پیشینه
دسترسی به گوشیهای تلفن همراه در سطح جهان رو به افزایش است و از دسترسی به خطوط تلفن ثابت، کامپیوترهای ثابت و اینترنت پیشی جسته است. در برخی زمینهها تلفنهای همراه گزینهای مناسب و مؤثر برای ارائه پشتیبانی جهت ترک سیگار هستند. در این مطالعه مروری، شواهد مربوط به اثربخشی مداخلات مبتنی بر تلفن همراه برای ترک سیگار بهروزرسانی میشود.
اهداف
تعیین اینکه آیا مداخلات مبتنی بر تلفن همراه برای ترک سیگار موجب افزایش موارد ترک سیگار در افراد سیگاری و افراد خواهان ترک سیگار میشود یا خیر.
روش های جستجو
به منظور اعمال جدیدترین بهروزرسانی، ما ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین (Cochrane Tobacco Addiction Group Specialised Register) را در آپریل 2015 جستوجو کردیم. همچنین شبکه تحقیقات بالینی انگلستان (UK Clinical Research Network Portfolio) را در خصوص پروژههای جاری در این کشور و سایت مخصوص ثبت مطالعات در حال انجام و یا بهتازگی به پایان رسیده را در ClinicalTrials.gov جستوجو کردیم. ما فهرست منابع مطالعات شناساییشده را جستوجو کردیم و کوشیدیم با نویسندگان مطالعات در حال انجام تماس بگیریم. ما هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبهتصادفیسازی را بررسی کردیم. شرکتکنندگان، افراد سیگاری در تمام سنین بودند که میخواستند سیگار کشیدن را ترک کنند. این مطالعات مواردی را در بر میگرفت که در آنها به بررسی هر نوع مداخله مبتنی بر تلفن همراه برای ترک سیگار پرداخته میشد. این امر شامل هرگونه مداخلهای میشد که هدف آن، کاربران تلفن همراه بودند. اساس این کار پیرامون ارسال (یا دقیقتر پشتیبانی) از طریق تلفن همراه با استفاده از هرگونه عملکرد یا برنامه کاربردی (اپلیکیشن) است که میتواند استفاده شده یا از طریق تلفن همراه ارسال شود.
گردآوری و تحلیل دادهها
نویسندگان مطالعه مروری، اطلاعات مربوط به خطر سوگیری (Bias) و جزئیات روششناسی را با استفاده از یک قالب استانداردشده استخراج کردند. ما شرکتکنندگانی را مدنظر قرار دادیم که از مشارکت در کارآزماییها کنار گذاشته شده بودند یا از قرار گرفتن در دوره پیگیری به مثابه فرد سیگاری دست کشیده بودند. ما خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) را برای هر یک از مطالعات مورد نظر محاسبه کردیم. در متاآنالیز (meta-analysis) مطالعات مورد نظر، از روش Mantel-Haenszel fixed-effect استفاده شده بود. هرگاه که متاآنالیز امکانپذیر نبود، خلاصه روایی (narrative summary) و آمار توصیفی را ارائه کردیم.
نتایج اصلی
در این جستوجوی بهروزشده، 12 مطالعه با پیامدهای ترک سیگار طی شش ماه شناسایی شدند؛ علاوه بر هفت مطالعهای که از مطالعه مروری قبلی تکمیل شده بودند. اساس این مداخلات، عمدتا پیامهای متنی بود، اما چند پیامرسانی متنی دوتایی همراه با بازدیدکنندگان شخصی یا ارزیابیهای اولیه نیز وجود داشتند. در دو مطالعه به ارائه پیشپرداخت تلفن همراه به افراد کمدرآمد مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) مثبت پرداخته شده بود؛ یکی صرفا برای مشاوره تلفن بود و دیگری نیز شامل پیامهای متنی میشد. در یک مطالعه از پیامهای متنی برای لینک کردن پیامهای ویدئویی استفاده شد. برنامههای کنترل، تنوع گستردهای داشتند. مطالعات با توجه به پیامدها ادغام شدند؛ در برخی از آنها به ارائه سنجشهایی برای ترک پایدار مصرف سیگار و یا سنجشهای مکرر شیوع نقطهای پرداخته شده بود؛ دیگر مطالعات فقط به ارائه شیوع نقطهای 7 روزه ترک سیگار پرداخته بودند. همه 12 مطالعه با استفاده از دقیقترین اقدامات 26 هفتهای خود در خصوص ترک سیگار ترکیب شده بودند و RR آنها برابر 1.67 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 1.46 تا 1.90؛ 59% = I2). در 6 مطالعه ترک بیوشیمیایی طی شش ماه تأیید شده بود (RR: 1.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.54 تا 2.19).
