دو RCT را شناسایی کردیم؛ نتوانستیم هیچ گونه مطالعه در حال اجرایی را شناسایی کنیم؛ یکی از RCTهای وارد شده به مرور ثبت شده بود. مطالعات، دادههای مربوط به 303 چشم متعلق به 242 شرکتکنندهای را گزارش کرده بودند که دارای انسداد یک‐طرفه (unilateral) یا دو‐طرفه (bilateral) مادرزادی مجرای نازولاکریمال بودند. برای هر دو مطالعه وارد شده به مرور، مداخلات مقایسه شده عبارت بودند از پروب زدن فوری در مطب پزشک برای رفع انسداد مجرا در برابر پروب زدن تاخیری، در صورت نیاز، بعد از 6 ماه مشاهده دقیق یا بعد از رسیدن کودک به سنی خاص.
پیامد اولیه مرور، موفقیت درمان بعد از 6 ماه، به صورت جزئی در یک مطالعه گزارش شده بود. موفقیت درمان در این مقطع زمانی برای تمامی کودکان در گروه پروب زدن فوری گزارش نشده بود؛ با وجود این 77 چشم از 117 چشمی (66%) که به صورت تصادفی تحت عمل پروب زدن تاخیری قرار گرفته بودند، مشکل آنها بدون جراحی 6 ماه پس از تصادفیسازی رفع شده بود و انسداد 40 چشم (34%) بدون پروب زدن رفع نشده بود. در رابطه با کودکانی که دارای NLDO یک‐طرفه بودند، موفقیت درمان در افرادی که به صورت تصادفی تحت عمل پروب زدن فوری قرار گرفته بودند، نسبت به آنهایی که به صورت تصادفی در گروه پروب زدن تاخیری قرار داده شده بودند، اغلب بیشتر بود (RR: 1.41؛ 95% CI؛ 1.12 تا 1.78؛ 163 کودک؛ شواهد با قطعیت متوسط). موفقیت درمان در این مطالعه برای تمامی کودکان 18 ماهه ارزیابی شده بود؛ به عنوان تجزیهوتحلیل ویژه (ad hoc analysis) در مطالعه وارد شده، نتایج مربوط به کودکان مبتلا به NLDO یک‐طرفه و دو‐طرفه به صورت جداگانه ارائه شده بودند (به ترتیب RR: 1.13؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.28 و RR: 0.86؛ 95% CI؛: 0.70 تا 1.06؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
در مطالعه کوچک دیگر (26 چشم از 22 کودک)، تعداد چشمهای بهبود یافته درون یک ماه بعد از جراحی پروب زدن فوری در مقایسه با تعداد چشمهایی که به صورت تصادفی تحت عمل تاخیری قرار گرفته و بعد از 15 ماه تجزیهوتحلیل شده بودند، بیشتر بود (RR: 2.56؛ 95% CI؛ 1.16 تا 5.64). ما اینگونه استنباط کردیم که قطعیت شواهد به دلیل عدم دقت ناشی از حجم نمونه کوچک مطالعه و نگرانیهای مربوط به خطر ناشی از سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) پائین بود.
یک مطالعه تعداد کودکانی را که به عمل مجدد نیاز داشتند، گزارش کرده بودند؛ با وجود این، این دادهها فقط در مورد گروه پروب زدن فوری گزارش شده بود. نه درصد از کودکان مبتلا به NLDO یک‐طرفه و 13% از کودکان مبتلا به NLDO دو‐طرفه به پروسیجرهای درمانی ثانویه (secondary procedures) نیاز داشتند.
یک مطالعه هزینه‐اثربخشی پروب زدن فوری را در برابر تاخیری گزارش کرده بود. میانگین هزینه درمان برای پروب زدن فوری کمتر از پروب زدن تاخیری بود؛ با وجود این، اینکه این اختلاف هزینه درست است یا خیر، با عدم قطعیت همراه است (تفاوت میانگین: USD؛ 139‐؛ 95% CI؛ 377‐ تا 94؛ شواهد با قطعیت متوسط).
عواقب گزارش شده ناشی از درمان جدی نبودند. یک مطالعه گزارش کرده بود که هیچ گونه عواقبی برای هیچ نوع جراحی و هیچ گونه حوادث جانبی جدی وجود ندارند، در حالی که مطالعه دیگر گزارش کرده بود که خونریزی از سوراخ (punctum) در 20% از تمامی پروب زدنها اتفاق افتاده بود.
هدف از انجام این مرور چیست؟
برخی مواقع کودکان با مجرای اشک مسدود شده (blocked tear duct) به دنیا میآیند. هدف از این مرور کاکرین این بود که بدانیم برای رفع انسداد مجرای اشک بهتر است با استفاده از یک پروب (probe) به صورت فوری (immediately) اقدام کنیم یا تا زمان رفع خودبهخودی انسداد منتظر بمانیم. نویسندگان مرور کاکرین تمامی مطالعات مرتبط را برای پاسخ به این سوال گردآوری و تجزیهوتحلیل کرده و دو مطالعه به دست آورند.
