پیشینه
برخی از شیوهها یا سیاستهای مدرسهمحور در اصلاح رژیم غذایی کودک و فعالیتهای بدنی، جلوگیری از افزایش وزن بیشازحد و همینطور مصرف دخانیات و نوشیدنیهای مضر الکلی مؤثر هستند، هرچند مدارس در اجرای این دست از مداخلات مبتنی بر شواهد بهطور مکرر با شکست روبهرو شدند.
اهداف
اهداف اولیه این مطالعه مروری عبارتاند از: بررسی اثربخشی راهبردهایی با هدف ارتقاء اجرایی سیاستهای مدرسهمحور، برنامهها یا شیوههایی برای موردتوجه قرار دادن رژیم غذایی کودک، فعالیت بدنی، چاقی، مصرف دخانیات یا الکل.
اهداف ثانویه این مطالعه مروری عبارتانداز: بررسی اثربخشی راهبردهای اجرایی بر رفتار سلامت (مصرف میوهجات و سبزیها) و نتایج تناسباندام (شامل وزن و BMI)، توصیف اثر این راهبردها بر دانش، مهارت و گرایش کارکنان مدرسه که در اجرای برنامهها و شیوهها یا راهبردهای ترویج سلامت مشارکت دارند، بیان هزینه و مقرونبهصرفه بودن این راهبردها و توصیف هرگونه عوارض جانبی نامطلوب و ناخواسته این راهبردها بر مدارس، کارکنان مدرسه یا بچهها.
روش های جستجو
تمام جستوجوها از پایگاههای علمی الکترونیکی در تاریخ 16 جولای 2017 روی تمام مطالعات چاپشده تا تاریخ 31 آگوست 2016، انجامشده است. پایگاههای علمی جستوجو عبارتاند از: پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) MEDLINE، MEDLINE In-Process & Other Non-Indexed Citations، Embase Classic and Embase، PsycINFO، Education Resource Information Center (ERIC)، Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)، Dissertations and Theses، and SCOPUS.
ما فهرستهای مرجع تمام کارآزماییها را برای استنادات به سایر کارآزماییهای احتمالی مرتبط غربالگری کردیم. همچنین ما تمام نشریههای منتشرشده را بین سالهای 2011 و 2016 در دو مجلهی تخصصی (Implementation Science and Journal of Translational Behavioral Medicine) و از جستوجوهای انجامشده در پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) (htt://apps.who.int/trialsearch) و همچنین مرکز ثبت مؤسسات ملی سلامت ایالات متحده (https://clinicaltrials.gov) بهره بردیم.
معیارهای انتخاب
«اجرا» (Implementation) تحت عنوان راهبردهایی برای اتخاذ و ادغام مداخلات سلامت مبتنی بر شواهد و تغییر در الگوی عمل در تنظیمات خاص تعریف شده است. مطالعه ما شامل هرگونه کارآزمایی (تصادفی و غیر تصادفی) انجامشده در هر مقیاس، با یک گروه کنترل موازی که یک راهبرد برای اجرای سیاستها و شیوههایی برای رسیدگی و مدنظر قرار دادن رژیم غذایی، فعالیت بدنی، اضافهوزن یا چاقی، دخانیات و مصرف الکل توسط کارکنان مدرسه در مقایسه با هیچگونه مداخله، شیوه معمولی یا یک راهبرد اجرای متفاوت است.
گردآوری و تحلیل دادهها
غربالگری استناد، استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (Bias) توسط نویسندگان این مطالعه مروری بهصورت دوبهدو انجام شد. اختلافنظر میان نویسندگان مروری از طریق اجماع و در صورت نیاز توسط شخص سوم حلوفصل شد. ناهمگونی قابل توجه بین مطالعات مانع متاآنالیز شد. ما نتایج کار آزمایی را با توصیف اندازه اثر از اندازهگیری نتیجه اولیه برای سیاست یا شیوه اجرایی (یا از طریق میانه برای اندازهگیریهایی که نتیجهی واحد اولیه گزارش نشده بود) به دست آوردیم.
