پیشینه
برنامههای غربالگری بهطور بالقوه میتوانند افرادی را شناسایی کنند که در معرض خطر بالای بیماری قلبی عروقی قرار دارند، و موربیدیتی و مورتالیتی ناشی از بیماریهای قلبی عروقی (CVD) را کاهش دهند. با این حال، در حال حاضر شواهد کافی برای نشان دادن مزایای آشکار بالینی یا اقتصادی برنامههای شبهغربالگری نظاممند در مقایسه با ارزیابی تصادفی خطر CVD که به طور گسترده در موقعیت مراقبتهای اولیه انجام میشود، وجود ندارد.
اهداف
هدف اصلی این مطالعه مروری، ارزیابی اثربخشی، هزینهها و عوارض جانبی درباره ارزیابی نظاممند خطر در مقایسه با ارزیابی تصادفی خطر برای پیشگیری اولیه از CVD بود.
روش های جستجو
ما پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) را در کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)، MEDLINE؛ EMBASE در 30 ژانویه 2015، و Web of Science Core Collection و پایگاههای اطلاعاتی دیگر موجود در کتابخانه کاکرین را در 4 دسامبر 2014 جستوجو کردیم. ما همچنین دو پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده و فهرست منابع مقالات مرتبط را جستوجو کردیم. ما هیچگونه محدودیت زبانی اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) را انتخاب کردیم که اثرات خطر ارزیابی نظاممند را که به صورت یک برنامه شبهغربالگری، شامل فرآیند انتخاب از پیش تعیین شده افراد تعریف شده، در مقایسه با ارزیابی تصادفی خطر که در محدوده ارزیابی بدون خطر تا یافتن موارد محرک CVD و عوامل خطر مرتبط با آن قرار دارد، بررسی کرده باشند. شرکتکنندگان از بین بزرگسالان سالم از کل جمعیت، از جمله کسانی که در معرض خطر CVD قرار داشتند، انتخاب شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده این مطالعه مروری، بهطور جداگانه مطالعات را انتخاب کردند. یک نویسنده مطالعه مروری، دادهها را استخراج و آنها را از نظر خطر سوگیری (Bias) ارزیابی کرد و نویسنده دوم آنها را بررسی کرد. ما با استفاده از روش درجهبندی GRADE، کیفیت شواهد را ارزیابی و جدول خلاصه یافتهها را آماده کردیم.
نتایج اصلی
9 RCT کامل شده، معیارهای ورود را به مطالعه داشتند، که از بین آنها 4 کارآزمایی به صورت تصادفیسازی خوشهای انجام شده بودند. ما همچنین پنج کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم. مطالعات انتخاب شده در معرض خطر بالا یا نامشخص سوگیری قرار داشته و با درجهبندی GRADE، از کیفیت پائین یا بسیار پائین برخوردار بودند. طول پیگیری از یک سال در چهار مطالعه، سه سال در یک مطالعه، پنج یا شش سال در دو مطالعه و ده سال در دو مطالعه متفاوت بود. هشت مطالعه، شرکتکنندگانی را از جمعیت عمومی به کار گرفته بودند، اگرچه از نظر محدوده سنی هدف، تفاوت وجود داشت. یک مطالعه اعضای خانواده بیماران قلبی (ارزیابی خطر بالا) را به کار گرفته بود. بین مطالعات از نظر مداخلات دریافت شده در گروه کنترل و مداخله، تفاوت قابلتوجهی وجود داشت. شواهد کافی برای طبقهبندی بر طبق انواع روشهای ارزیابی خطر وجود نداشت.
دادههای محدودی درباره تمام علل مرگومیر (خطر نسبی (RR): 0.97؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 1.02؛ 3 مطالعه؛ 103571 شرکتکننده؛ 0% = I²؛ شواهد با کیفیت پائین) و مرگومیر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.11؛ 2 مطالعه؛ 43955 شرکتکننده؛ 0% = I²) موجود است و نشان میدهد که غربالگری تاثیری بر این پیامدها ندارد. دادهها برای ترکیب نقاط پایانی غیرکشنده نیز محدود بود. در مجموع، شواهد نشان میدهد هیچ تفاوتی بین تمام بیماریهای عروق کرونر قلبی (RR: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.95 تا 1.07؛ 4 مطالعه؛ 5 مقایسه؛ 110168 شرکتکننده؛ 0% = I²؛ شواهد با کیفیت پائین)، بیماریهای عروق کرونر قلبی غیرکشنده (RR: 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.09؛ 2 مطالعه؛ 43955 شرکتکننده؛ 39% = I²)، سکته مغزی کامل (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.10؛ 2 مطالعه؛ 79631 شرکتکننده؛ 0% = I²؛ شواهد با کیفیت پائین) و سکته مغزی غیرکشنده (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 1.47؛ 1 مطالعه؛ 20015 شرکتکننده) وجود ندارد.
