ما 54 مطالعه را وارد کردیم (9612 شرکتکننده). اکثر مطالعات را در معرض خطر پائین سوگیری (bias) رتبهبندی کردیم.
71 درصد (1107/1550) از شرکتکنندگان گروه 5‐ASA در مقایسه با 83% (695/837) از شرکتکنندگان گروه دارونما، در دستیابی به بهبودی بالینی شکست خوردند (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.82 تا 0.89؛ 2387 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). همچنین یک روند (trend) دوز‐پاسخ را برای 5‐ASA مشاهده کردیم. هیچ تفاوتی در میزان بهبودی بالینی بین 5‐ASA و SASP وجود نداشت. 54 درصد (150/279) از شرکتکنندگان گروه 5‐ASA در مقایسه با 58% (144/247) از شرکتکنندگان گروه SASP، در دستیابی به بهبودی بالینی موفق نبودند (RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.04؛ 526 شرکتکننده؛ 8 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
هیچ تفاوتی در میزان بهبودی بین دوز یک بار در روز و دوزبندی مرسوم دیده نشد. 60 درصد (533/881) از شرکتکنندگان در گروه دوز یک بار در روز در مقایسه با 61% (538/880) از شرکتکنندگان در گروه دوزبندی مرسوم، نتوانستند به بهبودی بالینی دست پیدا کنند (RR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.06؛ 1761 شرکتکننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). 8 درصد (15/179) از شرکتکنندگان در گروه یک بار در روز در مقایسه با 6% (11/179) از شرکتکنندگان در گروه دوزبندی مرسوم، در پایبندی به مصرف دارو موفق نبودند (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 0.64 تا 2.86؛ 358 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا).
به نظر نمیرسد تفاوتی میان فرمولاسیونهای مختلف 5‐ASA از نظر اثربخشی وجود داشته باشد. 50 درصد (507/1022) از شرکتکنندگان گروه 5‐ASA در مقایسه با 52% (491/946) از شرکتکنندگان گروه مقایسه کننده 5‐ASA، به بهبودی بالینی دست نیافتند (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.02؛ 1968 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
هیچ شواهدی از تفاوت در بروز عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی بین 5‐ASA و دارونما، دوز یک بار در روز و دوزبندی مرسوم 5‐ASA، و مطالعات فرمولاسیون مقایسه کننده 5‐ASA و 5‐ASA دیده نشد. عوارض جانبی شایع شامل نفخ شکم، درد شکم، تهوع، اسهال، سردرد و بدتر شدن UC بودند. SASP به اندازه 5‐ASA، خوب تحمل نشد. 29 درصد (118/411) از شرکتکنندگان گروه SASP در مقایسه با 15% (72/498) از شرکتکنندگان گروه 5‐ASA، دچار عوارض جانبی شدند (RR: 0.48؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.63؛ 909 شرکتکننده؛ 12 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) چیست؟
کولیت اولسراتیو (UC) وضعیتی است که باعث التهاب روده بزرگ (کولون) شما میشود. برخی از نشانههای مرتبط با UC شامل اسهال، درد شکمی، درد رکتال، خونریزی رکتال، کاهش وزن، خستگی و تب هستند.
5‐آمینوسالیسیلیک اسید (5‐ASA) چیست؟
دهها است که سولفاسالازین (SASP) در درمان UC استفاده میشود. SASP از 5‐آمینوسالیسیلیک اسید (5‐ASA) ساخته شده که به یک مولکول سولفور مرتبط شده است. تا یک سوم افراد تحت درمان با SASP، عوارض جانبی را گزارش کردهاند، که تصور میشود با قسمت سولفور مولکول در ارتباط است. عوارض جانبی رایج همراه با SASP شامل حالت تهوع، سوء هاضمه، سردرد، استفراغ و درد شکمی هستند. داروهای 5‐ASA برای جلوگیری از عوارض جانبی مرتبط با SASP تولید شدند. 5‐ASA معمولا به صورت خوراکی مصرف میشود.
محققان چه چیزی را مورد بررسی قرار دادند؟
محققان بررسی کردند که 5‐ASA خوراکی به ایجاد بهبودی در افراد مبتلا به UC کمک میکند یا خیر. محققان تحقیق کردند که 5‐ASA خوراکی از دارونما (placebo) (یک داروی جعلی) یا فرمولاسیون متفاوتی از 5‐ASA، بهتر است یا خیر.
نتایج کلیدی
این مرور شامل 54 کارآزمایی تصادفیسازی شده با مجموع 9612 شرکتکننده بود. این مرور تمام مطالعات منتشر شده را تا جون 2019 وارد کرد. 5‐ASA خوراکی نسبت به دارونما (داروی جعلی) اثربخشتر بود. اگرچه داروهای 5‐ASA خوراکی برای درمان UC فعال مؤثر هستند، مؤثرتر از درمان با SASP نیستند. افرادی که 5‐ASA را مصرف میکنند، نسبت به افرادی که از SASP استفاده میکنند، کمتر احتمال دارد که دچار عوارض جانبی شوند. عوارض جانبی همراه با 5‐ASA بهطور کلی ماهیت خفیفی دارند، و عوارض جانبی شایع شامل نشانههای دستگاه گوارش (به عنوان مثال نفخ، درد شکم، حالت تهوع و اسهال)، سردرد و بدتر شدن UC میشوند. ترکیبات 5‐ASA گرانتر از SASP هستند، بنابراین SASP ممکن است گزینه ارجح درمانی در جایی باشد که هزینه در آن عامل مهمی به شمار میآید. 5‐ASA که روزی یک بار مصرف میشود، به همان اندازه 5‐ASA که به روش مرسوم (دو یا سه بار در روز) تجویز میشود، تاثیرگذار به نظر میرسد. به نظر نمیرسد میان فرمولاسیونهای مختلف 5‐ASA تفاوتی از نظر اثربخشی یا ایمنی وجود داشته باشد.
نتیجهگیریها
شواهدی با قطعیت بالا نشان میدهد که 5‐ASA از دارونما برتر است و دوز یک بار در روز 5‐ASA همان کارآیی و ایمنی را دارد که دوز مرسوم 5‐ASA نشان میدهد. شواهدی با قطعیت متوسط همچنین نشان میدهد که 5‐ASA از SASP برتر نیست. به نظر نمیرسد پایبندی به مصرف دارو با دوزبندی یک بار در روز در مقایسه با دوزبندی مرسوم، بهبود یابد. در نهایت، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در اثربخشی یا ایمنی میان فرمولاسیونهای مختلف 5‐ASA وجود داشته باشد.