درمان‌های ترک سیگار برای تمام افراد سیگاری موثر نیستند، و محققان علاقه‌مند به شناسایی زیر‐گروهی از افرادی هستند (به عنوان مثال بر اساس ژنوتیپ (genotype)) که بهترین پاسخ را به درمان‌های خاص نشان داده‌اند.

ارزیابی اینکه نرخ‌های ترک با بیومارکرهای شناخته شده ژنتیکی در بازوهای درمان دارودرمانی و در مقایسه با دارونما (placebo) متغیر است. ارزیابی تاثیرات دارودرمانی‌ها برای ترک سیگار در زیر‐گروه‌هایی از افراد سیگاری که بر اساس ژنوتیپ برای پلی‌مورفیسم‌های (polymorphisms) شناسایی شده گسترده ژنومی تعریف شدند.

ما پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی، و بانک‌های اطلاعاتی ژنتیکی را برای یافتن کارآزمایی‌های مربوط به دارودرمانی‌ها برای ترک سیگار از آغاز تا 16 آگوست 2016 جست‌وجو کردیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که افراد سیگاری بزرگسال را به کار گرفتند و تجزیه‌و‌تحلیل فارماکوژنومیک (pharmacogenomic) کارآزمایی‌های مربوط به دارودرمانی‌های ترک سیگار را در برابر کنترل گزارش کردیم. کارآزمایی‌های واجد شرایط آنهایی بودند که داده‌هایی را در مورد پلی‌مورفیسم تک‌نوکلئوتیدی (single‐nucleotide polymorphisms; SNPs)، شناسایی شده معنی‌دار (P < 5 × 10^‐8) گسترده ژنومی، SNPهای غیر‐تکراری، و/یا نسبت متابولیت نیکوتین (nicotine metabolite ratio; NMR) داشتند، که بعد از آن به طور کلی تحت عنوان بیومارکرها توصیف شدند.

از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. پیامد اولیه پرهیز از مصرف سیگار طی شش ماه بعد از درمان بود. پیامد ثانویه پرهیز از مصرف سیگار در پایان درمان (end of treatment; EOT) بود. دو نوع متاآنالیز (meta‐analysis) انجام دادیم ‐ در یکی از آنها، ما ترک سیگار را با درمان فعال در برابر دارونما در گروه‌های ژنوتیپ ارزیابی کردیم، و در متاآنالیز دیگر ترک سیگار را در گروه‌های ژنوتیپ درون بازوهای درمان مقایسه کردیم. یک تجزیه‌و‌تحلیل جداگانه در غیر‐اسپانیایی‌های سفیدپوست (non‐Hispanic whites; NHWs) و غیر‐اسپانیایی سیاه‌پوست (non‐Hispanic blacks; NHBs) انجام دادیم. ناهمگونی بین گروه‌های ژنوتیپ را با استفاده از آماره‌های T²؛ I² و Q کاکرین ارزیابی کردیم.

تجزیه‌و‌تحلیل‌ها 18 کارآزمایی را شامل 9017 شرکت‌کننده وارد کردند، 6924 شرکت‌کننده NHW و 2093 شرکت‌کننده NHB بودند. داده‌های مربوط به بیومارکرهای زیر در دسترس بود: نه SNP؛ (rs1051730 (CHRNA3 )؛ rs16969968؛ rs588765؛ و (CHRNA5 )rs2036527؛ rs3733829 و rs7937 (درEGLN2 ، نزدیک CYP2A6 )؛ rs1329650 و rs1028936 (LOC100188947 )؛ و rs215605 (PDE1C ))، و دو تایپینگ variable number tandem repeats (VNTRs؛ DRD4 و SLC6A4) و NMR. داده‌های وارد شده در مجموع 40 مقایسه فعال را در برابر دارونما، 16 مقایسه فعال را در برابر فعال، و 64 مقایسه بین ژنوتیپ را در بازوهای درمان ارائه کردند.

ما عموما کیفیت شواهد (درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)) را برای متاآنالیزهای نشان دهنده ناهمگونی با اهمیت آماری بین گروه‌های ژنوتیپ، متوسط یافتیم. کیفیت اغلب شواهد را به علت عدم دقت یا خطر سوگیری (bias) به دلیل سوگیری انتخاب بالقوه در شرکت‌کنندگان کارآزمایی ژنوتیپ، کاهش دادیم.

مقایسه‌های اثر نسبی درمان بر اساس ژنوتیپ

برای پرهیز شش ماهه، برای درمان جایگزین نیکوتین (nicotine replacement therapy; NRT) در برابر دارونما برای شرکت‌کنندگان NHB در شش ماه ناهمگونی بین ژنوتیپ‌ها (rs16969968) دارای اهگ بود (0.03 = P؛ n = 2 کارآزمایی)، اما برای سایر بیومارکرها یا مقایسه‌های درمان ناهمگونی نیافتیم. پرهیز از مصرف شش ماهه در گروه NRT فعال در مقایسه با دارونما میان شرکت‌کنندگان با ژنوتیپ GG افزایش یافت (خطر نسبی (RR): 1.47؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.07 تا 2.03)، اما در گروه ترکیبی از شرکت‌کنندگان با ژنوتیپ GA یا AA افزایشی وجود نداشت (RR: 0.43؛ 95% CI؛ 0.15 تا 1.26؛ نسبت خطر نسبی (RRR) برای GG در برابر GA یا AA معادل 3.51 بود، 95% CI؛ 1.19 تا 10.3).

مقایسه‌های اثرات درمان بین گروه‌های ژنوتیپ در بازوهای تصادفی شده دارودرمانی

برای افراد دریافت کننده NRT، درمان در دستیابی به پرهیز شش ماهه بین افرادی که دارای NMR کمتری بودند، موثرتر از افرادی بود که NMR طبیعی در NHW و NHB ترکیبی داشتند (NMR طبیعی در برابر NMR پائین: RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.37 تا 0.78؛ n = 2 کارآزمایی). ما تفاوت مشابهی در اثرات درمان بین ژنوتیپ‌ها در شش ماه برای سایر بیومارکرهای میان افرادی که دارودرمانی یا دارونما دریافت کردند نیافتیم.

اثرات افتراقی گسترده درمان با دارودرمانی بر اساس ژنوتیپ را شناسایی نکردیم. برخی از گروه‌های ژنوتیپ درون گروه‌های قومی خاص ممکن است بیشتر از NRT مزیت ببرند یا ممکن است از ترکیب با بوپروپیون با NRT کمتر مزیت ببرند. خواننده باید این نتایج را با احتیاط تفسیر کند زیرا هیچ یک از متاآنالیزهایی که دارای اهمیت آماری بودند بیش از دو کارآزمایی را به ازای هر مقایسه ژنوتیپ وارد نکردند، فواصل اطمینان گسترده بوده، و کیفیت این شواهد (GRADE) عموما متوسط بودند. اگرچه ما شواهدی از اثربخشی برتر NRT برای NMR پائین در برابر متابولیزرهای طبیعی یافتیم، به دلیل عدم وجود ناهمگونی گروه‌های NMR، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که NRT برای متابولیسم‌های آهسته موثر است. دسترسی به داده‌های بیشتر به دست آمده از کارآزمایی‌ها متعدد، به ویژه برای مقایسه‌های دارودرمانی‌های مختلف ضروری است.