پیشینه
دیابت ملیتوس حاملگی (GDM) شکلی از دیابت است که در دوران بارداری اتفاق میافتد و میتواند عوارض جانبی کوتاهمدت و بلندمدت برای زنان و کودکان داشته باشد. با شیوع روزافزون در سراسر جهان، نیاز به ارزیابی استراتژیها، از جمله مداخلات مشاوره تغذیهای، که ممکن است باعث پیشگیری از GDM شوند، وجود دارد.
اهداف
بررسی تاثیرات مداخلات مشاورهای تغذیهای برای پیشگیری از دیابت بارداری و پیامدهای جانبی سلامت همراه برای زنان و نوزادان آنها.
روش های جستجو
ما ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth's Trials Register)، (3 ژانویه 2016) و فهرست منابع پژوهشهای بازیابی شده را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) و شبه RCTهایی که اثرات مداخلات مشاورهای تغذیهای را در مقایسه با هیچ مداخلهای (مراقبت استاندارد)، یا مداخلات مشاوره تغذیهای دیگر بررسی کرده بودند. RCTهای خوشهای واجد شرایط برای ورود به مطالعه بودند، اما هیچ نمونهای تشخیص داده نشد.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل واجد شرایط بودن مطالعهها، استخراج دادهها و خطر سوگیری (Bias) مطالعات گنجانده شده را ارزیابی کردند. دادهها برای صحت بررسی شدند. کیفیت شواهد با استفاده از روش GRADE انجام شد.
نتایج اصلی
ما 11 کارآزمایی را شامل 2786 زن و نوزادان آنها، با خطر کلی نامشخص تا متوسط سوگیری، در مطالعه مروری گنجاندیم. شش کارآزمایی مداخلات مشاوره تغذیهای را با مراقبت استاندارد مقایسه کرده بودند، چهار مورد مقایسه مشاوره تغذیهای با شاخص گلیسمیک پائین (GI) با مشاوره تغذیهای با شاخص متوسط تا بالا GI، و یک مورد هم مشاوره تغذیهای خاص(متمرکز بر فیبر بالا) را با مشاوره رژیم غذایی استاندارد مقایسه کرده بود.
مداخلات مشاوره تغذیهای در مقابل مراقبت استاندارد (شش کارآزمایی)
با در نظر گرفتن پیامدهای اولیه، گرایش به سمت کاهش GDM در زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند در مقایسه با مراقبت استاندارد مشاهده شد (میانگین خطر نسبی (RR): 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 1.04؛ پنج کارآزمایی؛ 1279 زن؛ 0.20 = Tau²؛ 56% = I²؛ 0.07 = P؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین). تجزیه و تحلیل زیرگروه نشانگر تاثیر بیشتر درمانی برای زنان چاق و با اضافه وزنی بود که مشاوره تغذیهای دریافت کرده بودند. در حالی که هیچ تفاوت آشکاری در پرهاکلامپسی مشاهده نشد (RR: 0.61؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 1.46؛ دو کارآزمایی؛ 282 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) کاهش فشار خون بالای ناشی از حاملگی برای زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند، مشاهده شد (RR: 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 0.88؛ دو کارآزمایی؛ 282 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین). یک کارآزمایی گزارش مرگ پریناتال را داشت، و هیچ مرگومیری مشاهده نشد (GRADE: شواهد با کیفیت پائین بسیار). هیچیک از کارآزماییها گزارشی از جثه بزرگتر از سن حاملگی یا مرگومیر نوزادان و عوارض نداشت.