نتایج اصلی
27 کارآزمایی بررسی شد که 18 مورد آنها در آمریکا انجام شده بود. 19 مطالعه، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) بودند. 15 کارآزمایی راهبردهایی برای اجرای برنامهها، شیوهها یا سیاستهای سالم غذا خوردن را آزموده بودند. 6 کارآزمایی راهبردهای شیوهها یا سیاستهای فعالیت بدنی و 3 کارآزمایی شیوهها یا سیاستهای مصرف دخانیات را ارزیابی کرده بودند.
3 کارآزمایی ترکیبی را از عوامل خطر مد نظر داشتند. هیچیک از کارآزماییهای این مطالعه به دنبال افزایش اجرای مداخلات برای به تأخیر انداختن شروع یا کاهش مصرف الکل نبودند. تمام کارآزماییها راهبردهای اجرای راهبرد چند راهکاری را سنجیدند و هیچ دو کارآزمایی ترکیبهای مشابه را از راهبردهای اجرایی بررسی نکرده بودند. یکی از رایجترین راهبردهای اجرایی شامل مواد آموزشی، توسعه آموزشی و جلسات آموزشی است. در مورد نتایج، کیفیت شواهد بسیار پائین و احتمال سوگیری برای اکثریت کارآزماییها برای تشخیص و عملکرد سوگیری زیاد بود.
در میان 13 کارآزمایی که نتایج اجرایی دوگانه را گزارش کردند- نسبت مدارس یا کارکنان مدرسه (بهعنوان مثال تعداد کلاسها) که شیوه یا سیاست هدفمند را اجرا میکنند- اندازههای اثر بدون تغییر میانه از 8.5% تا 66.6% متغیر بودند.
از 7 کارآزمایی که درصد برنامه شیوه یا سیاستی را که اجرا شده بود، گزارش کرده بودند، اثر بدون تغییر میانه نسبت به گروه کنترل از8% تا 43% متغیر بود. ارزیابی مقدار اثر گزارش شده نسبت به گروه کنترل در 2 کارآزمایی نشان داد که میزان اثر راهبردهای اجرایی بر میزان زمان صرف شده در هر هفته توسط معلمان برای تفویض شیوهها یا سیاستهای هدفمند از 26.6 تا 54.9 دقیقه در هر هفته متغیر بودند. در میان کارآزماییها که سایر نتایج اجرای مستمر را گزارش کرده بودند، یافتهها مختلط بودند.
4 کارآزمایی، راهبردهایی را که به دنبال دستیابی به مقیاس بودهاند به کار بردهاند. این بدان معنی است که در سرتاسر نمونهها از حدود 50 مدرسه، پیشرفت در اجرا در 3 کارآزمایی گزارششده است.
تأثیر مداخلات بر رفتار سلامت دانشآموز یا وضعیت وزنی، متفاوت بود. 3 مورد از 8 کارآزمایی با نتایج حاصل از فعالیت بدنی، پیشرفت قابل توجهی را گزارش نکردند. در 2 کارآزمایی کاهش در مصرف دخانیات در بین مداخله نسبت به کنترل گزارششده است. 7 مورد از 9 کارآزمایی، اختلاف بین گروهی را در مورد اضافهوزن و چاقی دانشآموز گزارش نکرده بودند. پیشرفتهای مثبت در نوع رژیم غذایی کودک بهطور کلی در بین کارآزماییهایی که این نتایج را نشان داده بودند، گزارش شده بود. در 3 کارآزمایی تأثیر راهبردهای اجرایی بر نگرش کارکنان مدرسه بررسی و نتایج متفاوتی پیدا شد. 2 کارآزمایی بهطور مشخص اثرات نامطلوب بالقوه را بررسی کرده بودند که هیچکدام یافتهای را گزارش نکردند. در یک کارآزمایی گزارششده بود که پشتیبانی اجرایی بهطور قابل ملاحظهای باعث افزایش درآمد و هزینههای مدرسه نمیشود و این در حالی است که کارآزمایی دیگری به ارزیابی اقتصادی رسمی پرداخته بود و گزارش کرده بود که مداخلات، مقرونبهصرفه خواهند بود. ناهمگونی در کارآزماییها و فقدان اصطلاحات سازگار در توصیف راهبردهای اجرایی جزء محدودیتهای این مطالعهی مروری بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
با توجه به کیفیت پائین شواهد موجود، مشخص نیست که آیا راهبردهای مورد آزمایش، شیوهها و سیاستهای هدفمند مدرسهمحور، رفتارهای سلامت دانشآموز یا دانش و نگرش کارکنان مدرسه را بهبود میبخشد یا خیر. همچنین معلوم نیست که راهبردهای ارتقاء اجرا مقرونبهصرفه هستند یا آیا منجر به عوارض جانبی ناخواسته میشوند یا خیر. مطالعات بعدی برای جهت دادن به تلاشها برای تبدیل شواهد به کار عملی در این زمینه ضروری است.
