تراکئوستومی (tracheostomy)، یکی از متداول‌ترین روش‌های جراحی است که معمولا برای بیماران به شدت بد‐حال بستری در بخش مراقبت‌های ویژه استفاده می‌شود که به ونتیلاسیون مکانیکی طولانی‐مدت نیاز دارند. امروزه هم از تراکئوستومی جراحی (surgical tracheostomy; ST) و هم تراکئوستومی پرکوتانئوس (percutaneous tracheostomy; PT) در جراحی استفاده می‌شوند؛ اما تا به حال، مشخص نشده که برای انجام تراکئوستومی در بیماران به شدت بد‐حال کدام روش بهتر است.

اثربخشی و بی‌خطری (safety) روش‌های پرکوتانئوس را در مقایسه با روش‌های جراحی که معمولا برای تراکئوستومی انتخابی در بیماران به شدت بد‐حال (بزرگسالان و کودکان) به‌کار می‌روند، ارزیابی کردیم تا مشخص شود که در میزان بروز عوارض بین این دو پروسیجر تفاوتی وجود دارد یا خیر. همچنین بررسی کردیم که تاثیر مداخله بین گروه‌های مختلف شرکت‌کنندگان یا در موقعیت‌های گوناگون (بخش مراقبت‌‎های ویژه (ICU)، اتاق عمل)، سطوح مختلف تجربه جراح، تکنیک‌های مختلف پرکوتانئوس، متفاوت است یا خیر، و اینکه تکنیک‌های پرکوتانئوس با و یا بدون هدایت برونکوسکوپی انجام شدند یا خیر.

بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE، و CINAHL تا 28 می 2015. همچنین فهرست منابع مقالات، «منابع علمی خاکستری (grey literature)» و پایان‌نامه‌ها را جست‌وجو کردیم. مجلات، چکیده مقالات و مجموعه مقالات همایش‌های علمی را با موضوع مراقبت‌های ویژه و بی‌هوشی به صورت دستی بررسی کردیم. برای شناسایی مطالعات منتشرنشده یا در حال انجام سعی کردیم با تولید‌کنندگان و کارشناسان در این زمینه تماس بگیریم، و در رجیستری‌های کارآزمایی‌ها جست‌وجو کنیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT) و شبه‐RCTهایی را وارد کردیم که در آن‌ها روش‌های پرکوتانئوس (مداخله تحت بررسی) با روش‌های جراحی (مداخله کنترل) مورد استفاده برای تراکئوستومی الکتیو در شرکت‌کنندگان به شدت بد‐حال (بزرگسالان و کودکان) مقایسه شدند.

سه نویسنده به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزمایی‌ها را بررسی و با استفاده از یک قالب استاندارد به استخراج داده‌های مربوط به کیفیت روش‌شناسی، ویژگی‌های شرکت‌کنندگان، جزئیات مداخله، موقعیت‌های مختلف و پیامدهای مورد نظر پرداختند. سپس داده‌ها را طبق یک روش دو‐ورودی (double‐entry)، وارد نرم‌افزار Review Manager 5 کردیم.

از 785 استناد (citation) شناسایی‌شده، 20 کارآزمایی مربوط به سال‌های 1990 تا 2011 با حضور 1652 شرکت‌کننده، معیارهای ورود را داشتند. خطر سوگیری (bias) را در اغلب کارآزمایی‌ها و در شش حوزه در حد پائین یا نامشخص ارزیابی کردیم، و چهار مطالعه نیز عناصری داشتند که خطر سوگیری آن‌ها را در حد بالا دانستیم؛ هیچ مطالعه‌ای را به طور کلی با خطر پائین سوگیری طبقه‌بندی نکردیم. کیفیت شواهد برای پنج مورد از هفت پیامد در حد پائین بود (1 مورد بسیار پائین و 1 مورد متوسط) و میان مطالعات، ناهمگونی وجود داشت. تنوع شرکت‌کنندگان بزرگسال بسیار بود و طیف گسترده‌ای از جراحان با تجربه‌های متفاوت در موقعیت‌های مختلف، روش‌های گوناگونی را به‌کار بردند.

هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت در نرخ پیامدهای اولیه وجود نداشت: مورتالیتی در ارتباط مستقیم با پروسیجر (نسبت شانس پتو (POR): 0.52؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 2.60؛ I² = 44%؛ P = 0.42؛ 4 مطالعه، 257 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین)؛ و عوارض جانبی جدی و تهدید کننده زندگی ‐ حین جراحی: خطر نسبی (RR): 0.93؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.53، I² = 27%؛ P = 0.78؛ 12 مطالعه، 1211 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین، و مستقیم پس از جراحی: RR: 0.72؛ 95% CI؛ 0.41 تا 1.25؛ I² = 24%؛ P = 0.24؛ 10 مطالعه؛ 984 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین.

PTها به‌طور قابل‌توجهی موجب کاهش نرخ پیامدهای ثانویه، عفونت زخم/استوماتیت (stomatitis) تا 76% (RR: 0.24؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.37؛ I² = 0%؛ 0.00001 > P؛ 12 مطالعه؛ 936 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) و کاهش نرخ اسکار نامطلوب تا 75% (RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.91؛ I² = 86%؛ 0.04 = P؛ 6 مطالعه؛ 789 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) می‌شوند. هیچ‌گونه شواهدی در خصوص تفاوت در نرخ پیامدهای ثانویه، خونریزی شدید (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.09؛ I² = 47%؛ 0.12 = P؛ 10 مطالعه؛ 984 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و انسداد/بسته شدن لوله تراکئوستومی، دکانوله شدن تصادفی آن، و تغییر دشوار لوله (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 0.65 تا 2.82؛ I² = 22%؛ P = 0.42؛ 6 مطالعه؛ 538 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) مشاهده نشد.

PTها در مقایسه با STها نرخ عفونت زخم/استوماتیت (شواهد با کیفیت متوسط) و نرخ اسکار نامطلوب (شواهد با کیفیت پائین به دلیل عدم‐دقت و ناهمگونی) را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. در خصوص مورتالیتی و نرخ عوارض جانبی جدی، شواهدی با کیفیت پائین از تاثیرات مثبت اما غیر‐معنادار PTها وجود داشت. از نظر نرخ خونریزی شدید، شواهدی با کیفیت بسیار پائین درباره تاثیرات مثبت اما غیر‐معنادار PTها به دست آمد.

با این حال، از آنجا که چندین گروه از شرکت‌کنندگان از مطالعات وارد شده حذف شدند، شمار شرکت‌کنندگان در مطالعات محدود شد، پیامدهای طولانی‐مدت ارزیابی نشدند، و داده‌های مربوط به پیامدهای شرکت‌کنندگان، یا پراکنده بودند یا برای هریک از مطالعات در دسترس نبودند، نتایج حاصل از این متاآنالیز (meta‐analysis) محدود بوده و نمی‌توان آن‌ها را برای همه بزرگسالان به شدت بد‐حال به‌کار برد.