه دیگری را نشان دادهاند.
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد موجود بر مبنای یافتههای این مرور، پائین/بسیار پائین است که توانایی ما را برای کمک به تعیین خطرات و مزایای درمانهای ارزیابی شده برای رادیونکروز مغز محدود میکند. این مطالعات به علت جنبههای طراحیهای مطالعه آنها و/یا تعداد بسیار محدود شرکتکنندگان، در معرض خطر سوگیری (bias) قرار داشتند. نیاز زیادی به شواهد با کیفیت بالاتر با کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده چند‐مرکزی بزرگتر از درمانهای رادیونکروز مغز وجود دارد. در جستوجوی ما در منابع علمی برای این مرور، دو RCT در حال انجام که یکی بواسیزوماب و دیگری درمان را با اکسیژن پرفشار ارزیابی میکند، شناسایی شدند.