پیشینه
هوشیاری اتفاقی حین بیهوشی عمومی (AAGA ؛Accidental awareness during general anaesthesia) زمانی رخ میدهد که بیمار ناخواسته طی فرآیند بیهوشی عمومی، هوشیار میشود و پس از آن به صورت صریح و روشن این رویداد را به یاد میآورد. برآوردها از میزان بروز حالت AAGA متفاوت است، اما متداولترین برآورد به یک تا دو مورد در هر 1000 بیهوشی عمومی اشاره دارد. شواهد مربوط به استفاده از اکسیدنیتروژن و افزایش خطر بروز AAGA ، از دادههای مطالعات مشاهدهای بهدست آمده، اما منابع مربوطه تناقض دارد، زیرا برخی از مطالعات از تأثیر حفاظتی اکسیدنیتروژن حکایت دارند.
اهداف
بررسی تأثیر بیهوشی عمومی شامل استفاده از اکسیدنیتروژن بر خطر بروز AAGA در بیماران پنج سال به بالا.
روش های جستجو
ما پایگاههای اطلاعاتی را به این شرح جستوجو کردیم: پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MEDLINE؛ EMBASE و کارآزماییهای ثبتشده (www.clinicaltrials.gov)؛ پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO International Clinical Trials Registry Platform)؛ (www.who.int/ictrp/network/en) و کارآزماییهای کنترلشده فعلی (www.isrctn.com) در خصوص مطالعات واجد شرایط در 9 دسامبر .2015 افزون بر این، ما با استفاده از مقالات کلیدی شناساییشده به جستوجوی استنادی متقدم و متأخر پرداختیم.
معیارهای انتخاب
ما همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) شامل مطالعات شبهتصادفی و مطالعات تصادفیسازی خوشهای را با حضور شرکتکنندگان واقع در سنین پنج سال یا بیشتر در نظر گرفتیم. این شرکتکنندگان تحت بیهوشی عمومی در جراحیهای گوناگون قرار گرفته بودند.
ما کارآزماییهایی را بررسی کردیم که شرکتکنندگان در آنها تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته بودند. این بیهوشی شامل اکسیدنیتروژن بود که در غلظت حداقل 30% نگهداری میشد. شرکتکنندگان دریافتکننده اکسیدنیتروژن با شرکتکنندگانی مقایسه شدند که حین بیهوشی عمومی اکسیدنیتروژن دریافت نکرده بودند. گروه مداخله میبایست اکسیدنیتروژن را همزمان با داروی بیهوشی اضافی دریافت میکرد. ما مطالعاتی را که در آنها عمق بیهوشی بین بازوهای مطالعه متفاوت بود، از بررسی حذف کردیم. شرط لازم برای گنجاندن مطالعات در این مطالعه مروری آن بود که به روشهای خود بیان کنند که برای ارزیابی AAGA برنامهریزی شدهاند. ما این امر را اینگونه تعریف کردیم: زمانی که بیمار ناخواسته طی فرآیند بیهوشی عمومی، هوشیار میشود و پس از آن به صورت صریح و روشن این رویداد را به یاد میآورد.
گردآوری و تحلیل دادهها
برای شناسایی مطالعات، از روشهای استاندارد روششناسی مورد نظر کاکرین استفاده کردیم. ما به استخراج دادهها پرداختیم و خطر سوگیری (Bias) را با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Covidence ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما 15 مطالعه را در نظر گرفتیم. تعداد کل شرکتکنندگان مورد تجزیه و تحلیل برابر 3520 نفر بود. اکثر مطالعات ابعاد کوچکی داشتند و کمتر از 120 شرکتکننده را در خود گنجانده بودند؛ هرچند دو مطالعه در ابعاد بزرگتر شامل تعداد 2012 و 671 شرکتکننده میشدند. تفاوتهای چشمگیری در بسیاری از ویژگیهای مطالعه مانند داروهای بیهوشی مورد استفاده وجود داشت. غلظت اکسیدنیتروژن بین 50% و 70% در نوسان بود و نیمی از مطالعات از نشانههای بالینی و تغییرات در همودینامیک برای پایش عمق بیهوشی استفاده کرده بودند.
از آنجا که این امکان وجود نداشت که متخصص بیهوشی بهطور کور داروی بیهوشی را بهکار ببرد، ما خطر سوگیری عملکرد را در تمام مطالعات در حد بالا درجهبندی کردیم. از این رو، کیفیت شواهد را با استفاده از روش GRADE و به دلیل خطر سوگیری، یک درجه تنزل دادیم. به طور کلی با توجه به فقدان اطلاعات، انواع دیگر سوگیری در حد پائین یا نامشخص بودند.
