جلد 2016 -                   جلد 2016 - صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.1002/14651858.CD005296.pub3

XML Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Maddalena Manfredi, Lara Figini, Massimo Gagliani, Giovanni Lodi. Single versus multiple visits for endodontic treatment of permanent teeth. 3 2016; 2016
URL: http://cochrane.ir/article-1-814-fa.html
مقایسه روش مبتنی بر یک معاینه در برابر روش مبتنی بر چند معاینه برای درمان اندودنتیک (ریشه دندان) دندان‌های دائمی
Maddalena Manfredi* , Lara Figini , Massimo Gagliani , Giovanni Lodi
پیشینه
درمان ریشه دندان (root canal treatment; RoCT) یا درمان اندودنتیک، یک پروسیجر شایع در دندان‌پزشکی است. التهاب برگشت‌ناپذیر پالپ دندانی و نکروز پالپ دندان ناشی از فرآیندهای پوسیدن، ترک‌ها یا تراشه‌های دندان (cracks or chips) یا ترومای دندانی، از اندیکاسیون‌های اصلی RoCT هستند. مشخصه RoCT موفقیت‌آمیز، از بین رفتن نشانه‌ها (یعنی درد) و علائم بالینی (یعنی تورم و sinus tract) در دندان بدون شواهد رادیوگرافیک مبنی بر درگیری پریودنتال (یعنی لیگامان پریودنتال نرمال) است. میزان موفقیت RoCT به متغیرهای مرتبط با شرایط پیش از جراحی دندان و هم‌چنین پروسیجرهای اندودنتیک بستگی دارد. این مرور نسخه قبلی را که در سال 2007 منتشر شده بود، به‌روز می‌کند.
اهداف
تعیین اینکه تکمیل درمان ریشه دندان (RoCT) با یک معاینه یا با دو یا چند بار معاینه، با یا بدون دارو، تفاوتی در اثربخشی یا عوارض مرتبط با آن ایجاد می‌کند یا خیر.
روش های جستجو
ما بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health's Trials Register) (تا 14 جون 2016)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌ شده کاکرین (CENTRAL)؛ (کتابخانه کاکرین (Cochrane Library)؛ شماره 5؛ 2016)، MEDLINE Ovid (از 1946 تا 14 جون 2016) و Embase Ovid (از 1980 تا 14 جون 2016). ما ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform)؛ را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام تا 14 جون 2016 جست‌وجو کردیم. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی در زبان یا تاریخ انتشار اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه‐RCTهایی را وارد مرور کردیم که به افراد نیازمند به RoCT اختصاص داشت. درمان اندودنتیک مبتنی بر جراحی را از مرور خود خارج کردیم. پیامدهای مربوطه عبارت بودند از کشیدن دندان ناشی از مشکلات اندودنتیک؛ ناموفق بودن روش رادیولوژیک بعد از حداقل یک سال، یعنی رادیولوسنسی پری‌اپیکال (periapical radiolucency)؛ درد پس از جراحی؛ تورم یا شعله‌ور شدن بیماری؛ استفاده از داروی مسکّن؛ sinus tract یا تشکیل فیستول و عوارض (پیامد کامپوزیت شامل هرگونه عوارض جانبی).
گردآوری و تحلیل داده‌ها
با استفاده از فرم مخصوص استخراج داده‌ها، به گردآوری داده‌ها پرداختیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مواقعی که جزئیات کار نامشخص بود، با نویسندگان کارآزمایی‌ها تماس گرفتیم. خطر سوگیری (bias) را در مطالعات با استفاده از ابزار کاکرین ارزیابی کردیم و با استفاده از معیار درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) به بررسی کیفیت مجموعه شواهد پرداختیم. هنگامی که داده‌های معتبر و مرتبط گرد‌آوری شدند، با استفاده از مدل اثرات‐تصادفی به متاآنالیز داده‌ها پرداختیم. در خصوص پیامدهای دو‐حالتی، خطرات نسبی (RRs) و 95% فواصل اطمینان (CIs) را محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته، تفاوت‌های میانگین (MDs) و 95% CIها را محاسبه کردیم. منابع بالقوه ناهمگونی را مورد بررسی قرار دادیم. برای دندان‌های نکروتیک و ویتال از تجزیه‌وتحلیل زیر‐گروه استفاده کردیم.
نتایج اصلی

در این مرور، ما 25 RCT را با مجموع 3780 شرکت‌کننده در نظر گرفتیم که از این تعداد، 3751 نفر تجزیه‌وتحلیل شدند. سه مطالعه در معرض خطر پائین سوگیری، 14 مطالعه دارای خطر بالا و هشت مطالعه دارای خطر نامشخص بودند.

فقط در یک مطالعه داده‌های مربوط به کشیدن دندان به علت مشکلات اندودنتیک گزارش شده بود. این مطالعه هیچ تفاوتی را بین درمان با یک بار معاینه یا درمان با بیش از چند بار معاینه نشان نداد (1/117 شرکت‌کننده با یک بار معاینه و یک دندان از دست رفته در برابر 2/103 شرکت‌کننده با چند بار معاینه؛ نسبت شانس (OR): 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.04 تا 4.78؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).