خلاصه به زبان ساده
بهبود اجرای شیوهها و سیاستهای مدرسهمحور برای ارتقاء سلامت دانشآموز
سوال مطالعه مروری
این مطالعه مروری به دنبال ارزیابی میزان اثربخشی راهبردها در حمایت از اجرای شیوهها و سیاستهای مدرسهمحور برای در نظر گرفتن رژیم غذایی دانشآموز، فعالیت بدنی، اضافهوزن و مصرف دخانیات و الکل بود. همچنین ما ارزیابی کردیم که اگر راهبردها منجر به بهبود رفتارهای سلامت یا وضعیت وزن در این دانشآموزان و افزایش دانش و نگرش کارکنان مدرسه در رابطه با اجرا شود، آیا اثرات نامطلوب دارد و آیا مقرونبهصرفه است یا خیر؟
پیشینه
تحقیقات طیف وسیعی از سیاستها و شیوههای مدرسهمحور را شناسایی کرده که ممکن است بهطور بالقوه در بهبود رفتارهای بهداشتی دانشجویان مؤثر باشد. علاوه بر این، اینچنین شیوهها و سیاستها غالباً در مدارس اجرا نمیشوند، حتی در مواردی که اجباری باشند. اگرچه شیوهها و سیاستهای مبتنی بر شواهد اجرا میشوند، نمیتوانند برای سلامت جامعه سودمند باشند.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه شامل 27 کارآزمایی بود که 18 مورد از آن در آمریکا انجام شده بود. 15 کارآزمایی راهبرهای اجرایی را برای برنامهها، شیوهها و سیاستهای سالم غذا خوردن بررسی کرده بودند. هدف 6 کارآزمایی، راهبردهای شیوهها و سیاستهای فعالیت بدنی بود و 3 کارآزمایی شیوهها و سیاستهای مصرف دخانیات را آزموده بودند. 3 کارآزمایی ترکیبی از رفتارهای سلامت را بررسی کرده بودند. هیچیک از کارآزماییهای این مطالعه به دنبال افزایش اجرای مداخلات برای به تأخیر انداختن شروع یا کاهش مصرف الکل نبودند. کارآزماییها طیف وسیعی را از راهبردهای پشتیبانی اجرا که شامل مواد آموزشی، جلسات آموزشی، استفاده ازنظر و عقیده راهنما، بودجه خارجی، فرآیندهای اجماعنظر محلی و مداخلات اختصاصی بودند، بررسی کرده بودند.
زمان انجام پژوهش
شواهد موجود تا تاریخ 31 آگوست 2016 است.
نتایج اصلی
کاملاً مشخص نیست که آیا راهبردها و پیشرفت اجرایی شیوهها و سیاستهای هدفمند مدرسهمحور، رفتارهای سلامت دانشآموز یا دانش و نگرش کارکنان مدرسه را آزمایش کرده یا نه. همچنین مشخص نیست که آیا راهبردهایی که آزمایش و بررسی شدهاند، منجر به عوارض جانبی نامطلوب و ناخواسته شدهاند و دیگر اینکه آیا مقرونبهصرفه هستند یا خیر.
محدودیتها
ناهمگونی بین کارآزماییها و فقدان اصطلاحات سازگار برای توصیف راهبردهای اجرایی جزء محدودیتهای مهم این مطالعه مروری بودند.
کیفیت شواهد
ما کیفیت کلی شواهد را برای تمام نتایج که شامل اثرات گزارششده کارآزمایی هستند بسیار پائین رتبهبندی کردیم.