پیشینه
کارآزماییهای بالینی و دادههای مشاهدهای به صورتهای مختلفی، اثری خنثی، حفاظتی یا مضری را برای داروهای ضدفشارخون بر عملکرد شناختی نشان دادهاند. بهطور نظری، قطع مصرف داروهای ضدفشارخون میتواند گردشخون مغزی را افزایش و زوال شناختی را کاهش دهد یا به تاخیر بیاندازد. اما، همچنین ممکن است که قطع مصرف داروهای ضدفشارخون از طریق افزایش رخداد سکتهمغزی یا رخدادهای عروقی، اثر بدتری بر زوال شناختی داشته باشد.
اهداف
بررسی اثرات قطع مصرف کامل حداقل یک داروی ضدفشارخون بر رخداد دمانس، عملکرد شناختی، فشارخون و دیگر نتایج سلامت در افراد دچار اختلال شناختی و افراد سالم از نظر شناختی.
روش های جستجو
برای این مطالعه مروری، ALOIS، مرکز تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی کاکرین، و نیز MEDLINE، Embase، PsycINFO، CINAHL، LILACS، Web of Science Core Collection، ClinicalTrials.gov و World Health Organization Portal/ICTRP را در 12 دسامبر 2015 جستوجو کردیم. هیچ محدویت زبانی یا دادهای را در جستوجوهای الکترونیکی اعمال نکردیم، و از هیچ فیلتر روششناسی برای محدودکردن جستوجو استفاده نشد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفی و کنترلشده (RCT) و کارآزماییهای بالینی و کنترلشده (CCT) را گردآوری کردیم که قطع مصرف داروهای ضدفشارخون را با ادامه مصرف آنها مقایسه و از یک معیار نتیجهای برای بررسی عملکرد شناختی یا تشخیص بالینی دمانس استفاده کردند. مطالعات با شرکتکنندههای سالم و نیز مطالعات با شرکتکنندههای مبتلا به همه درجات شدت دمانس یا اختلال شناختی را گردآوری کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری، عناوین و چکیدههای اسناد (citations) شناساییشده را در جستوجو برای مناسببودن آنها بررسی و در صورت نیاز متون کامل مطالعات را برای انتخاب بازیابی کردند و هر عدمتوافقی با مشارکت یک نویسنده سوم حل شد. دادهها مستقلا براساس نتایج اولیه و ثانویه استخراج شدند و از روشهای روششناسی استاندارد مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
معیارهای نتیجهای اولیه مورد توجه، تغییرات کلی و ویژه عملکرد شناختی و رخداد دمانس بود؛ نتایج ثانویه شامل موارد زیر بود: تغییر در فشارخون سیستولیک و دیاستولیک، مرگومیر، عوارض جانبی (شامل رخدادهای قلبیعروقی، بستریشدن و سقوط) و پذیرش (adherence) قطع مصرف. کیفیت شواهد با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی شد.
نتایج اصلی
2 RCT پیدا کردیم که قطع مصرف ضدفشارخون را در 2490 شرکتکننده بررسی کردند. ناهمگونی بالینی زیادی بین مطالعات گردآوریشده وجود داشت، از این رو، دادهها را برای نتیجه اولیهمان ترکیب نکردیم. به طور کلی، کیفیت مطالعات گردآوریشده بالا و خطر تورش (risk of bias) پایین بود. هیچکدام از این دو مطالعه رخداد دمانس را بررسی نکردند. یک مطالعه قطع مصرف داروهای ضدفشارخون را برای 7 روز به دنبال سکته مغزی حاد بررسی کرد. شناخت به عنوان یک نتیجه ثانویه با استفاده از آزمون تلفی Mini-Mental State Examination (t-MMSE) و مصاحبه تلفنی (Telephone Interview) برای وضعیت شناختی (TICS-M) در 90 روز بررسی شد. امتیاز t-MMSE در گروهی که داروی فشارخون را قطع کردند نسبت به گروهی که مصرف ضدفشارخون را ادامه دادند، 0/1 امتیاز بیشتر بود (فاصله اطمینان (CI) 95%: 35/0 تا 65/1؛ 1784 شرکتکننده) و TICS-M به طور متوسط به اندازه 10/2 امتیاز بیشتر بود (فاصله اطمینان 95% 69/0 تا 51/3؛ 1784 شرکتکننده). اما، در 2 مورد، شواهد به دلیل خطر تورش، غیرمستقیمبودن و شواهد حاصل از فقط یک مطالعه، کیفیت خیلی پایینی داشتند. مطالعه دیگر بر اساس اجتماع (community based) بود و شامل شرکتکنندههای مبتلا به اختلال شناختی خفیف میشد. مدت عدم ادامه مصرف دارو، 16 هفته بود. عملکرد شناختی با استفاده از ترکیبی از حداقل 5 آزمون شناختی از 6 آزمون بررسی شد. هیچ شواهدی از تفاوت در مقایسه شرکتکنندههایی که مصرف دارو را قطع کردند و آنهایی که ادامه مصرف دادند، وجود نداشت (اختلاف متوسط 02/0 امتیاز، فاصله اطمینان 95% 19/0- تا 21/0؛ 351 شرکتکننده). این شواهد به دلیل خطر تورش و شواهد حاصل از فقط یک مطالعه، کیفیت پایینی داشتند.