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود، از تأثیر سودمند مداخلات مبتنی بر تلفن همراه برای ترک سیگار بر پیامدهای ترک طی شش ماه پشتیبانی میکنند. در حالی که سطح کیفیت تمام مطالعات خوب بود، این واقعیت که این مطالعات با تأیید بیوشیمیایی وضعیت ترک سیگار، نشاندهنده شانس حتی بیشتری برای ترک سیگار هستند، بیش از این از یافتههای مثبت حمایت میکند. با این حال، باید توجه داشت که بیشتر مطالعات مورد بررسی، درباره مداخلات پیامهای متنی در کشورهای با درآمد بالا همراه با سیاستهای مناسب کنترل دخانیات صورت گرفته بودند. بنابراین، در تعمیم این نتایج به خارج از این نوع مداخله و زمینه باید احتیاط شود.
خلاصه به زبان ساده
آیا برنامههای ارایه شده بوسیله تلفنهای همراه به ترک سیگار کمک میکنند؟
پیشینه
تلفنهای همراه بهطور روزافزونی برای حمایت از شیوه زندگی سالم استفاده میشوند. ما میخواستیم بدانیم آیا آنها میتوانند برای کمک به افراد برای ترک سیگار استفاده شوند؟ ما شواهد موجود را در مورد تاثیر برنامههای ترک سیگار که بهوسیله تلفنهای همراه به افراد داوطلب ترک سیگار ارائه میشوند، مرور کردیم.
ویژگیهای مطالعه
ما 12 مطالعه را تا اپریل 2015 پیدا کردیم که میتوانستند در این مطالعه مروری وارد شوند. این مطالعات دربرگیرنده 11885 فرد بود که تحت نظر قرار داشتند تا مشخص شود آیا میتوانند سیگر کشیدن را ترک کنند و اینکه تا 6 ماه بعد هم همچنان سیگار کشیدن را ترک کردهاند.
نتایج کلیدی
زمانی که اطلاعات از همه مطالعات با هم ترکیب شدند، افراد سیگاری که برنامههای حمایتی را دریافت کرده بودند، حدود 1.7 برابر نسبت به سیگاریهایی که این برنامهها را دریافت نکرده بودند، بیشتر احتمال داشت همچنان در وضعیت ترک سیگار باقی مانده باشند (9.3% ترک سیگار با برنامههای حمایتی درمقایسه با 5.6% ترک سیگار بدون برنامههای حمایتی). اغلب مطالعات، برنامههای حمایتی را که به طور عمده بر پیامهای متنی استوار بودند، در نظر گرفته بودند.
کیفیت و تکمیل شواهد
ما به یافتههای این مرور اعتماد متوسط داریم. با این حال، همه مطالعات در کشورهای با درآمد بالا انجام شده بودند و اغلب از پیامهای متنی استفاده کرده بودند، بنابراین این نتایج ممکن است برای افراد کشورهای فقیرتر یا افرادی که از دیگر انواع برنامههای تلفن همراه استفاده کرده باشند، قابل تعمیم نباشد. کارآزماییهای منتشر شدهای در مورد اپلیکیشنهای تلفنهای هوشمند، که برای کمک به ترک سیگار ابداع شده و واجد شرایط ورود به این مطالعه باشند، در دسترس نیستند.