از اواسط دهه 2000 میلادی، حوزه کارسینومای متاستاتیک سلول کلیوی (metastatic renal cell carcinoma; mRCC) با یک تغییر الگو (paradigm shift) از درمان غیر‐اختصاصی با سیتوکین‌ها با گستره فعالیت بالا (non‐specific therapy with broad‐acting cytokines) به رژیم‌های اختصاصی (specific regimens) که به طور مستقیم سرطان، میکرومحیط تومور (tumour microenvironment)، یا هر دو را هدف‌گذاری می‌کند، مواجه شده است.

دستورالعمل‌های کنونی رو‌ش‌های درمانی هدف‌مند را با عواملی از جمله سانیتینیب (sunitinib)، پازوپانیب (pazopanib) یا تمسیرولیموس (temsirolimus) (برای افراد با پیش‌آگهی (prognosis) ضعیف) به عنوان استاندارد درمانی برای درمان خط اول افراد مبتلا به mRCC توصیه کرده و به سیتوکین‌های غیر‐اختصاصی به عنوان گزینه درمانی جایگزین برای بیماران انتخاب شده اشاره می‌کنند.

در نوامبر 2015، نیولاماب (nivolumab)، مهار کننده چک‌پوینت (checkpoint inhibitor) برای مقابله مستقیم با مرگ‌ومیر برنامه‌ریزی شده‐1 (PD‐1)، به عنوان اولین عامل اختصاصی ایمنی‌درمانی (specific immunotherapeutic agent) و درمان خط دوم (second‐line therapy) در بیماران مبتلا به mRCC که پیش‌تر درمان شده بودند، مورد تایید قرار گرفت.

ارزیابی تاثیرات ایمونوتراپی به تنهایی یا به صورت ترکیبی با درمان‌های استاندارد هدفمند برای درمان کارسینومای متاستاتیک سلول کلیوی و درجه اثربخشی آنها در حداکثرسازی مزایای به دست آمده برای بیمار.

در نوامبر 2016، ما کتابخانه کاکرین, MEDLINE (Ovid)؛ ISI Web of Science و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی در حال انجام، را بدون اعمال هیچ گونه محدودیت زبانی، جست‌وجو کردیم. فهرست منابع را بررسی کرده و برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناس‌های حوزه مربوطه تماس گرفتیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه‐RCTها را با یا بدون کورسازی شامل افراد مبتلا به mRCC وارد مرور کردیم.

بر اساس پروتکل منتشر شده به گردآوری و تجزیه‌وتحلیل مطالعات پرداختیم. آمارهای خلاصه برای نقاط پایانی اولیه عبارت بودند از: خطرات نسبی (RRs) و تفاوت‌های میانگین (MD) با 95% فواصل اطمینان (CIs). کیفیت شواهد را با استفاده از متدولوژی درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزش‌گذاری کرده و کیفیت و اندازه تاثیرات قطعی (absolute) و نسبی (relative) هر یک از پیامدهای اولیه را در جداول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» خلاصه کردیم.

هشت مطالعه شامل 4732 شرکت‌کننده واجد شرایط و 13 مطالعه در حال انجام دیگر را شناسایی کردیم. مطالعات را به صورت مقایسه‌های به عمل آمده با روش درمانی استاندارد بر این اساس به عنوان درمان خط اول (پنج مقایسه) یا درمان خط دوم (یک مقایسه) برای mRCC دسته‌بندی کردیم.

تک‐درمانی با اینترفرون آلفا (interferon (IFN)‐α monotherapy) احتمالا در مقایسه با روش‌های درمانی استاندارد هدفمند با تمسیرولیموس یا سانیتینیب، مورتالیتی کلی یک سال را افزایش داده (RR: 1.30؛ 95% CI؛ 1.13 تا 1.51؛ 2 مطالعه؛ 1166 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، ممکن است کیفیت زندگی (QoL) مشابهی را به همراه داشته (برای مثال، MD: ‐5.58 درجه؛ 95% CI؛ 7.25‐ تا 3.91‐ برای ارزیابی عملکردی درمان عمومی سرطان (Functional Assessment of Cancer ‐ General; FACT‐G)؛ 1 مطالعه؛ 730 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و ممکن است به صورت جزئی بروز حوادث جانبی (AEها) درجه 3 یا بالاتر را افزایش دهد (RR: 1.17؛ 95% CI؛ 1.03 تا 1.32؛ 1 مطالعه؛ 408 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).