ما هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت بین درمان با یک معاینه و درمان با چند معاینه در خصوص این موارد نیافتیم: ناموفق بودن استفاده از رادیولوژی (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.21؛ 1493 شرکت‌کننده؛ 11 مطالعه؛ I2 = 18%؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ درد بلافاصله پس از جراحی (پیامد دو‐حالتی) (RR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.17؛ 1560 شرکت‌کننده؛ 9 مطالعه؛ I2 = 33%؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ بروز تورم یا سوزش (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 0.66 تا 2.81؛ 281 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ sinus tract یا تشکیل فیستول (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.15 تا 6.48؛ 345 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین) یا عوارض (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.11؛ 1686 شرکت‌کننده؛ 10 مطالعه؛ I2 = 18%؛ شواهد با کیفیت متوسط).

این مطالعات نشان داد احتمال اینکه افراد تحت RoCT در یک بار معاینه دچار درد طی هفته اول شوند، بیشتر از کسانی است که تحت RoCT در بیش از چند معاینه قرار داشته‌اند (RR: 1.50؛ 95% CI؛ 0.99 تا 2.28؛ 1383 شرکت‌کننده؛ 8 مطالعه؛ I2 = 54%)؛ هرچند کیفیت شواهد برای این یافته‌ها در حد پائین است.

شواهد با کیفیت متوسط نشان داد افرادی که تحت RoCT با یک بار معاینه قرار دارند، احتمالا بیشتر از کسانی که تحت درمان با بیش از چند معاینه قرار دارند به مصرف داروی مسکّن روی می‌آورند (RR: 2.35؛ 95% CI؛ 1.60 تا 3.45؛ 648 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ I2 = 0%).

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد یک رژیم درمانی (درمان کانال ریشه با یک معاینه یا با چند معاینه) بهتر از دیگری است. هم‌چنین نمی‌توان از بروز همه عوارض کوتاه‌مدت و بلند‌مدت پیشگیری کرد. بر اساس شواهد موجود، به نظر می‌رسد که درمان با یک بار معاینه، از نظر زمان و راحتی، هم برای بیمار و هم برای دندان‌پزشک، در خصوص تکرار بیشتر درد دیرهنگام پس از جراحی (و در نتیجه، استفاده از داروی مسکّن) هزینه کمتری به همراه دارد.
خلاصه به زبان ساده

آیا درمان کانال ریشه باید در یک معاینه صورت گیرد یا طی چند معاینه؟

سوال مطالعه مروری

آیا میزان اثربخشی بین درمان کانال ریشه با یک بار معاینه و با چند بار معاینه با یکدیگر تفاوت دارد، و تاثیرات این دو روش بر درد و عوارض، صرف‌نظر از داروهای استفاده شده چیست؟

پیشینه

این یک نسخه به‌روز از مروری است که اولین بار در سال 2007 منتشر شده بود.

درمان ریشه دندان یا درمان اندودونتیک، یک پروسیجر شایع در دندان‌پزشکی است. دلایل اصلی لزوم درمان ریشه دندان عبارتند از: التهاب مداوم پالپ دندان (pulpitis) و مرگ‌ومیر پالپ دندان (دندان مرده یا غیر‐ویتال) ناشی از پوسیدگی دندان، ترک‌ها یا تراشه‌ها یا دیگر آسیب‌های تصادفی وارد شده به دندان.

درمان ریشه دندان را زمانی می‌توان موفقیت‌آمیز قلمداد کرد که هیچ نشانه‌ای از بیماری مانند درد وجود نداشته باشد و اشعه ایکس هیچ علائمی را از آسیب دیدن استخوان و سایر بافت‌های نگهدارنده دندان نشان ندهد. موفقیت درمان ریشه دندان، به شرایط پیش از جراحی دندان و هم‌چنین پروسیجرهای مورد استفاده برای درمان ریشه دندان بستگی دارد.

ویژگی‌های مطالعه

منابع علمی مربوطه را تا 14 جون 2016 جست‌وجو کردیم. تعداد 25 مطالعه مرتبط با موضوع را با مجموع 3780 شرکت‌کننده یافتیم. در این مطالعات، درمان ریشه دندان در یک معاینه با درمان ریشه دندان در بیش از دو یا چند معاینه روی دندان ویتال دائمی، دندان‌های دائمی غیر‐ویتال، یا هر دو مقایسه شده بود.

نتایج کلیدی

به کمک شاخص اشعه ایکس که تاثیر مستقیم بر بیمار ندارد و در عین حال معیاری برای اثربخشی درمان تلقی می‌شود، معلوم شد که هیچ تفاوت آشکاری بین درمان ریشه دندان مبتنی بر یک بار معاینه و چند بار معاینه وجود ندارد. فقط در یک مطالعه احتمال کشیدن دندان به علت مشکلات اندودنتیک اندازه‌گیری شد که شواهدی دال بر وجود تفاوت بین درمان‌های مبتنی بر یک و چند بار معاینه به دست نیامد. فراوانی بیشتر عوارض کوتاه‌مدت‌ و درازمدت (درد، تورم، فیستول و کشیدن دندان) یکسان بود؛ هرچند احتمال بیشتری وجود داشت که افراد تحت درمان با یک معاینه دچار درد در هفته اول و مصرف داروی مسکّن شوند.

کیفیت شواهد

کیفیت شواهد موجود را بین متوسط تا پائین ارزیابی کردیم، زیرا تعدادی از این مطالعات خطر سوگیری بالایی داشتند و نتایج مطالعه ناهمگون و غیر‐دقیق بودند.


(1074 مشاهده)
متن کامل [PDF 4 kb]   (75 دریافت)    

پذیرش: 1395/3/25 | انتشار: 1395/9/11