پیشینه
برخی پزشکان معتقدند که اپیزیوتومی روتین، یک برش جراحی واژن و پرینه (perineum)، از وقوع پارگیهای جدی در حین زایمان جلوگیری خواهد کرد. اپیزیوتومی از سوی دیگر، متضمن ترومای پرینه و بخیه است.
اهداف
ارزیابی اثرات سیاست اپیزیوتومی انتخابی («تنها در صورت نیاز») در مقایسه با سیاست اپیزیوتومی روتین («بخشی از مدیریت معمول») برای زایمانهای واژینال بر مادر و کودک.
روش های جستجو
ما در پایگاه ثبت کارآزماییهای بارداری و زایمان کاکرین (14 سپتامبر 2016) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTها) مربوط به مقایسه استفاده انتخابی در مقابل استفاده روتین از اپیزیوتومی، صرف نظر از تعداد زایمانی که فرد تاکنون انجام داده (parity)، شرایط یا نوع جراحی اپیزیوتومی. ما کارآزماییهایی را با هدف انجام زایمانهای واژینال بدون ابزار کمکی (unassisted) یا با ابزار کمکی (assisted) انتخاب کردیم. شبهRCTها، کارآزماییهایی که از طراحی متقاطع استفاده کردهاند، یا آنهایی که فقط بهصورت چکیده منتشر شدهاند؛ واجد شرایط برای انتخاب در این مطالعه مروری نبودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل مطالعات را غربال کرده، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. یک نویسنده سوم در صورت عدم وجود توافق روشن، میانجیگری کرد. ما عملکرد خوبی برای تجزیهوتحلیل و تفسیر دادهها مشاهده کردیم؛ چرا که انجام دهندگان کارآزماییها، نویسندگان مطالعات مروری بودند. ما از مدلهای اثر-ثابت (fixed-effect) استفاده کردیم تا آنکه ناهمگونی مانع استفاده از این مدل شد، نتایج را بهصورت خطرهای نسبی (RR) و 95% فاصلههای اطمینان (CI) بیان کرده و قطعیت این شواهد را با بهرهگیری از GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
این مطالعه مروری بهروزرسانی شده شامل 12 مطالعه (6177 زن) است که در 11 مورد، زایمان واژینال برای زنان باردار هدفگذاری شده و در یکی، زایمان با ابزار کمکی پیشبینی شده بود. دو مورد از آنها هریک کارآزماییهایی با بیش از 1000 زن (آرژانتین و انگلستان) بوده و بقیه کوچک بودند (از کانادا، آلمان، اسپانیا، ایرلند، مالزی، پاکستان، کلمبیا و عربستان سعودی). هشت کارآزمایی، فقط زنان اولزا (primiparous) و چهار کارآزمایی، زنان اولزا و چندزا (multiparous) را انتخاب کرده بودند. تخصیص برای خطر سوگیری بهطور کافی پنهانسازی و در 9 کارآزمایی گزارش شده بود؛ ایجاد توالی، تصادفی بوده و بهصورت مناسب در سه کارآزمایی گزارش شده بود؛ کورسازی پیامدها، کافی و در یک کارآزمایی ذکر شده بود. کورسازی شرکتکنندگان و کارکنان در یک کارآزمایی گزارش شده بود.
برای زنانی که در آنان زایمان واژینال بدون ابزار کمکی پیشبینی شده بود، سیاست اپیزیوتومی انتخابی میتواند منجر به 30% کاهش وقوع ترومای پرینه/ واژینال شدید شود (RR: 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 0.94؛ 5375 زن؛ هشت RCT؛ شواهد با قطعیت پائین). ما نمیدانیم که آیا تفاوتی از نظر خونریزی در حین زایمان (میانگین 27 mL کمتر با اپیزیوتومی انتخابی؛ 95% فاصله اطمینان (CI): از 75 mL کمتر تا 20 mL بیشتر؛ دو کارآزمایی؛ 336 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). هر دو اپیزیوتومی انتخابی و روتین دارای تأثیر اندک یا عدم تأثیر بر نوزادان دارای نمره آپگار (Apgar score) کمتر از هفت در پنج دقیقه است (چهار کارآزمایی؛ بدون رخداد؛ 3908 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و ممکن است تفاوت کم یا عدم تفاوت در عفونت پرینه وجود داشته باشد (RR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 1.82؛ سه کارآزمایی؛ 1467 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
