پیشینه
عفونتهای حاد تنفسی (ARI ؛acute respiratory infections) تمایز نیافته گروه بزرگ و ناهمگونی از عفونتهایی هستند که به طور شفاف محدود به یک بخش خاص از مجرای تنفسی فوقانی نبوده و تا 7 روز به طول میانجامد. این عفونتها در میان کودکان پیشدبستانی در کشورهای با درآمد پائین بیشتر رایج بوده و 75 درصد از مجموع مقادیر آنتیبیوتیکهای تجویز شده در کشورهای با درآمد بالا را به خود اختصاص میدهد. یک دلیل محتمل برای تجویز آنتیبیوتیکها، تمایل به پیشیگری از بروز عوارض باکتریایی است.
اهداف
بررسی اثربخشی و ایمنی آنتیبیوتیکها در پیشگیری از عوارض باکتریایی در کودکان 59-2 ماهه مبتلا به عفونتهای حاد تنفسی تمایز نیافته.
روش های جستجو
ما در پایگاه کارآزماییهای بالینی شده کاکرین ((CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ شماره 7؛ 2015)، که پایگاه ثبت تخصصی گروه عفونتهای حاد تنفسی در کاکرین (Cochrane Acute Respiratory Infections Group's Specialised Register) را دربرمیگیرد، MEDLINE (از 1950 تا هفته اول آگوست 2015) و EMBASE (از 1974 تا آگوست 2015) به جستوجو پرداختیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) یا کارآزماییهای شبهتصادفیسازی و کنترلشده که به مقایسه تجویزهای آنتیبیوتیک با پلاسبو یا عدم درمان در کودکان 59-2 ماهه مبتلا به عفونت حاد تنفسی تمایزنیافته پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل به بررسی کیفیت کارآزمایی و استخراج و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روشهای استاندارد روششناسی کاکرین پرداختند.
نتایج اصلی
ما 4 کارآزمایی ،شامل 1314 کودک، را شناسایی کردیم. 3 کارآزمایی به بررسی دقیق استفاده از آموکسیسیلین (amoxicillin) / کلاوولانیک اسید (clavulanic acid) برای پیشگیری از التهاب گوش (otitis) و یک کارآزمایی به بررسی دقیق آمپیسیلین (ampicillin) برای پیشگیری از پنومونی (pneumonia) پرداخته بودند.
استفاده از آموکسیسیلین / کلاولانیک اسید در مقایسه با پلاسبو برای پیشگیری از التهاب گوش خطر نسبی (RR): 0.70 را نشان داد (95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 0.45؛ 3 کارآزمایی؛ 414 کودک منتخب؛ شواهد با کیفیت متوسط). روشهای تولید توالی تصادفیسازی و پنهانسازی تخصیص در 2 کارآزمایی به طور شفاف بیان نشده بودند. سوگیری (Bias) عملکرد، تشخیص و گزارشدهی نمیتوانستند در 3 کارآزمایی رد شوند.
آمپیسیلین در مقایسه با درمان حمایتی (استمرار شیردهی از سینه، تمیز کردن بینی و استفاده از پاراستامول (paracetamol) برای کنترل تب) برای پیشگیری از پنومونی RR: 1.05 را نشان داد (95% فاصله اطمینان (CI): 1.49 تا 0.74؛ 1 کارآزمایی؛ 889 کودک منتخب؛ شواهد با کیفیت متوسط). این کارآزمایی کورشده نبود. روشهای تولید توالی تصادفی و پنهانسازی تخصیص به طور شفاف بیان نشده بودند، بنابراین احتمال سوگیری گزارشدهی نمیتوانست رد شود.