احتمالا هیچ تفاوتی بین IFN‐α به علاوه تمسیرولیموس و تمسیرولیموس به تنهایی از لحاظ مورتالیتی کلی یک سال وجود ندارد (RR: 1.13؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.34؛ 1 مطالعه؛ 419 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، اما بروز AEهای درجه 3 یا بالاتر ممکن است افزایش یابد (RR: 1.30؛ 95% CI؛ 1.17 تا 1.45؛ 1 مطالعه؛ 416 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ اطلاعاتی درباره QoL وجود نداشت.

IFN‐α به تنهایی ممکن است به صورت جزئی مورتالیتی کلی یک سال را در مقایسه با IFN‐α به علاوه بواسیزوماب (bevacizumab) افزایش دهد (RR: 1.17؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.36؛ 2 مطالعه؛ 1381 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). این تاثیر احتمالا با بروز AEهای درجه 3 یا بالاتر کمتری همراه است (RR: 0.77؛ 95% CI؛ 0.71 تا 0.84؛ 2 مطالعه؛ 1350 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). امکان محاسبه QoL به دلیل ناکافی بودن داده‌ها وجود نداشت.

درمان با IFN‐α به علاوه بواسیزوماب یا درمان استاندارد هدفمند (سانیتینیب) ممکن است منجر به مورتالیتی کلی یک سال (RR: 0.37؛ 95% CI؛ 0.13 تا 1.08؛ 1 مطالعه؛ 83 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و AEهای درجه 3 یا بالاتر (RR: 1.18؛ 95% CI؛ 0.85 تا 1.62؛ 1 مطالعه؛ 82 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) مشابهی شود. امکان محاسبه QoL به دلیل ناکافی بودن داده‌ها وجود نداشت.

درمان با واکسن‌ها (برای مثال MVA‐5T4 یا IMA901) یا درمان استاندارد ممکن است منجر به مورتالیتی کلی یک سال (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.32؛ شواهد با کیفیت پائین) و AEهای درجه 3 یا بالاتر (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.39؛ 2 مطالعه؛ 1065 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) مشابهی شود. امکان محاسبه QoL به دلیل ناکافی بودن داده‌ها وجود نداشت.

ایمونوتراپی هدفمند (نیولاماب (nivolumab)) در بیمارانی که پیش‌تر درمان شده بودند، احتمالا در مقایسه با درمان استاندارد هدفمند با اورولیموس (everolimus) مورتالیتی کلی یک سال را کاهش داده (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.56 تا 0.87؛ 1 مطالعه؛ 821 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، احتمالا QoL را بهبود بخشیده (برای مثال RR: 1.51؛ 95% CI؛ 1.28 تا 1.78 برای بهبود نشانه‌های مربوط به بیماری ایندکس نشانه کلیوی‐FACT؛ (FACT‐Kidney Symptom Index Disease Related Symptoms; FKSI‐DRS) مرتبط به لحاظ بالینی؛ 1 مطالعه؛ 704 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) و احتمالا بروز AEهای درجه 3 یا بالاتر را کاهش می‌دهد (RR: 0.51؛ 95% CI؛ 0.40 تا 0.65؛ 1 مطالعه؛ 803 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط).

شواهد با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که تک‐درمانی با IFN‐α در مقایسه با روش‌های درمانی استاندارد هدفمند به تنهایی، مورتالیتی را افزایش می‌دهد، در حالی که در صورت ترکیب IFN‐α با روش‌های درمانی استاندارد هدف‌مند هیچ تفاوتی وجود ندارد. شواهد با کیفیت پائین نشان می‌دهد که QoL در صورت درمان با IFN به تنهایی بدتر شده و بروز AEهای جدی در صورت استفاده از IFN به تنهایی یا به صورت ترکیبی افزایش می‌یابد. شواهد با کیفیت پائینی وجود دارد مبنی بر اینکه IFN‐α به تنهایی مورتالیتی را افزایش می‌دهد اما شواهد با کیفیت متوسطی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از IFN‐α به تنهایی در مقایسه با IFN‐α به صورت ترکیب شده با بواسیزوماب، AE را کاهش می‌دهد. شواهد با کیفیت پائین نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی بین IFN‐α به صورت ترکیب شده با بواسیزوماب در مقایسه با سانیتینیب به لحاظ مورتالیتی و بروز AEهای جدی وجود ندارد. شواهد با کیفیت پائین نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی بین درمان با استفاده از واکسن در مقایسه با روش‌های درمان استاندارد هدفمند به لحاظ مورتالیتی و AEهای جدی وجود ندارد، در حالی که شواهد با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که ایمونوتراپی‌های هدفمند مورتالیتی و AEها را کاهش داده و QoL را بهبود می‌بخشند.