پیامهای کلیدی
اینکه پروب زدن فوری نسبت به منتظر ماندن تا زمان رفع خودبهخودی انسداد، منجر به موفقیت درمانی بیشتری میشود یا خیر، نامشخص است. در کودکانی که فقط یک چشم آنها دارای انسداد است، پروب زدن فوری ممکن است مزایای بیشتری نسبت به منتظر ماندن تا زمان رفع خودبهخودی انسداد داشته باشد.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
در چشمهای نوزادان سالم، مجرای اشک یا نازولاکریمال (nasolacrimal) امکان درناژ (drainage) اشکها را فراهم میکند. برخی کودکان با مجرای نازولاکریمال مسدود شده متولد میشوند که منجر به ایجاد اشکریزان اضافی میشود. این وضعیت با عنوان انسداد مادرزادی مجرای نازولاکریمال (congenital nasolacrimal duct obstruction; NLDO) شناخته میشود. اگرچه این وضعیت اغلب با گذر زمان به صورت خودبهخودی رفع میشود، شانس بروز انواع عفونتها در ناحیه چشم و پلک در کودکان مبتلا به NLDO بیشتر است. گزینههای درمانی برای NLDO عبارت است از مشاهده مستمر تا فرا رسیدن زمان رفع خودبهخودی انسداد، ماساژ مجرای اشکی (زاویه داخلی چشم، با بینی) یا پروب زدن، که کارگذاری یک پروب را در داخل مجرا برای رفع انسداد دربرگیرد. پروب زدن یک پروسیجر درمانی جزئی است که میتواند با یا بدون بیهوشی به اجرا درآید. در حالی که پروب زدن ممکن است نشانههای NLDO را رفع کند، عواقب بالقوهای وجود دارد. هدف از این مرور ارزیابی ایمنی و موفقیتآمیز بودن عمل پروب زدن برای درمان NLDO مادرزادی و بررسی نتایج آن در حصول موفقیت درمانی بهتر در مقایسه با منتظر ماندن تا رفع خودبهخودی انسداد است.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
این مررو شامل دو مطالعه با 303 چشم در 242 کودک بود. هر دو مطالعه پروب زدن فوری را در برابر مشاهده منظم انسداد تا رفع کامل و خودبهخودی آن مقایسه کرده بودند. مطالعه اول کودکانی را بررسی کرده بودند که از ناحیه یک یا هر دو چشمشان دچار انسداد بودند. در کودکانی که فقط یکی از چشمهایشان دچار انسداد بود، پروب زدن فوری در درمان NLDO بعد از شش ماه پس از درمان موفقیتآمیزتر بود. در کودکانی که هر دو چشم آنها دچار انسداد بود، اثربخشی بیشتر پروب زدن فوری در مقایسه با مشاهده (و پروب زدن تاخیری (delayed probing) در صورت عدم رفع خودبهخودی انسداد)، شفاف نبود. مطالعه دوم نشان داد کودکانی که تحت عمل پروب زدن فوری قرار گرفته بودند تا یک تا سه ماه بعد از پروسیجر درمانی، نسبت به کودکانی که تحت مشاهده منظم و پروب زدن تاخیری قرار گرفته بودند، اغلب بیشتر درمان شده بودند. این ممکن است نشان دهنده این باشد که پروب زدن نسبت به منتظر ماندن تا زمان رفع خودبهخودی انسداد در کودکان مبتلا به NLDO گزینه درمانی بهتری است.
این مرور دربرگیرنده دو مطالعه بود که به روش متفاوتی به اجرا درآمده بودند، بنابراین موفقیتآمیز بودن بیشتر پروب زدن نسبت به منتظر ماندن تا زمان رفع خودبهخودی انسداد، قطعی نیست. به نظر نمیرسید که استفاده از این روش برای درمان NLDO به طور ذاتی توام با خطر باشد، با وجود این، مطالعات مربوطه کوچک بودند و ممکن است عوارض جانبی نادر بالقوه را شناسایی نکرده باشند. هزینه آن ممکن است کمتر باشد اما به نیاز کودک به استفاده از آنتیبیوتیک بعد از درمان بستگی دارد. برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی تطبیقی پروب زدن به عنوان یک گزینه درمانی برای کودکان مبتلا به NLDO مادرزادی به انجام مطالعات بیشتری نیاز است.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
نویسندگان مرور کاکرین برای شناسایی مطالعاتی که تا 30 آگوست 2016 منتشر شده بودند، جستوجو کردند.