برای درد، ما نمیدانیم که آیا اپیزیوتومی انتخابی در مقایسه با روش روتین منجر به مشاهده کمتر زنان مبتلا به درد پرینه متوسط یا شدید طی سه روز پس از زایمان میشود یا خیر (سنجیده شده بر اساس یک مقیاس آنالوگ بصری (visual analogue scale)) (RR: 0.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 1.05؛ یک کارآزمایی؛ 165 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). احتمالاً تأثیر کم یا عدم تفاوت برای دیسپارونی (dyspareunia) بلندمدت (شش ماه یا بیشتر) وجود دارد (RR: 1.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.53؛ سه کارآزمایی؛ 1107 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و ممکن است تأثیر اندک یا عدم اختلاف برای بیاختیاری ادراری بلندمدت (شش ماه یا بیشتر) وجود داشته باشد (RR متوسط: 0.98؛ 995% فاصله اطمینان (CI): 0.67 تا 1.44؛ سه کارآزمایی؛ 1107 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). یک کارآزمایی، افتادگی ژنیتال (genital prolapse) را طی سه سال بعد از زایمان گزارش کرده بود. هیچ اختلاف روشنی میان این دو گروه وجود نداشت (RR: 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 1.41؛ 365 زن؛ یک کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت پائین). سایر پیامدهای مرتبط با اثرات درازمدت گزارش نشده بود (فیستول ادراری (urinary fistula)، فیستول مقعدی (rectal fistula) و بیاختیاری مدفوعی). تجزیهوتحلیلهای زیرگروه طبق تعداد زایمان فرد (اولزا در مقابل چندزا) و طبق روش جراحی (میدلاین (midline) در برابر اپیزیوتومی مدیولترال (mediolateral))، نشاندهنده هیچ تأثیر تغییردهندهای نبود. درد بهخوبی ارزیابی نشده و ترجیحات زنان گزارش نشده بود.
یک کارآزمایی، اپیزیوتومی انتخابی را در زنانی که زایمان واژینال را از طریق جراحی در 175 نفر از آنها هدفگذاری شده بود، با اپیزیوتومی روتین مقایسه کرده و نشاندهنده تفاوت واضحی در ترومای پرینه شدید بین استفاده محافظهکارانه (restrictive) و روتین از اپیزیوتومی نبود؛ اما این تجزیهوتحلیل دارای قدرت کافی نبود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در زنانی که زایمان با ابزار کمکی هدفگذاری نشده، سیاستهای اپیزیوتومی انتخابی منجر به مشاهده کمتر زنان مبتلا به ترومای واژینال/ پرینه شدید میشود. یافتههای دیگر، هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت، شواهد روشنی ارائه نکرده بودند که سیاستهای اپیزیوتومی انتخابی منتهی به آسیب به مادر یا کودک میشود.
بنابراین این مطالعه مروری نشان میدهد که اعتقاد به اینکه اپیزیوتومی روتین، ترومای واژینال/ پرینه را کاهش میدهد، با شواهد کنونی تصدیق نشده است. تحقیقات بیشتر در زنانی که زایمان با ابزار کمکی در آنان هدفگذاری شده است، میتواند به روشن شدن این موضوع که آیا اپیزیوتومی روتین در این گروه مشخص سودمند است یا خیر، کمک کند. این کارآزماییها باید از شیوههای ارزیابی پیامد بهتر و استانداردشده استفاده کنند.
خلاصه به زبان ساده
استفاده انتخابی در مقابل استفاده روتین از اپیزیوتومی برای زایمان واژینال
موضوع چیست؟
زایمان طبیعی معمولاً میتواند با بیرون آمدن سر کودک باعث پارگیهای متعددی در واژن و بافت اطراف شود و گاهی اوقات این پارگیها به رکتوم (rectum) گسترش مییابد. این پارگیها از طریق جراحی ترمیم میشوند؛ اما زمان میبرد تا بهبود یابد. برای اجتناب از این پارگیهای شدید، پزشکان ایجاد یک برش جراحی را در پرینه با قیچی یا اسکالپل (scalpel) برای پیشگیری از پارگی شدید و تسهیل زایمان توصیه کردهاند. این مداخله که بهعنوان اپیزیوتومی شناخته میشود، بهصورت یک سیاست مراقبت معمول طی زایمانها در بعضی کشورها استفاده میشود. هم پارگی و هم اپیزیوتومی نیازمند بخیه هستند و میتوانند منجر به درد شدید، خونریزی، عفونت، و درد هنگام آمیزش شده و میتواند مرتبط با بیاختیاری ادراری بلندمدت باشد.