برای پیامدهای ثانویه، هیچ تفاوت آشکاری برای سزارین (میانگین RR: 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.24؛ چهار کارآزمایی؛ 1194 زن؛ 0.02 = Tau²؛ 36% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) یا ترومای پرینه (RR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 3.08؛ یک کارآزمایی؛ 759 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) مشاهده نشد. زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند در دوران بارداری کمتر وزن گرفته بودند (میانگین تفاوت (MD): 4.70 - کیلوگرم؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 8.07 - تا 1.34 - ؛ پنج کارآزمایی؛ 1336 زن؛ 13.64 = Tau²؛ 96% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین)؛ نتایج با توجه به ناهمگونی قابلتوجه، باید با احتیاط تفسیر شوند. تفاوت مشهودی برای اکثر نتایج ثانویه گزارش نشد، از جمله چاقی کودکی / بزرگسالی (ضخامت پوست در شش ماه) (MD: 0.10 - میلی متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 - تا 0.51؛ یک کارآزمایی؛ 132 کودک؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین). زنانی که مشاوره غذایی دریافت کرده بودند نمره پائینتر خوب بودن را بین 14 تا 28 هفتگی، کاهش وزن بیشتر را در سه ماه، و احتمال کمتر عدم تحمل گلوکز (یک کارآزمایی) را داشتند. کارآزماییها دیگر پیامدهای ثانویه را، به خصوص آنهایی که مربوط به سلامت طولانیمدت و استفاده از خدمات سلامت و هزینهها بودند، گزارش نکرده بودند. ما قادر به ارزیابی پیامدهای زیر با استفاده از GRADE نبودیم: افسردگی پس از زایمان، دیابت تیپ 2 مادر، هیپوگلیسمی نوزادان؛ دیابت نوع 2 کودکی / بزرگسالی و ناتوانی حسی – عصبی.
مشاوره رژیم غذایی با GI کم در مقابل مشاوره رژیم غذایی با GI متوسط تا بالا (چهار کارآزمایی)
با توجه به پیامدهای اولیه، تفاوت مشهودی در خطر دیابت بارداری (RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.31؛ چهار کارآزمایی؛ 912 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) یا بزرگ بودن برای سن حاملگی (میانگین RR: 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 1.86؛ سه کارآزمایی؛ 777 کودک؛ 0.61 = Tau²؛ 0.07 = P؛ 62% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) بین مشاورههای GI کم و مشاورههای GI متوسط تا بالا، دیده نشد. هیچ کارآزمایی در مورد: اختلالات فشارخون بارداری، مرگومیر پریناتال، مرگومیر نوزادان و عوارض گزارش نداده بود.
تفاوت روشنی در تولد به شیوه سزارین (RR: 1.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 2.04؛ دو کارآزمایی؛ 201 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) و افزایش وزن بارداری (MD: 1.23 - کیلوگرم؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.08 - تا 1.61؛ چهار کارآزمایی؛ 787 زن؛ 7.31 = Tau²؛ 90% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین)، یا برای دیگر پیامدهای ثانویه گزارش نشد.
کارآزماییها در مورد اکثر پیامدهای ثانویه شامل موارد مربوط به سلامت در طولانیمدت و استفاده از خدمات سلامت و هزینهها گزارشی نداده بودند. ما قادر به ارزیابی نتایج زیر با استفاده از GRADE نبودیم: ترومای پرینه، افسردگی پس از زایمان، دیابت نوع 2 مادر، هیپوگلیسمی نوزادان، چاقی کودکی / بزرگسالی، دیابت نوع 2، و ناتوانی عصبی - حسی
مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا در مقابل مشاوره رژیم غذایی استاندارد (یک کارآزمایی)
یک کارآزمایی در این مقایسه در مورد دو پیامد ثانویه گزارش داده بود. بین گروههای مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا و مشاوره رژیم غذایی استاندارد تفاوتی از لحاظ قند خون متوسط (با آزمون تحمل گلوکز خوراکی در هفته 35)، و وزن زمان تولد دیده نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با کیفیت بسیار پائین از پنج کارآزمایی نشانگر کاهش احتمالی در مورد خطر دیابت بارداری برای زنان دریافت کننده مشاورههای تغذیهای در مقابل درمان استاندارد است، و شواهد با کیفیت پائین از چهار کارآزمایی نشانگر عدم تفاوت واضح برای زنان دریافت کننده مشاوره رژیم غذایی با GI کم در مقابل رژیم غذایی با GI متوسط تا بالا بود. کاهش احتمالی در فشار خون بالا ناشی از حاملگی در زنان دریافت کننده مشاورههای تغذیهای مشاهده شد و تفاوت روشنی در دیگر پیامدهای اولیه گزارش نشد. اطلاعات مربوط به پیامدهای ثانویه بسیار اندک بود.
