پیشینه
این مطالعه مروری جایگزین مطالعه مروری پیشین، در مورد «متادون (Methadone) برای درد مزمن غیر سرطانی در بزرگسالان» است. این مطالعه مروری بهمنظور بهروزرسانی نسخه اصلی انجام گرفت و فقط مطالعات مربوط به درد نوروپاتیک را انتخاب کرد. متادون متعلق به یک طبقه از ضد دردها است که به نام اپیوئیدها شناخته میشوند، و بهعنوان پایه درمان برای درد متوسط تا شدید پس از عمل جراحی و درد به علت بیماریهای تهدید کننده زندگی در نظر گرفته شده است؛ با این حال، استفاده از آنها برای درد نوروپاتیک قابل بحث است. متادون دارای ویژگیهای بسیاری است که آن را از سایر اپیوئیدها متمایز میکند، و نشان میدهد که ممکن است ویژگیهای اثربخشی و ایمنی متفاوتی داشته باشد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی ضد درد و عوارض جانبی متادون برای درد مزمن نوروپاتیک در بزرگسالان.
روش های جستجو
ما پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: (CRSO) CENTRAL ،(Ovid) MEDLINE، و (Ovid) Embase، و 2 پایگاه ثبت کارآزمایی بالینی. ما فهرست منابع مقالات بازیابیشده را نیز جستوجو کردیم. تاریخ آخرین جستوجو 30 نوامبر 2016 بود.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات تصادفیسازی، دوسو کور با طول مدت دو هفته یا بیشتر، برای مقایسه متادون (در هر دوز، تجویز شده به هر روش، و در هر فرمولاسیون) با پلاسبو، یا یک درمان فعال دیگر را برای درد مزمن نوروپاتیک انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه کارآزماییها را برای ورود به این مطالعه مروری بررسی کردند، خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی، و دادهها را استخراج کردند. دادههای کافی برای انجام تجزیهوتحلیل ترکیبی وجود نداشت. ما کیفیت کلی شواهد را برای هر پیامد با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کرده و جدول «خلاصهای از یافتهها» را ایجاد کردیم.
نتایج اصلی
ما 3 مطالعه را شامل 105 شرکتکننده انتخاب کردیم. تمام مطالعات متقاطع بودند، 1 مطالعه شامل 19 شرکتکننده مبتلا به سندرم درد نوروپاتیک مختلف بود، 2 مطالعه دیگر شامل 86 شرکتکننده مبتلا به نورالژی پست هرپتیک (postherpetic neuralgia) بودند. مراحل مطالعه از 20 روز تا تقریبا 8 هفته متغیر بود. تمام مطالعات متادون را به صورت خوراکی، در دوزهای 10 تا 80 میلیگرم در روز تجویز کردند. مقایسهها در درجه اول پلاسبو بودند، اما یک مطالعه مورفین (morphine) و داروهای ضد افسردگی سهحلقهای (tricyclic antidepressants) را نیز انتخاب کرد.
مطالعات انتخاب شده چندین محدودیت مرتبط با خطر سوگیری، بهویژه گزارش ناقص، گزارش پیامد انتخابی، و اندازه کوچک نمونه داشتند.
دادههای بسیار محدودی برای پیامدهای اولیه در شرکتکنندگان دارای حداقل 30% یا حداقل 50% تسکین درد وجود داشت. دو مطالعه گزارش کردند که 11/29 شرکتکننده دریافت کننده متادون در برابر 7/29 شرکتکننده دریافت کننده پلاسبو، 30% تسکین درد داشتند. فقط یک مطالعه دادهها را به گونهای ارائه کرد که ما توانستیم تعداد شرکتکنندگان را با حداقل 50% تسکین درد محاسبه کنیم. هیچکدام از 19 شرکتکننده 50% کاهش شدت درد را، در هنگام دریافت متادون یا در هنگام دریافت پلاسبو به دست نیاوردند. هیچ مطالعهای دادههای مربوط به سایر پیامدهای اولیه ما را در مورد بهبودی زیاد یا بسیار زیاد (معادل حداقل 30% تسکین درد) در مقیاس درک کلی بیمار از تغییر (PGIC ؛Patient Global Impression of Change scale) و بهبودی بسیار زیاد در PGIC (معادل حداقل 50% تسکین درد) ارائه نکرد.
