پیشینه
فلگمون و آبسه آپاندیس (appendiceal phlegmon and abscess)، %2 تا 10% از موارد آپاندیسیت حاد (appendicitis) را تشکیل میدهد. افرادی که مبتلا به فلگمون و آبسه آپاندیس هستند، معمولا برای رهایی از علائم بیماری و جلوگیری از بروز عواقب آن به آپاندکتومی (appendicectomy) نیاز دارند. زمان آپاندکتومی برای فلگمون و آبسه آپاندیس محل بحث است.
اهداف
ارزیابی اثرات آپاندکتومی زودهنگام در مقابل آپاندکتومی تاخیری برای فلگمون و آبسه آپاندیس، از لحاظ موربیدیتی (morbidity) و مرگومیر (mortality) کل.
روش های جستجو
ما در کتابخانه کاکرین (CENTRAL؛ 2016، شماره 7)، MEDLINE Ovid (1950 تا 23 آگوست 2016)، Embase Ovid (1974 تا 23 آگوست 2016)، Science Citation Index Expanded (1900 تا 23 آگوست 2016)، و پایگاه اطلاعات منابع زیستپزشکی چین (CBM) (1978 تا 23 آگوست 2016) جستوجو کردیم. ما همچنین برای دستیابی به کارآزماییهای در حال اجرا، در پورتال جستوجوی پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (23 آگوست 2016) و ClinicalTrials.gov (23 آگوست 2016) جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما تمامی کارآزماییهای مجرد، کنترل و تصادفیسازی شده خوشهای را که به مقایسه آپاندکتومی زودهنگام در مقابل آپاندکتومی تاخیری در افراد مبتلا به فلگمون و آبسه آپاندیس پرداخته بودند، فارغ از زبان و وضعیت انتشار یا سن مشارکتکنندگان آنها وارد مرور کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهصورت مستقل به شناسایی کارآزماییها برای ورود به مرور، گردآوری دادهها، و ارزیابی خطر سوگیری پرداختند. ما با استفاده از نرمافزار Review Manager 5 متاآنالیز را انجام دادیم. ما برای پیامدهای دوتایی (dichotomous outcomes)، خطر نسبی (RR) و برای پیامدهای پیوسته (continuous outcomes)، اختلاف میانگین (MD) را با 95% فواصل اطمینان (CI ) محاسبه کردیم.
نتایج اصلی
ما 2 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را با مجموعا 80 مشارکتکننده وارد این مرور کردیم.
آپاندکتومی باز زودهنگام در مقابل آپاندکتومی تاخیری برای فلگمون آپاندیس
40 مشارکتکننده (اطفال و بزرگسالان) مبتلا به فلگمون آپاندیس بهصورت تصادفی تحت عمل آپاندکتومی زودهنگام (انجام آپاندکتومی به محض از بین رفتن توده آپاندیس در همان نوبت پذیرش) (n = 20)، یا آپاندکتومی تاخیری (درمان محافظهکارانه اولیه و پس از آن انجام آپاندکتومی با یک فاصله 6 هفتهای) (n = 20) قرار گرفتند. این کارآزمایی دارای خطر سوگیری بالایی بود. هیچ موربیدیتی در هیچیک از گروهها وجود نداشت. شواهد برای تعیین اثر استفاده از هر یک از آپاندکتومی باز زودهنگام یا تاخیری بر موربیدیتی کل (RR: 13.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 216.39؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، نسبت مشارکتکنندگانی که دچار عفونت زخم (RR: 9.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 156.91؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا فیستول مدفوع (faecal fistula) (RR: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 69.52؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) شدند، کافی نیست. کیفیت شواهد برای افزایش طول بستری در بیمارستان (MD: 6.70 روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.76 تا 10.64،) و زمان سپریشده دور از فعالیتهای عادی (MD: 5.00 روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.52 تا 8.48) در گروه آپاندکتومی زودهنگام بسیار پائین است. این کارآزمایی هیچ یک از پیامدهای مربوط به کیفیت زندگی و درد را گزارش نکرده بود.