برای نتایج با استفاده از ارزیابی GRADE، شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین در نظر گرفته شدند، که این میزان کاهش براساس محدودیتهای مطالعه (خطر سوگیری)، عدم دقت، و تناقضات اجرا شده بود.
شواهد با کیفیت بالای بیشتر به منظور تعیین تاثیرات مداخلات مشاورهای تغذیهای در دوران بارداری نیاز است. کارآزماییهای آینده باید برای نظارت بر پایبندی، دیدگاهها و اولویتهای زنان، طراحی شود و دارای قدرت کافی برای ارزیابی اثرات پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت باشند: نیاز به این گونه کارآزماییها هست تا به گردآوری و گزارش پیامدهای اصلی برای تحقیقات GDM بپردازند. ما پنج مطالعه را در حال انجام و چهار مطالعه را در انتظار طبقهبندی شناسایی کردیم. ما این را در بهروزرسانی بعدی در نظر میگیریم.
خلاصه به زبان ساده
مشاورههای تغذیهای در دوران بارداری برای پیشگیری از دیابت بارداری
موضوع چیست؟
آیا مشاوره رژیم غذایی برای زنان باردار در پیشگیری از ابتلا به دیابت در دوران بارداری، که به عنوان دیابت حاملگی (GDM) شناخته میشود، و میتواند عوارضی برای زنان و نوزادان آنها ایجاد کند، موثر است؟
چرا این موضوع مهم است؟
زنان مبتلا به GDM با افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار خود در حین بارداری (پرهاکلامپسی)، و افزایش احتمال سزارین روبرو هستند. نوزادان آنها ممکن است بزرگ باشند، در نتیجه، در هنگام تولد دچار آسیب شوند یا سبب صدمه و آسیب به مادران خود در هنگام تولد شوند. علاوه بر این، این حالت میتواند مشکلات سلامت طولانیمدت برای زنان و نوزادان آنها، از جمله افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی یا دیابت نوع 2، ایجاد کند. تعداد زنان مبتلا به GDM در سراسر جهان رو به افزایش است، بنابراین پیدا کردن راههای ساده و مقرونبهصرفه برای جلوگیری از شکلگیری GDM در زنان مهم است.
کربوهیدراتها مواد مغذی اصلی موثر بر قند خون بعد از غذا هستند. شاخص گلیسمیک (GI) را میتوان برای توصیف قابلیت مواد غذایی با اساس کربوهیدرات برای افزایش این سطوح مورد استفاده قرار داد. برخی رژیمهای غذایی، برای مثال، آنهایی که با غذاهای کم فیبر و GI بالا هستند، میتوانند خطر ابتلا به GDM را افزایش دهند. پیشنهاد شده که مداخلات مشاورهای تغذیهای در دوران بارداری ممکن است به زنان در پیشگیری از GDM کمک کند.
ما چه شواهدی یافتیم؟
ما برای مطالعات در 3 ژانویه 2016 جستوجو کردیم، و 11 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده شده را شامل 2786 زن باردار و نوزادان آنها در مطالعه مروری گنجاندیم. کیفیت شواهد پائین یا بسیار پائین و احتمال سوگیری هم نامشخص تا متوسط ارزیابی شد. شش کارآزمایی به مقایسه مشاوره تغذیهای با مراقبت استاندارد پرداخته بودند، چهار کارآزمایی مشاوره برای رژیم غذایی را با GI کم با مشاوره برای رژیم غذایی با GI متوسط تا بالا مقایسه کرده بود، و یکی هم مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا را با مشاوره استاندارد مورد مقایسه قرار داده بود.