در یک مطالعه، فشارخون سیستولی بعد از 7 روز از قطع مصرف در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل 5/9 mmHg (فاصله اطمینان 95%: 43/7 تا 57/11؛ 2095 شرکتکننده) و فشارخون دیاستولی 1/5 mmHg (فاصله اطمینان 95%: 86/3 تا 34/6؛ 2095 شرکتکننده) بیشتر بود. به دلیل غیرمستقیمبودن (به علت اینکه دادهها میبایستی در یک مطالعه بزرگتر با در نظرگرفتن تجویز گلیسریل ترینیترات (glyceryl trinitrate) یا بدون آن تفسیر میشدند؛ و به علت اینکه شواهد حاصل از فقط یک مطالعه بود) کیفیت این شواهد پایین بود. در مطالعه دیگر، فشارخون سیستولی در گروه قطع دارو نسبت به گروه کنترل 4/7 mmHg (فاصله اطمینان 95%: 08/7 تا 72/7؛ 356 شرکتکننده) و فشارخون دیاستولی به اندازه 6/2 mmHg (فاصله اطمینان 95%: 42/2 تا 78/2؛ 356 شرکتکننده) افزایش داشت. این شواهد به دلیل اینکه فقط حاصل از یک مطالعه بود، کیفیت متوسطی داشت. دادهها را برای رخدادهای مرگومیر و قلبیعروقی ترکیب کردیم. شواهد واضحی وجود نداشت که نشان دهد قطع مصرف داروی ضدفشارخون روی عوارض جانبی تاثیر میگذارد، اگرچه رخدادهای قلبیعروقی در مطالعه بزرگ بعد از سکتهمغزی کمی افزایش داشت (نسبت خطر مرگومیر جمعشده 88/0، فاصله اطمینان 95%: 72/0 تا 08/1؛ 2485 شرکتکننده؛ و نسبت خطر رخدادهای قلبیعروقی 29/1، فاصله اطمینان 95%: 96/0 تا 72/1). نتایج از پیش مشخصشده مورد توجه (سقوط و بستریشدن) گزارش نشدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
اثرات قطع مصرف داروهای ضدفشارخون بر شناخت یا پیشگیری دمانس مشخص نیست. در یک مطالعه که قطع مصرف داروها بعد از یک سکتهمغزی حاد درنظرگرفته شدهبود، علامتی از اثر مثبت وجود داشت، اما این نتایج برای وضعیتهای غیرسکتهای احتمالا قابل تعمیم نیست و نتیجه اولیه مطالعه نبود. قطع مصرف داروهای ضدفشارخون با افزایش فشارخون همراه بود. افزایش مرگومیر در پیگیری 3 تا 4 ماه محتمل نیست، اگرچه یک مطالعه بزرگ با درنظرگرفتن قطع مصرف بعد از سکتهمغزی نشان داد که قطع مصرف با افزایش رخدادهای قلبیعروقی همراه است.
خلاصه به زبان ساده
قطع مصرف داروی ضدفشارخون برای پیشگیری از زوال شناختی
پیشینه
دمانس و اختلال شناختی یک مشکل جهانی سلامت هستند که باعث بروز مشکلاتی برای بیمار و مراقبین سلامت و افزایش هزینههای مراقبت سلامت میشود. بنابراین، شناسایی راههای جلوگیری از رویداد آنها اهمیت دارد. جستوجوی قلبی نشان داد که قطع مصرف داروهای کاهشدهنده فشارخون ممکن است جریان خون به مغز را افزایش دهد و بنابراین از بیماریهای حافظه و تفکر در پیری جلوگیری کند. در این مطالعه مروری، مطالعات بالینی را گردآوری کردیم که اثرات قطع داروهای کاهشدهنده فشارخون بر حافظه و تفکر را در مقابل تداوم استفاده از این داروها مقایسه کردند.
مطالعات گردآوریشده
این 2 مطالعه موارد جدید دمانس را گزارش نکردند، در عوض، عملکرد را در آزمونهای استانداردشده حافظه و تفکر بررسی کردند. مطالعه دارای افراد مسنتر، هیچ اختلافی را بین شرکتکنندههایی که دارو را قطع و آنهایی که دارو را همچنان مصرف میکردند، پیدا نکرد. مطالعه سکته مغزی نشان داد که امتیازهای آزمونی در شرکتکنندههایی که دارو را قطع کردند، بهتر است، اما این نتیجهگیری را باید با احتیاط تفسیر کرد، به دلیل اینکه در یک چنین جمعیت ویژه بیمار ارزیابی شدهاست. همانطور که انتظار میرفت، فشارخون در هر دو مطالعه در گروههایی که داروهای کاهشدهنده فشارخون را قطع کردند، افزایش یافت، اما هیچ افزایش کوتاهمدتی در سکتههای قلبی، سکتههای مغزی یا مرگ وجود نداشت.
نتیجهگیری
در حال حاضر، شواهد کافی برای اثبات یا رد اثرات قطع داروهای کاهشدهنده فشارخون بر حافظه و تفکر وجود ندارد.