آپاندکتومی لاپاراسکوپیک زودهنگام در مقابل آپاندکتومی لاپاراسکوپیک تاخیری برای آبسه آپاندیس
40 کودک مشارکتکننده مبتلا به آبسه آپاندیسیت بهصورت تصادفی تحت عمل آپاندکتومی زودهنگام (انجام آپاندکتومی لاپاراسکوپی اورژانسی) (n = 20)، یا آپاندکتومی تاخیری (درمان محافظهکارانه اولیه و پس از آن انجام آپاندکتومی لاپاراسکوپیک با یک فاصله 10 هفتهای) (n = 20) قرار گرفتند. این کارآزمایی دارای خطر سوگیری بالایی بود. این کارآزمایی موربیدیتی کل یا عوارض را گزارش نکرده بود. هیچ مرگومیر در هیچیک از گروهها وجود نداشت. ما برای تعیین اثرات استفاده از هریک از آپاندکتومی لاپاراسکوپیک زودهنگام یا تاخیری برای پیامدهای مربوط به بستری در بیمارستان میان این گروهها (MD: 0.20- روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.54- تا 3.14؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) شواهد کافی نداریم. سلامت مرتبط با کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه مقیاس کیفیت زندگی اطفال -نسخه 4.0 (Pediatric Quality of Life Scale-Version 4.0 questionnaire) (یک مقیاس 0 تا 100 که در آن ارزشهای بالاتر نشاندهنده کیفیت زندگی بهتر هستند) اندازهگیری شده بود. سلامت مرتبط با کیفیت زندگی که 12 هفته پس از آپاندکتومی اندازهگیری شده بود، در گروه آپاندکتومی زودهنگام نسبت به گروه آپاندکتومی تاخیری بالاتر بود (MD: 12.40 امتیاز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 9.78 تا 15.02؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، اما کیفیت شواهد بسیار پائین بود. این کارآزمایی هیچیک از پیامدهای مربوط به درد و زمان سپری شده به دور از فعالیتهای عادی را گزارش نکرده بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
اینکه آیا آپاندکتومی زودهنگام در مقایسه با آپاندکتومی تاخیری در افراد مبتلا به فلگمون یا آبسه آپاندیس، از بروز عواقب جلوگیری میکند یا خیر، شفاف نیست. شواهدی که نشاندهنده افزایش طول دوره بستری در بیمارستان و زمان سپری شده به دور از فعالیتهای عادی در افراد با آپاندکتومی باز زودهنگام هستند، کیفیت بسیار پائینی دارند. شواهد مربوط به سلامت مرتبط با کیفیت زندگی پس از آپاندکتومی لاپاراسکوپی زودهنگام در مقایسه با آپاندکتومی تاخیری، کیفیت بسیار پائینی دارند. برای هر دو مقایسه ارائهشده در این مرور، دادهها پراکنده هستند، و ما نمیتوانیم درباره مزایا یا مضرات آپاندکتومی زودهنگام در مقابل آپاندکتومی تاخیری قضاوت کنیم.
انجام کارآزماییهای بیشتر درباره این موضوع در اسرع وقت موردنیاز هستند و بهتر است مجموعهای از معیارها را برای استفاده از آنتیبیوتیکها، تخلیه پوستی (percutaneous drainage) آبسه آپاندیس مقدم بر جراحی و حل کردن (resolution) فلگمون یا آبسه آپاندیس، بهطور خاص دربرگیرد. کارآزماییهای آتی بهتر است پیامدهایی را چون زمان سپریشده به دور از فعالیتهای عادی، کیفیت زندگی و طول دوره بستری در بیمارستان دربرگیرند.
خلاصه به زبان ساده
برداشت آپاندیس با استفاده از جراحی زودهنگام یا تاخیری در افراد مبتلا به آپاندیسیت علامتدار عارضهدار
سوال مطالعه مروری
خطرها و مزایای برداشت زودهنگام (early) در مقابل برداشت به با تاخیر (delayed) آپاندیس (appendix) در افراد مبتلا به آپاندیسیت علامتدار عارضهدار کدامها هستند؟
پیشینه
آپاندیس انسان لولهای (tube) است که در محل اتصال روده کوچک و بزرگ به یکدیگر، واقع شده است. عملکرد محتمل آپاندیس ممکن است محافظت از بدن در برابر عفونت و نگهداشت باکتریها با سطوح سالم (healthy levels bacteria) در روده پس از رفع اسهال (diarrhoea) باشد. آپاندیسیت شامل طیف متنوعی از وضعیتهای بالینی است که منجر به التهاب آپاندیس میشود.
