27 مطالعه شامل 5410 بزرگسال مبتلا به CKD وارد شدند. هفت مطالعه (1273 شرکتکننده) شامل افرادی بودند که نیازی به دیالیز نداشتند، 19 مطالعه (4209 شرکتکننده) شامل افراد تحت درمان با دیالیز و یک مطالعه (71 شرکتکننده) دربرگیرنده افرادی بود که تحت پیوند کلیه قرار گرفتند. درمان بهطور متوسط به مدت 24 هفته انجام شد. برای کودکان مبتلا به CKD هیچ دادهای وجود نداشت. به دلیل نامشخص بودن پنهانسازی تخصیص و کورسازی در پیامدها، خطر سوگیری (bias) در مطالعات در سطح بالا یا نامشخص گزارش شد. فقط دو مطالعه، شرکتکنندگان و محققان را نسبت به تخصیص درمان ماسکه کرد. یک مطالعه CERA را با دارونما، نه مطالعه CERA را با اپویتین‐آلفا یا ‐بتا، نه مطالعه CERA را با داربیپویتین‐آلفا، و دو مطالعه CERA را با اپویتین‐آلفا یا ‐بتا و داربیپویتین‐آلفا مقایسه کردند. سه مطالعه به بررسی تاثیرات تعداد دفعات تجویز CERA و پنج مطالعه به ارزیابی دوزهای مختلف آن پرداختند.
شواهدی با قطعیت پائین حاکی از تاثیر اندک یا عدم تاثیر CERA در مقایسه با، به ترتیب، اپویتین‐آلفا یا ‐بتا یا داربیپویتین‐آلفا بر مورتالیتی (RR: 1.07؛ 95% CI؛ 0.73 تا 1.57؛ RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.65)، حوادث قلبیعروقی ماژور (RR: 5.09؛ 95% CI؛ 0.25 تا 105.23؛ RR: 5.56؛ 95% CI؛ 0.99 تا 31.30)، هیپرتانسیون (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.37؛ RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.79 تا 28.1)، نیاز به ترانسفیوژن خون (RR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.46؛ RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.55 تا 1.61)، یا درمان بیشتر با آهن (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.15؛ RR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.03) بود. شواهد کافی برای مقایسه تاثیر CERA و دارونما بر پیامدهای بالینی وجود نداشت. فقط یک مطالعه با کیفیت پائین نشان داد که CERA در مقایسه با دارونما میتواند منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بر خطر ابتلا به حوادث ماژور قلبیعروقی (RR: 2.97؛ 95% CI؛ 0.31 تا 28.18) و هیپرتانسیون (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.35 تا 1.52) شود. شواهدی با قطعیت پائین وجود داشت مبنی بر اینکه دوزهای مختلف (بالاتر در مقایسه با پائینتر) یا دفعات تجویز (دو بار در برابر یک بار در ماه) CERA، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را بر مورتالیتی به هر علتی (RR: 3.95؛ 95% CI؛ 0.17 تا 91.61؛ RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.56 تا 1.66)، هیپرتانسیون (RR: 0.45؛ 95% CI؛ 0.08 تا 2.52؛ RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.60 تا 1.21)، و ترانسفیوژن خون (RR: 4.16؛ 95% CI؛ 0.89 تا 19.53؛ RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.62) بر جای میگذارد. هیچ مطالعهای گزارشی را در مورد مقایسه اثرات درمانی ESAهای مختلف بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ارائه نکرد.
موضوع چیست؟
داروهای مختلفی برای درمان آنمی در افراد مبتلا به بیماری کلیوی در دسترس قرار دارند. این درمانها توانایی بدن را برای تولید گلبولهای قرمز، که اکسیژن را از ریهها گرفته و به نواحی مختلف بدن حمل میکنند، افزایش میدهند. کلیه به صورت طبیعی این هورمون را آزاد میکند تا از بروز آنمی پیشگیری کند، اما هنگام کاهش عملکرد کلیه، مقدار آن برای حفظ سطح مطلوب گلبولهای قرمز کافی نیست.
چندین نسخه مصنوعی از این هورمون (با نام اریتروپویتین (erythropoietin)) که به صورت زیر‐پوستی یا وریدی تزریقی میشوند، میتوانند به طور کامل آنمی ناشی از بیماری کلیوی را اصلاح کنند. چندین نسخه درمانی از اریتروپویتین در برخی از نقاط جهان در دسترس هستند؛ تفاوت این درمانها با یک دیگر عموما از جهت فواصل زمانی نیاز به تجویز دارو برای دستیابی به پاسخ درمانی است. قدیمیترین نسخه دارو (اپویتین (epoetin)) باید چندین بار در هفته تجویز شود، در حالی که داروهای جدیدتر (داربیپویتین (darbepoetin) و CERA) را میتوان با دفعات بسیار کمتری استفاده کرد.
متاسفانه، هنگامی که برای دستیابی به سطوح بالای هموگلوبین استفاده از دوزهای زیادی از درمانهای آنمی مورد نیاز است، خطر بروز عوارضی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی افزایش مییابد. به همین علت، به افراد توصیه میشود که فقط به اندازهای از دارو استفاده کنند که مشکلات آنمی (خستگی، تنگی نفس) رفع شود و از دوزهای بالاتر که میتواند مشکلآفرین باشد، اجتناب ورزند. با این حال، تفاوت خطر بروز عوارض در نسخههای مختلف داروهای آنمی مشخص نیست.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
این مرور به بررسی فواید تجویز CERA در اصلاح آنمی (بهبود کیفیت زندگی) و نرخ بروز عوارض آن در درمان آنمی، نسبت به سایر درمانهای آنمی، پرداخت.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 27 مطالعه را شامل بیش از 5410 فرد مبتلا به بیماری کلیوی پیدا کردیم که به بررسی مزایا و عوارض انواع مختلف درمانهای آنمی، و نیز مقایسه درمانهای جدیدتر (CERA) با درمانهای قدیمیتر (داربیپویتین و اپویتین‐آلفا یا ‐بتا) پرداختند. ما دریافتیم که مشخص نیست مصرف داروهای آنمی تاثیرات متفاوتی بر عوارض بیماری قلبی، امید به زندگی، یا آنمی در افرادی دارند که از این داروها به منظور بالا بردن سطح هموگلوبین خون خود استفاده میکنند یا خیر. هیچ اطلاعاتی مبنی بر ارتقاء کیفیت زندگی با مصرف CERA وجود نداشت.
نتیجهگیریها
براساس اطلاعات موجود در این مرور کاکرین، تصمیمگیری بالینی در مورد انتخاب داروهای مختلف آنمی میتواند بر اساس هزینه دارو و در دسترس بودن آن باشد.