پیامدهای آسیبرسان از آنجایی که فقط به صورت درصد بیان شده بودند، نمیتوانستند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به بررسی ماستوئیدیت (mastoiditis)، التهاب و آبسه لوزهها (quinsy)، آبسه (abscess)، مننژیت (meningitis)، بستری در بیمارستان یا مرگ پرداخته باشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کافی برای استفاده از آنتیبیوتیک به عنوان روشی برای کاهش خطر التهاب گوش یا پنومونی در کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونتهای حاد تنفسی تمایز نیافته وجود ندارد. برای به دست آوردن شواهد قطعی بیشتر مبنی بر اثربخشی آنتیبیوتیکها در این جمعیت به پژوهش با کیفیت بالاتری در آینده نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از آنتیبیوتیکها برای درمان عفونتهای شایع تنفسی با دلایل غیرشفاف و علائم تمایز نیافته در کودکان زیر 5 سال
سوال مطالعه مروری
آیا آنتیبیوتیکها از بروز عفونتهای شدید بیشتر در کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونتهای شایع حاد تنفسی فوقانی (ARI ؛acute respiratory infections) پیشگیری میکنند؟
پیشینه
عفونتهای شایع حاد تنفسی فوقانی گروه بزرگ و متنوعی از عفونتها هستند. این عفونتها در هر بخشی از سیستم تنفسی فوقانی اتفاق میافتند، تا 7 روز به طول میانجامند و دلایل بسیار متنوعی دارند. این عفونتها ممکن است منجر به بروز عوارضی از جمله عفونت گوش (ear)، گلو (throat) و سینوسها (sinus) شوند. این عفونت در کودکان پیشدبستانی شایعتر بوده و شایعترین دلیل برای درخواست کمک دارویی از سوی والدین هستند. به علاوه، این عفونتها 75 درصد از مجموع آنتیبیوتیکهای تجویز شده در کشورهای با درآمد بالا را به خود اختصاص میدهند. یک دلیل محتمل برای تجویز آنتیبیوتیکها وجود تمایل برای پیشگیری از بروز عوارض باکتریایی است.
روشها
این مطالعه مروری بر استفاده از آنتیبیوتیکها برای پیشگیری از عوارض باکتریایی بالینی در کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونتهای شایع حاد تنفسی تمایزنیافته تمرکز دارد. این یک نسخه بهروز شده از مطالعه مروری قبلی است که در سال 2014 منتشر شد. شواهد تا آگوست 2015 بهروز هستند. در این نسخه بهروز شده ما 616 مطالعه جدید را بازیابی کردیم، اما هیچ یک از آنها از نظر مطابقت با معیارهای ورود به مطالعه مروری، واجد شرایط نبودند.
ویژگیهای مطالعه
ما 4 کارآزمایی را شامل 1314 کودک وارد مطالعه مروری کردیم. 3 کارآزمایی (414 کودک، در طول 7 روز) به بررسی دقیق استفاده از آنتیبیوتیک (آموکسیسیلین (amoxicillin) / کلاوولانیک اسید (clavulanic acid)) برای پیشگیری از التهاب گوش میانی (otitis media) پرداخته بودند. 1 کارآزمایی (889 کودک؛ در طول 2 هفته) به بررسی دقیق استفاده از آنتیبیوتیک دیگری (آمپیسیلین (ampicillin)) برای پیشگیری از پنومونی پرداخته بود. فقط 1 کارآزمایی به آسیبها اشاره کرده بود. با وجود این، ما به دلیل بیان این آسیبها به صورت درصدی نسبت به بیان آنها در قالب عبارت مطلق، نتوانستیم به تجزیه و تحلیل دادههای مربوطه اقدام کنیم. هیچ مطالعهای به بررسی سایر عوارض شدید (ماستوئیدیت (mastoiditis)، التهاب و آبسه لوزهها (quinsy)، آبسه (abscess)، مننژیت (meningitis))، بستری در بیمارستان یا مرگ نپرداخته بود.
نتایج اصلی
شواهد کنونی، از استفاده از آنتیبیوتیکها برای پیشگیری از التهاب گوش میانی و پنومونی در کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونت شایع حاد تنفسی فوقانی، حمایت نمیکنند.
کیفیت شواهد
در کارآزماییهای مربوط به درمان التهاب گوش میانی، به دلیل آنکه روشهای جلوگیری از سوگیری به طور شفاف بیان نشده بودند، کیفیت شواهد متوسط بودند. به علاوه، در 1 کارآزمایی یک شرکت دارویی سرم پلاسبویی فراهم کرده بود که در کارآزمایی استفاده شد.
مطالعه مربوط به درمان پنومونی، به دلیل آنکه خانوادهها از پیش میدانستند کودکشان آنتیبیوتیک دریافت میکند یا خیر، در سطح متوسط دستهبندی شد. به علاوه، روشها برای جلوگیری از سوگیری به طور شفاف از سوی نویسندگان کارآزمایی بیان نشده بودند.
برای به دست آوردن شواهد قطعی بیشتر مبنی بر اثربخشی آنتیبیوتیکها در این جمعیت، به پژوهش با کیفیت بالاتری در آینده نیاز است.