آپاندیسیت پیچیده بهصورت فلگمون آپاندیس (appendiceal phlegmon) (توده التهابی ساده بدون چرک (pus) که در ناحیه پائین سمت راست آپاندیس واقع میشود) یا آبسه آپاندیس (appendiceal abscess) (کیسه حاوی چرک (pocket of pus) که اطراف آپاندیس بهطور حاد متورم شده (acutely inflamed) و/ یا متلاشیشده (ruptured) را فرا گرفته است) تعریف میشود. افراد مبتلا به این وضعیت معمولا برای رهایی از علائم و اجتناب از بروز عواقب به برداشت آپاندیس به کمک عمل جراحی نیاز پیدا میکنند. زمان برداشت آپاندیس با جراحی محل بحث است. جراحی فوری (immediate surgery) به لحاظ فنی آسیبزننده است. برخی کارشناسان، مناسب بودن آپاندکتومی تاخیری را مورد سوال قرار میدهند، از آنجایی که احتمال تجربه عود آپاندیسیت پس از درمان موفقیتآمیز به روش غیر جراحی در افراد وجود ندارد. با وجود این، تشخیص درست میتواند در برخی موارد با عدم قطعیت همراه بوده و به تاخیر انداختن آپاندکتومی ممکن است تشخیص بیماری زمینهای (underlying disease) را به تاخیر بیندازد.
ویژگیهای مطالعه
ما تا 23 آگوست 2016، برای دستیابی به تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده مرتبط جستوجو کردیم. ما 2 کارآزمایی شامل 80 مشارکتکننده شناسایی کردیم. 1 کارآزمایی به مقایسه آپاندکتومی باز زودهنگام در مقابل آپاندکتومی باز تاخیری در 40 کودک و بزرگسال مبتلا به فلگمون آپاندیس پرداخته بود. کارآزمایی دیگر به مقایسه آپاندکتومی با روش سوراخ کلید (keyhole) (لاپاراسکوپیک (laparoscopic)) زودهنگام در برابر آپاندکتومی لاپاراسکوپیک تاخیری (زمانی که جراحی از طریق ایجاد یک شکاف بسیار کوچک انجام میشود) در 40 کودک مبتلا به آبسه آپاندیسیت پرداخته بود. مطالعات در آمریکا و هند انجام شده بودند. سن افراد در این کارآزماییها از 1 سال تا 84 سال متغیر بود و 27.5% از آنها را زنان تشکیل میدادند.
نتایج اصلی
هر دو مطالعه کوچک و دارای تعدادی محدودیت بودند، بنابراین ما نتوانستیم درباره چگونگی مقایسه اثرات این دو رویکرد جراحی اطمینان حاصل کنیم. از یک کارآزمایی به اجرا درآمده روی کودکان و بزرگسالان که به مقایسه آپاندکتومی باز زودهنگام و تاخیری پرداخته بود، شواهد کافی برای نشان دادن اثر استفاده از هریک از رویکردها بر نرخ کل عواقب (overall complication rate) یا نسبت مشارکتکنندگان دچار عفونت زخم (wound infection) وجود نداشت. اطمینان ما به بستری طولانیمدتتر در بیمارستان و زمان سپریشده به دور از فعالیتهای عادی در آپاندکتومی باز، بسیار پائین است. هیچ مورد مرگی در این مطالعه وجود نداشت. کیفیت زندگی و درد در این کارآزمایی گزارش نشده بودند.
کارآزمایی دیگر که روی کودکان مبتلا به آبسه آپاندیسیتِ دریافتکننده آپاندکتومی با روش سوراخ کلید زودهنگام یا تاخیری به اجرا درآمده بود، نرخهای کل عواقب را گزارش نکرده بود. این کارآزمایی شواهد کافی را برای نشان دادن اثر استفاده از هر یک از این 2 رویکرد بر طول دوره بستری در بیمارستان در میان مشارکتکنندگان فراهم نکرد. ما درباره اینکه کودکان دریافتکننده آپاندکتومی با روش سوراخ کلید زودهنگام در مقایسه با کودکانی دریافتکننده آپاندکتومی با روش سوراخ کلید تاخیری، از کیفیت زندگی بهتری برخوردار بودند، اطمینان بسیار کمی داشتیم. این مطالعه موارد مرگ را گزارش نکرده بود، و اطلاعات مربوط به درد، یا زمان سپریشده را به دور از فعالیتهای عادی ارائه نکرده بود.
در حال حاضر، مزایا و مضرات آپاندکتومی زودهنگام در مقابل آپاندکتومی تاخیری به دلیل کیفیت بسیار پائین شواهد پشتیبان اطلاعات موجود، به خوبی قابل درک نیستند.
کیفیت شواهد
هر دو مطالعه دارای خطر سوگیری بالایی هستند. در مجموع، ما کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم. بنابراین، انجام کارآزماییها با طرح خوب در اسرع وقت مورد نیاز هستند.