هیچیک از مطالعات برای اندازهگیری AAGA بهمثابه پیامد اولیه طراحی نشده بودند، در نتیجه، به لحاظ آماری توانایی لازم را برای پاسخ به سؤال مطالعه مروری نداشتند. با وجود حضور 3520 شرکتکننده در این بررسی، فقط سه مورد هوشیاری در دو مطالعه گزارش شد. در یک مطالعه، نقص فنی عامل بروز این رویداد بود. با توجه به نادر بودن چنین رویدادهایی، ما ادغام کردن دادهها را مناسب ندیدیم؛ در نتیجه، به دلیل عدم دقت و با استفاده از روش GRADE، سطح کیفیت شواهد را یک درجه دیگر تنزل دادیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
امکان نتیجهگیری از این مطالعه مروری میسر نیست. اندازه مطالعات مورد بررسی عمدتا کوچک (کمتر از 120 شرکتکننده) و برآوردهای محدودی در خصوص میزان تأثیر وجود داشت، زیرا فقط دو مطالعه به گزارش رویدادها پرداخته بودند. در نتیجه ما نمیتوانیم تعیین کنیم که آیا استفاده از اکسیدنیتروژن در بیهوشی عمومی موجب افزایش یا کاهش خطر بروز هوشیاری اتفاقی میشود یا تأثیری بر آن ندارد.
خلاصه به زبان ساده
بیهوشی عمومی مبتنی بر اکسیدنیتروژن در مقایسه با بیهوشی بدون اکسیدنیتروژن و هوشیاری اتفاقی حین بیهوشی عمومی در بیماران تحت عمل جراحی.
سوال مطالعه مروری
ما شواهدی را بررسی کردیم. این شواهد درباره تأثیر اکسیدنیتروژن بهمثابه بخشی از بیهوشی عمومی بر خطر رخدادن هوشیاری اتفاقی حین بیهوشی در افرادی بود که بالای پنج سال سن داشته و تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند.
پیشینه
هوشیاری اتفاقی در طول بیهوشی عمومی به حالتی گفته میشود که فرد به طور اتفاقی طی عمل جراحی و تحت بیهوشی عمومی هوشیار میشود و به محض بیدار شدن، میتواند این رویداد را به یاد آورد. هوشیاری اتفاقی یک رویداد غیرمعمول است، اما میتواند برای بیمار و پزشکان بسیار ناخوشایند و آزاردهنده باشد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد استفاده از اکسیدنیتروژن ممکن است خطر هوشیاری اتفاقی را افزایش دهد. با این حال، این منابع و شواهد متناقض هستند، زیرا در برخی از مطالعات هیچ تغییری در این باره مشاهده نشد،ه اما برخی دیگر از کاهش خطر هوشیاری در افراد بیهوششده با اکسیدنیتروژن حکایت داشتند.
تاریح جستوجو
ما مطالعات را در دسامبر سال 2015 جستوجو کردیم.
ویژگیهای مطالعه و نتایج اصلی
ما 15 مطالعه را در نظر گرفتیم. این مطالعات 3520 نفر را تحت پوشش قرار داده بودند. اگرچه بیشتر مطالعات کمتر از 120 شرکتکننده داشتند و کوچک تلقی میشدند، دو مطالعه بزرگتر وجود داشتند که 2012 و 671 شرکتکننده را در خود جای داده بودند. در بسیاری از عناصر مهم مطالعات تفاوت چشمگیری وجود داشت؛ مثلا نوع بیهوشی مورد استفاده و سطح اکسیدنیتروژن بهکار رفته با هم متفاوت بود.
هیچیک از مطالعات برای اندازهگیری هوشیاری اتفاقی طراحی نشده بودند، بلکه در مطالعات، به عنوان پیامد ثانویه اندازهگیری شده بود. با اینکه 3520 شرکتکننده در این مطالعات حضور داشتند، فقط سه گزارش درباره بههوش آمدن شرکتکنندکان به ثبت رسید. این گزارشها در دو مطالعه ذکر شده بودند و به نظر میآید که یکی از موارد بههوش آمدن، ناشی از خطا در روش بیهوشی بوده باشد.
در 9 مطالعه، محل تأمین بودجه پژوهش گزارش شده بود. دو مطالعه را شرکتهای دارویی تأمین مالی کرده بودند که این امر از سوگیری بالقوه حکایت دارد؛ حال آنکه پنج مطالعه از طریق دانشگاهها یا کمکهای مالی دولتی به پژوهشهای مربوط به سلامت یا مؤسسات خیریه تأمین بودجه شدند که خطر سوگیری در آنها کمتر است. در دو مطالعه باقیمانده نیز گزارش شده بود که هیچ تضاد منافعی وجود ندارد؛ ضمن اینکه خطر سوگیری در این مطالعات نیز کاهش یافته بود.
کیفیت شواهد
با توجه به مسائل ایمنی، همه متخصصان بیهوشی باید میدانستند که چه نوع بیهوشی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، این بدان معنا است که نتایج مطالعه ممکن است سوگیری داشته باشند. شاخصهای دیگر به دلیل فقدان اطلاعات لازم، از خطر پائین سوگیری یا خطر نامعلوم حکایت داشتند. کیفیت شواهد نیز به دلیل نبود گزارش از یکی از شرکتکنندگانی که بههوش آمده بود، در سطح پائین است.
نتیجهگیری
نتیجهگیری از این مطالعه مروری ممکن نیست. اندازه مطالعات مورد نظر عمدتا بسیار کوچک بود و فقط دو مطالعه همه رویدادها را گزارش کرده بودند. از سوال مطالعه مطالعه مروری به دلیل فقدان شواهد قوی پشتیبانی نمیشود. تأثیر اکسیدنیتروژن به سختی مشاهده شده، زیرا اندازه نمونه کوچک بود.