اهمیت این موضوع چیست؟
اپیزیوتومی نیازمند بخیه زدن است و منافع و مضرات آن بهعنوان بخشی از مدیریت معمول زایمانهای طبیعی، همچنان نامشخص باقیمانده است. ما بهویژه احتیاج به این داریم که بدانیم آیا این عمل حقیقتاً از پارگیهای بزرگ جلوگیری میکند؛ زیرا در غیر اینصورت، زنان ممکن است در معرض یک عمل غیر ضروری، درد و در برخی موارد مشکلات بلندمدت قرار بگیرند. این پرسش که سیاست اپیزیوتومی روتین اعمال شود یا خیر، برای عملکرد بالینی و برای سلامت و تندرستی زنان و کودکان اهمیت دارد.
چه شواهدی پیدا کردیم؟
ما این نسخه را از این مطالعه مروری بهوسیله بهروزرسانی روشها و جستوجو برای شواهد از منابع پزشکی در 14 سپتامبر 2016 آماده کردیم. اکنون این مرور شامل 11 کارآزمایی کنترلشده تصادفی (با 5977 زن) است که اپیزیوتومی را در صورت نیاز (اپیزیوتومی انتخابی) از نظر منافع و مضرات برای مادر و کودک در زنان در معرض خطر زایمان با ابزار کمکی، با اپیزیوتومی روتین مقایسه کرده بودند.
این کارآزماییها از ده کشور مختلف بودند. ممکن است ترومای شدید پرینه در هنگام زایمان در زنانی که کارکنان بهداشتی فقط اپیزیوتومی انتخابی رابرای آنها انجام میدادند در قیاس با زنانی که سیاست اپیزیوتومی روتین برایشان اعمال شد، 30% کمتر باشد (هشت کارآزمایی، 5375 زن، شواهد با قطعیت پائین). ما نمیدانیم که آیا تفاوتی در خونریزی متوسط بین گروهها وجود دارد یا خیر (دو کارآزمایی، شواهد با قطعیت بسیار پائین). احتمالاً هیچ اختلافی در آپگار کمتر از هفت طی پنج دقیقه وجود ندارد و رخدادی در هیچکدام از گروهها نبوده است (شواهد با قطعیت متوسط). ما نمیدانیم که آیا تفاوتی در تعداد زنان دچار درد متوسط یا شدید پرینه سه روز بعد از زایمان وجود دارد یا خیر (یک کارآزمایی، 165 زن، شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ اما ارزیابی دقیق درد زنان در کارآزماییهای منتخب بهخوبی اجرا نشده بود. ممکن است اختلاف اندک یا عدم اختلاف در تعداد زنان مبتلا به عفونت پرینه وجود داشته باشد (دو کارآزمایی، شواهد با قطعیت پائین)؛ و احتمالاً تفاوت کم یا عدم تفاوت در زنانی که آمیزش جنسی دردناک را شش ماه یا بیشتر پس از زایمان گزارش کرده بودند، وجود دارد (سه کارآزمایی، 1107 زن، شواهد با قطعیت متوسط)؛ برای بیاختیاری ادراری شش ماه بعد از زایمان، تفاوت اندک یا عدم تفاوت میان گروهها وجود داشت. یک مطالعه، افتادگی ژنیتال را سه سال بعد از تولد بچه گزارش کرده بود و اختلاف مشخصی بین گروهها وجود نداشت (شواهد با قطعیت پائین). سایر پیامدهای مهم مرتبط با اثرات بلندمدت در این کارآزماییها ذکر نشده بودند (فیستول ادراری، فیستول مقعدی و بیاختیاری مدفوعی).
یک کارآزمایی، اپیزیوتومی انتخابی را در مقایسه با اپیزیوتومی روتین در زنانی که برای آنان زایمان واژینال از طریق جراحی هدفگذاری شده بود، بررسی کرده بود. این نتایج، بیانگر عدم تفاوت روشن در ترومای پرینه شدید بین استفاده محافظهکارانه و معمول از اپیزیوتومی بود.
نظرات زنان درباره سیاستهای متفاوت گزارش نشده بود.
این نتایج به چه معنی است؟
در مجموع، این یافتهها نشان میدهد که استفاده انتخابی از اپیزیوتومی در زنان (کسانی که زایمان طبیعی بدون فورسپس (forceps) برایشان پیشبینی شده است) به معنای تعداد زنان کمتر مبتلا به ترومای پرینه شدید است؛ بنابراین استدلال انجام اپیزیوتومی روتین برای پیشگیری از ترومای پرینه شدید توسط شواهد موجود تصدیق نشده و ما نتوانستیم هیچگونه منفعتی را از اپیزیوتومی روتین برای کودک یا مادر شناسایی کنیم.
تحقیقات بیشتری بهمنظور اطلاع از خطمشی در زنانی که زایمان با ابزار کمکی در آنها برنامهریزی شده و اغلب از اپیزیوتومی برایشان دفاع میشود، موردنیاز هستند. پیامدها میتوانست بهتر استانداردسازی و سنجیده شود.