به طور کلی، به نظر میرسد ارزیابی نظاممند خطر منجر به سطح کلی پایینتر کلسترول (میانگین تفاوت (MD): 0.11 - میلیمول بر لیتر (mmol/l)؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.17 - تا 0.04 - ؛ 6 مطالعه؛ 7 مقایسه؛ 12591 شرکتکننده؛ 57% = I2؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، فشار خون سیستولیک پایینتر (MD: 3.05 - میلیمتر جیوه (mmHg)؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.84 - تا 1.25 - ؛ 6 مطالعه؛ 7 مقایسه؛ 12591 شرکتکننده؛ 82% = I2؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و فشار خون دیاستولیک پایینتر (MD: 1.34 - میلیمتر جیوه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.76 - تا 0.93 - ؛ 6 مطالعه؛ 7 مقایسه؛ 12591 شرکتکننده؛ 0% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین) میشود. یک مطالعه عوارض جانبی را ارزیابی کرد و هیچ تفاوتی در روانپریشی طی پنج سال (1126 نفر) نشان نداد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
نتایج به دست آمده، به دلیل ناهمگونی بین کارآزماییها از نظر جذب شرکتکنندگان، مداخلات و مدت زمان پیگیری، محدود شدهاند. دادههای محدود شده نشان میدهند که ارزیابی نظاممند خطر برای CVD، تاثیر آماری معنیداری بر نقاط پایانی بالینی ندارد. شواهد اندکی نشان میدهد که ارزیابی نظاممند خطر CVD ممکن است تعدادی اثرات مطلوب بر عوامل خطرساز بیماریهای قلبی عروقی داشته باشد. تکمیل پنج کارآزمایی در حال انجام به پایه شواهد اضافه خواهد شد.
خلاصه به زبان ساده
ارزیابی نظاممند خطر (غربالگری) برای جلوگیری از بیماریهای قلبی عروقی
سوال مطالعه مروری
آیا برنامههای ارزیابی نظاممند خطر (غربالگری) در پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی مفید هستند؟
پیشینه
بیماریهای قلبی و عروقی (CVD) گروهی از بیماریهای اثرگذار بر قلب و عروق خونی هستند. بیماری قلبی عروقی یک بار جهانی است و هنوز هم علت شماره یک مرگ زودرس و ناتوانی در سراسر جهان به حساب میآید. ممکن است شناسایی کسانی که در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی قرار دارند، از طریق برنامههای غربالگری، به پیشگیری و مدیریت CVD کمک کند. این مطالعه مروری، اثربخشی ارزیابی نظاممند خطر یا برنامهای مانند غربالگری در کاهش مرگ قلبی عروقی، مرگ به هر علت، حوادث غیرکشنده (مانند حملات قلبی، سکته و آنژین) و عوامل خطرساز CVD در بزرگسالان سالم و بزرگسالان در معرض خطر CVDرا ارزیابی کرد.
ویژگیهای مطالعه
ما پایگاههای اطلاعاتی علمی را برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (کارآزماییهای بالینی که در آنها افراد به طور تصادفی یکی از دو یا چند نوع درمان را دریافت میکنند) جستوجو کردیم که به بررسی ارزیابی نظاممند خطر در بزرگسالان سالم یا کسانی که در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری قلبی عروقی قرار دارند، پرداخته بودند. ما افرادی را که در حال حاضر بیماری قلبی عروقی دارند (به عنوان مثال حملات قلبی و سکته) انتخاب نکردیم، زیرا در حال حاضر از خدمات بهداشتی استفاده میکنند یا در حال درمان هستند. شواهد تا ژانویه 2015 ، بهروز است.
نتایج اصلی
9 کارآزمایی، معیارهای ورود به را مطالعه داشتند. دادههای محدودی نشان میدهند که غربالگری، هیچ تاثیری روی مرگومیر (به هر علت) یا تعداد افرادی که سکته مغزی داشتند یا دچار بیماریهای کرونر قلبی عروقی در حال پیشرفت بودند، نداشته است. همچنین دادههای مربوط به فاکتورهای خطرساز بیماری قلبی عروقی (چربی خون و فشار خون) که اثرات مطلوب ارزیابی نظاممند خطر وجود داشت، محدود است، اما از آنجایی که بین مطالعات، تفاوت وجود داشت، نتایج قطعی نبودند.
کیفیت شواهد
بهطور کلی، کیفیت شواهد، پائین یا بسیار پائین بودند. مطالعات انتخاب شده، در معرض خطر سوگیری بودند. چهار مطالعه، خطر بالای سوگیری را نشان دادند. با در نظر داشتن این امر، نتایج حاصل از این مطالعه مروری، باید با احتیاط تفسیر شوند.
در حال حاضر، در مورد اثرات ارزیابی نظاممند خطر برای پیشگیری از بیماری قلبی عروقی، شواهد محدودی وجود دارد. ما پنج کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم و زمانی که نتایج حاصل از آنها در دسترس قرار گرفت، آنها را با هم ترکیب میکنیم.