پیشینه
زخمهای وریدی پا زخمهای مزمن شایعی هستند که به علت بیماریهای وریدی، با میزان عود بالا و بار سنگین بیماری به وجود میآیند. کمپرسدرمانی (Compression therapy) (پانسمانها یا جوراب ساق بلند) انتخاب اول درمان برای زخمهای وریدی پا هستند. با این حال، هنگامی که زخمها به صورت التیام نیافته باقی میمانند، دارو همچنین میتواند با یا بدون کمپرسدرمانی استفاده شود. سولودگزید، که یک گلیکوزآمینوگلیکان (glycosaminoglycan) خالص قوی است (یک مولکول به طور طبیعی)، خواص ضدترومبوز (antithrombotic) و پروفیبرینولیتیک (profibrinolytic) (تشکیل لخته خون را کاهش میدهد) و اثرات ضدالتهابی دارد. سولودگزید به عنوان یک درمان بالقوه برای زخمهای وریدی پا مورد مطالعه قرار گرفته است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی سولودگزید برای درمان زخمهای وریدی پا.
روش های جستجو
در جولای 2015 ما منابع زیر را جستوجو کردیم: ثبت تخصصی زخمها در کاکرین (Cochrane Wounds Specialised Register)؛ پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین ؛The Cochrane Library)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ Ovid EMBASE؛ EBSCO CINAHL؛ ؛ پایگاههای اطلاعاتی منابع پزشکی چینی (CBM ؛Chinese Biomedical Literature Database)؛ پایگاههای اطلاعاتی زیرساختهای دانش ملی چین (CNKI ؛China National Knowledge Infrastructure Database)؛ Wan Fang and VIP. ما همچنین ثبت کارآزماییهای بالینی را برای شناسایی مطالعات در حال انجام مانند فهرست مراجع نشریات مرتبط، جستوجو کردیم. هیچ محدودیتی از نظر تاریخ انتشار، زبان و یا تنظیم مطالعه وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) شامل افرادی با تشخیص زخمهای وریدی پا بودند که در آنها سولودگزید با دارونما یا هر داروی درمانی دیگر (مانند پنتوکسیفیلین (pentoxifylline)، فلاونوئیدها (flavonoids)، آسپرین)، با یا بدون کمپرسدرمانی، مقایسه شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی کاکرین استفاده کردیم. نویسندگان بهطور جداگانه، مطالعات را انتخاب، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی کردند. ما دادهها را برای ارائه خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) ادغام یا خلاصهها را گزارش کردیم. ما کیفیت کلی شواهد را بر اساس رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما چهار RCT، با مجموع 463 شرکتکننده، انتخاب کردیم (سنین 42 تا 93 سال). فقط یک کارآزمایی به صورت چکیده مقاله منتشر شده، قابل دسترس بود.
متاآنالیز (meta-analysis) به دست آمده از سه RCT، حاکی از افزایش نسبت زخمهایی است که بهطور کامل با استفاده از سولودگزید به عنوان درمان موضعی کمکی (از جمله مراقبت از زخم و کمپرسدرمانی) در مقایسه با درمان موضعی به تنهایی التیام یافتند (میزان التیام کامل با سولودگزید 49.4% در مقایسه با 29.8% در درمان موضعی به تنهایی، RR: 1.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.30 تا 2.12).
کیفیت این شواهد درباره سولودگزید در افزایش سرعت التیام کامل، به دلیل خطر سوگیری، پائین است. این موضوع که آیا سولودگزید با هرگونه افزایش عوارض جانبی جدی همراه است، نامشخص است (4.4% با سولودگزید در مقابل 3.1% بدون سولودگزید؛ RR: 1.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 4.34). کیفیت شواهد مربوط به عوارض جانبی، بسیار پائین است، که به دلیل خطر سوگیری دو برابر و برای عدم دقت یک برابر کاهش یافت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
سولودگزید زمانی که در کنار محل زخم استفاده شود، ممکن است التیام زخمهای وریدی را افزایش دهد. با این حال شواهد موجود فقط با کیفیت پائین است و احتمالا تحت تاثیر تحقیقات جدید قرار میگیرند. اینکه آیا سولودگزید با عوارض جانبی همراه است، مشخص نیست. دوز استاندارد، طریقه مصرف و فراوانی سولودگزید گزارش شده در کارآزماییها، نامشخص بود. انجام RCTهای دقیق بیشتری با توان کافی برای بررسی اثرات سولودگزید در التیام، عود زخم، کیفیت زندگی و هزینهها، ضروری است.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از سولودگزید برای زخمهای وریدی پا
سوال مطالعه مروری
ما شواهدی را درباره تاثیر سولودگزید در افراد مبتلا به زخمهای وریدی پا مرور کردیم.
پیشینه
زخمهای وریدی پا یک زخم شایع و مزمن و مکرر روی پاهای افراد هستند. زخمهای وریدی پا توسط بیماری وریدی، به خصوص در افراد مسن ایجاد میشوند. کمپرسدرمانی (معمولا با استفاده از پانسمانها یا جوراب ساق بلند) انتخاب اول برای درمان زخمهای وریدی پا است. با این حال، کمپرسدرمانی برای برخی از افراد مناسب نیست، و برخی زخمها با کمپرس به صورت التیام نیافته باقی میمانند. سولودگزید (دارویی برای کاهش لخته شدن خون) به عنوان یک درمان برای زخمهای وریدی پا مورد مطالعه قرار گرفت. ما میخواستیم در صورت وجود شواهد خوب برای تاثیر سولودگزید در التیام زخمهای وریدی، آنها را بیابیم.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری، چهار مطالعه را شامل 463 نفر مبتلا به زخمهای وریدی پا بین سنین 42 و 93 سال انتخاب کرد. مطالعات، استفاده از سولودگزید را در ترکیب با درمان موضعی (از جمله مراقبت از زخم و کمپرسدرمانی) با درمان موضعی به تنهایی مقایسه کردند. طول مدت چهار مطالعه در بازه زمانی یک ماه تا سه ماه بود.
نتایج اصلی
سه مطالعه (438 شرکتکننده) نشان داد که سولودگزید میتواند به التیام زخم کمک کند، نسبت زخمهایی که به طور کامل التیام یافتند، از 29.8% با درمان موضعی به 49.4% در شرکتکنندگانی که سولودگزید دریافت کردند، افزایش یافت. اینکه آیا سولودگزید باعث عوارض جانبی بیشتری میشود، مشخص نیست (4.4% با سولودگزید در مقابل 3.1% بدون سولودگزید).
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد برای هر پیامد، با توجه به خطر سوگیری و عدم دقت، بین پائین و بسیار پائین متغیر بود (این موضوع، برای برخی از پیامدها، نتایج حاصل از فقط یک مطالعه کوچک قابل دسترس بود).
این خلاصه به زبان ساده تا 1 جولای 2015 به روزرسانی شد.