یک کاهش احتمالی در بروز GDM برای زنانی که مشاوره تغذیهای در مقایسه با مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند در پنج کارآزمایی دیده شد (1279 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ هر چند هیچ تفاوت آشکاری در GDM بین زنانی که دریافت کم GI در مقابل دریافت متوسط تا بالای GI داشتند، در چهار کارآزمایی دیده نشد (912 زن، شواهد با کیفیت پائین). دو کارآزمایی (282 زن) گزارشی از تفاوت محسوس بین زنانی که مشاوره تغذیهای در مقابل مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند، از لحاظ پرهاکلامپسی (شواهد با کیفیت پائین) نداشتند، هر چند زنان کمتری در گروهی که مشاوره تغذیهای دریافت کرده بودند به سمت فشار خون بالای ناشی از حاملگی رفتند (شواهد با کیفیت پائین). هیچ تفاوت آشکاری بین گروه زنانی که توصیههای GI کم و GI متوسط تا بالا دریافت کرده بودند، در تعداد نوزادان با جثه بزرگ برای سن حاملگی در سه کارآزمایی (777 نوزاد، شواهد با کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. فقط یک کارآزمایی که مشاوره تغذیهای را با مراقبت استاندارد مقایسه کرده بود، گزارشی را از تعداد نوزادان فوت شده (چه قبل از تولد یا مدت کوتاهی پس از آن) ارائه داده بود، که مرگومیری در این کارآزمایی نبود.
اختلاف واضحی برای اغلب پیامدهای دیگر در مقایسه مشاوره تغذیه با مراقبت استاندارد وجود نداشت. شامل سزارین، ترومای پرینه، و ضخامت چین پوست کودک در شش ماه. با این حال، در پنج کارآزمایی زنانی که مشاوره تغذیهای دریافت کرده بودند وزن کمتری در دوران بارداری خود کسب کردند (1336 زن) (شواهد با کیفیت پائین).
به طور مشابه، تفاوت روشنی برای دیگر نتایج ارزیابی در دادگاه مقایسه کم و متوسط تا مشاوره رژیم غذایی پر GI، از جمله برای تولد سزارین و افزایش وزن در دوران بارداری وجود دارد. در این آزمایش مقایسه مشاوره رژیم غذایی متمرکز در یک رژیم غذایی با فیبر بالا با مشاوره استاندارد تفاوت روشن برای هر نتایج پیدا شده است.
به طور مشابه، تفاوت روشنی برای سایر پیامدهای بررسی شده در کارآزماییهایی که به مقایسه رژیمهای غذایی با GI کم و GI متوسط تا بالا پرداخته بودند، از جمله برای تولد با سزارین و افزایش وزن در دوران بارداری، وجود نداشت. کارآزمایی که به مقایسه مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا با مراقبت استانداردپرداخته بود، تفاوت روشنی در هیچ یک از پیامدها نیافته بود.
کارآزماییهای گنجانده شده تعداد زیادی را از پیامدهای ذکر شده در این مطالعه مروری گزارش نکرده بودند، از جمله نتایج مربوط به سلامت بلندمدت زنان و نوزادان آنها (در کودکی و بزرگسالی)، و استفاده و هزینه خدمات سلامت.
این به چه معناست؟
مداخلات مشاورهای تغذیهای برای زنان باردار ممکن است قادر به پیشگیری از دیابت بارداری باشند. بر اساس کارآزماییهای فعلی، به هر حال، شواهد قطعی برای راهنمایی عملکرد هنوز در دسترس نیست. به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده بزرگتر و به خوبی طراحی شده، برای ارزیابی تاثیرات مداخلات مشاورهای تغذیه در دوران بارداری در جلوگیری از دیابت بارداری و بهبود نتایج درمانی دیگر برای مادران و نوزادان آنها در کوتاه و بلندمدت نیاز است. پنج کارآزمایی در حال انجام است، و چهار مورد در انتظار طبقهبندی (تعلیق در دسترس بودن برای اطلاعات بیشتر) هستند که در بهروزرسانی بعدی این مطالعه مروری در نظر گرفته خواهند شد.