برای پیامدهای اثربخشی ثانویه، 1 مطالعه حداکثر و میانگین شدت درد و تسکین درد را گزارش کرد، و از نظر آماری بهبود قابل توجهی را در مقایسه با پلاسبو برای تمام پیامدها با دوز روزانه 20 میلیگرم متادون، اما نه با دوزهای روزانه 10 میلیگرم گزارش کرد. مطالعه دوم تفاوتهایی در کاهش درد بین متادون (تعداد = 26) و مورفین (تعداد = 38) گزارش کرد و نشان داد که مورفین از نظر آماری برتر است. مطالعه سوم تعداد پاسخدهندگان (بهطور متفاوتی تعریف شد) به چندین پیامد درد و عملکردی را گزارش کرد و نشان داد که از نظر آماری برای پیامدهای درد شدید قطعی و بروز درد متادون نسبت به پلاسبو برتر است. در 2 مطالعه که دادهها را گزارش کردند، 0/29 شرکتکننده به علت عدم کارآیی از مطالعه خارج شدند، در حالی که 4/29 شرکتکننده به دلیل عوارض جانبی ناشی از مصرف متادون در مقابل 3/29 شرکتکننده به دلیل عوارض جانبی ناشی از مصرف پلاسبو از مطالعه خارج شدند.
یک مطالعه، گزارشهای مربوط به چندین عارضه جانبی فردی را ارائه کرد، اما میزان بروز عارضه با متادون در مقایسه با پلاسبو برای فقط یک عارضه، سرگیجه، بهطور قابلتوجهی افزایش یافت. مطالعات دیگر دادهها را به گونهای ارائه نکردند که ما قادر به تجزیه و تحلیل عوارض جانبی باشیم. عوارض جانبی جدی یا مرگ گزارش شده وجود نداشت.
ما کیفیت شواهد را برای همه پیامدهای اثربخشی و ایمنی با استفاده از GRADE، در درجه اول به دلیل ناهمگونی طرحها و جمعیت مطالعه، طول دوره کوتاه، روششناسی متقاطع، و تعداد کم شرکتکنندگان و عوارض، بسیار پائین ارزیابی کردیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
3 مطالعه، شواهد بسیار محدود، و با کیفیت بسیار پائین در مورد اثربخشی و ایمنی متادون برای درد مزمن نوروپاتیک ارائه کردند، و برای تجزیهوتحلیل ترکیبی در مورد اثربخشی یا آسیب یا اطمینان به نتایج مطالعات فردی، دادههای بسیار کمی وجود داشت. در مورد تفاوت در میزان اثربخشی یا ایمنی بین متادون و پلاسبو، سایر اپیوئیدها، یا سایر درمانها، نمیتوان نتیجهگیری نکرد.
خلاصه به زبان ساده
متادون برای درد نوروپاتیک در بزرگسالان
نکته مهم
شواهد خوبی برای حمایت یا رد این گفته وجود ندارد که متادون در هر وضعیت درد نوروپاتیک به خوبی عمل میکند.
پیشینه
درد نوروپاتیک درد ناشی از سیستم عصبی آسیبدیده است. این درد متفاوت از پیامهای دردی است که از بافت آسیبدیده مجاور اعصاب سالم فرستاده میشود (بهعنوان مثال، زانوی آرتریتی، یا ضربدیده در اثر افتادن یا زخمی شدن). درد نوروپاتیک اغلب توسط داروهایی متفاوت (داروها) با داروهایی که برای درد بافت آسیبدیده استفاده میشوند، و ما اغلب آنها را به نام مسکنها میشناسیم، درمان میشود. انواع مختلفی از درد نوروپاتیک، با علل مختلف وجود دارد. بعضی از داروهایی که برای درمان افسردگی یا صرع استفاده میشوند، ممکن است در برخی از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک با تغییر سیگنال که در امتداد اعصابی که تحریکهای دردناک را انتقال میدهند (چیزی که باعث تغییر در نحوه عملکرد بدن میشود) انجام میشود، بسیار موثر باشند. گاهی مواقع مسکنهای اپیوئیدی برای درمان درد نوروپاتیک استفاده میشوند. مسکنهای اپیوئیدی داروهایی شبیه مورفین هستند. مورفین از گیاهان مشتق شده، اما بسیاری از اپیوئیدها نیز به جای استخراج از گیاهان از ترکیب شیمیایی ساخته میشوند. متادون یکی از این اپیوئیدهای صناعی است. متادون دارای ویژگیهای بسیاری است که آن را از سایر اپیوئیدها متمایز میکند، که ممکن است بر اثربخشی آن یا اثرات جانبی که بیماران دچار آنها میشوند، تأثیر بگذارد.
ویژگیهای مطالعه
در نوامبر 2016، ما کارآزماییهای بالینی را که در آنها از متادون برای درمان درد نوروپاتیک در بزرگسالان استفاده شده بود جستوجو کردیم. ما 3 مطالعه کوچک یافتیم، که 105 شرکتکننده را به کار گرفتند، و شرایط ورود به این مطالعه مروری را داشتند. مطالعات در طراحی خود کاملا متفاوت بودند: روشهای 2 مطالعه نشان داد که متادون در عمل چگونه تجویز میشود، در حالی که شرکتکنندگان آن را دو یا سه بار در روز دریافت کردند. 1 کارآزمایی دارای طراحی تجربیتری بود. هر 3 کارآزمایی دو مرحله داشتند. طول دوره مطالعات، از 20 روز تا 8 هفته برای هر مرحله متغیر بود. مطالعات از این نظر که همگی دوزهای پائین متادون در آنها تجویز شد، مشابه بودند، که اینکار ممکن است دوزهایی را که معمولا در عمل بالینی تجویز میشوند منعکس کند یا منعکس نکند.
یافتههای کلیدی
2 مطالعه این موضوع را مورد بررسی قرار داد که چه تعداد از شرکتکنندگان تسکین درد حداقل 30% را به دست آوردند. 11 شرکتکننده از 29 شرکتکننده دریافت کننده متادون در برابر 7 شرکتکننده از 29 شرکتکننده دریافت کننده پلاسبو 30% تسکین درد به دست آوردند. در 1 مطالعه، هیچکدام از 19 شرکتکننده کاهش 50% از شدت درد را، هنگام دریافت متادون یا در هنگام دریافت پلاسبو (یک قرص قند) به دست نیاوردند. این کاهش در شدت درد نشان دهنده اهمیت آن برای بیماران است. علاوه بر این، یک مطالعه بهبود را در میانگین و حداکثر شدت درد و تسکین درد در مقایسه متادون با پلاسبو نشان داد.
در 2 مطالعه که خروج از مطالعه را گزارش کردند، هیچکدام از 29 شرکتکننده از این مطالعه خارج نشدند زیرا فکر میکردند که متادون یا پلاسبو به درد آنها کمک نمیکند؛ در حالی که 4 شرکتکننده از 29 شرکتکننده به دلیل عوارض جانبی هنگام مصرف متادون و 3 شرکتکننده از 29 شرکتکننده مصرف کننده پلاسبو از مطالعه خارج شدند.
1 مطالعه گزارش داد که چه تعداد از شرکتکنندگان عوارض جانبی خاص داشتند، و نشان داد که سرگیجه با مصرف متادون در مقایسه با پلاسبو افزایش یافت. هیچ عوارض جانبی جدی یا مرگ گزارش شده وجود نداشت. اطلاعات بسیار کمی از این مطالعات وجود داشت که بر اساس آنها ما نتیجه گرفتیم هیچ شواهد قانع کنندهای برای حمایت یا رد یک منفعت قابل توجه برای متادون در مقایسه با پلاسبو یا هر گونه درمان دیگر وجود نداشت.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد را بسیار پائین رتبهبندی کردیم زیرا فقط 3 مطالعه کوچک با طرحهای متفاوت، و تعداد کم شرکتکننده و عوارض، وجود داشت. علاوه بر این، مطالعات احتمالا به اندازه کافی طولانی نبودند تا نشان دهند که متادون در بیش از یک دوره طولانیمدت چگونه عمل میکند (یا اینکه چقدر ایمن خواهد بود). شواهد با کیفیت بسیار پائین به این معنی است که ما در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم.