یک RCT چند‐مرکزی را از بزرگسالان مبتلا به گلوکوم با فشار پائین (Low‐pressure Glaucoma Treatment Study; LoGTS) وارد کردیم که در آمریکا انجام شد. پیامد اولیه، پیشرفت کاهش میدان دید پس از چهار سال درمان با بریمونیدین (brimonidine) یا تیمولول (timolol) بود. از 190 بزرگسال وارد شده به مطالعه، محققان پس از تصادفیسازی، 12 (6.3%) نفر را خارج کردند؛ 77 شرکتکننده (40.5%) چهار سال پیگیری را به انتها نرساندند. نرخ ریزش نمونه (attrition) بین گروهها متعادل نبود و شرکتکنندگان بیشتری از گروه بیمونیدین (55%) نسبت به گروه تیمولول (29%) از مطالعه خارج شدند.
از میان افرادی که چهار سال در مطالعه باقی ماندند، شرکتکنندگانی که بریمونیدین دریافت کردند، نسبت به شرکتکنندگان گروه تیمولول، پیشرفت کمتری را در کاهش میدان بینایی نشان دادند (خطر نسبی (RR): 0.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 0.86؛ 101 شرکتکننده). به دلیل خطر بالای سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) و گزارشدهی بالقوه انتخابی از پیامدها، سطح قطعیت شواهد را برای این پیامد بسیار پائین ارزیابی کردیم. در پیگیری چهار ساله، میانگین IOP در هر دو گروه میان افرادی که اطلاعاتشان در دسترس بود، مشابه هم گزارش شد (تفاوت میانگین (MD): 0.20 میلیمتر جیوه؛ ؛ 95% CI؛ 0.73‐ تا 1.13؛ 91 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). نویسندگان مطالعه دادههای قابل تجزیهوتحلیل را برای حدت بینایی یا هر نوع دادهای را مربوط به نسبت عمودی cup‐disc، کیفیت زندگی، یا پیامدهای اقتصادی گزارش نکردند. شایعترین عارضه جانبی عبارت بود از آلرژی چشمی به داروی مورد مطالعه، که شرکتکنندگان بیشتری را در گروه بریمونیدین نسبت به گروه تیمولول تحت تاثیر قرار داد (RR: 5.32؛ 95% CI؛ 1.64 تا 17.26؛ 178 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
هدف مطالعه مروری
هدف کاکرین از طراحی این مرور آن بود که دریابد داروهای محافظت کننده از عصب (که هدفشان مراقبت از اعصاب و سلولهای چشمی است) میتوانند برای درمان گلوکوم در بزرگسالان بهکار روند یا خیر. تمام مطالعات مربوط را جستوجو کردیم تا بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم و فقط یک مطالعه را پیدا کردیم.
پیامهای کلیدی
داروهای محافظ عصب در گلوکوم با هدف پیشگیری از کاهش دید در چشم مبتلا به گلوکوم تجویز میشوند. در حال حاضر، شواهد کافی برای نشان دادن اینکه این داروها برای درمان گلوکوم موثرند یا میتوانند از آسیب اعصاب و سلولهای چشم بهطور مستقیم محافظت کنند یا خیر، وجود ندارد.
در این مرور چه موضوعی مورد مطالعه قرار گرفت؟
گلوکوم یکی از علل کوری در دنیا است. این بیماری باعث آسیب به عصب چشمی شده و در طول زمان بدتر میشود. علاوه بر این، سلولهای شبکیه که پیامها را به عصب بینایی میرسانند (سلولهای گانگلیون شبکیه) آسیب میبینند و میمیرند. این تاثیرات باعث میشوند که دید طبیعی در نواحی میانی و کناری یا بالایی و پائینی میدان بینایی فرد مختل شود (کاهش میدان بینایی).
داروهایی در دسترس هستند که ممکن است بتوانند عصب بینایی را از این آسیب محافظت کرده و از مرگ سلولهای شبکیه در افراد مبتلا به گلوکوم پیشگیری کنند. دارو(های) محافظ عصب برای گلوکوم با هدف پیشگیری یا کاهش سرعت از دست رفتن میدان بینایی با محافظت از عصب بینایی، تجویز میشوند.
نتایج اصلی
چندین بانک اطلاعاتی الکترونیکی را برای یافتن مطالعات جستوجو کردیم و فقط یک مطالعه را یافتیم که دو قطره چشمی متفاوت را مقایسه کرده و آنها را برای دو گروه از بزرگسالان مبتلا به گلوکوم با فشار پائین تجویز کردند. یک گروه بریمونیدین را که یک داروی محافظ عصب است، مصرف کردند. گروه دیگر تیمولول را که یک داروی کاهنده فشار مایعات در چشم است. محققان این دو گروه را به مدت چهار سال پیگیری کردند تا ببینند هر کدام از این درمانها تا چه میزان از آسیب عصب چشمی و کاهش دید پیشگیری کردهاند.
مطالعه با 99 نفر در گروه بریمونیدین و 79 نفر در گروه تیمولول آغاز شد. پس از چهار سال، بسیاری از این افراد از گروه درمانی خود خارج شدند: فقط 45 نفر (45%) در گروه بریمونیدین و 56 نفر (70%) در گروه تیمولول باقی ماندند. به علت این ریزش زیاد نمونه، و اینکه بسیاری از افرادی که مطالعه را ترک کردند از گروه بریمونیدین بودند تا از گروه دیگر، تفسیر نتایج مطالعه دشوار بود. در نظر داشته باشید که، پس از چهار سال درمان، افراد گروه بریمونیدین دیدشان را بیشتر حفظ کردند (40/45 یا 88%) و این میزان در گروه تیمولول کمتر بود (38/56 یا 67%). اطلاعاتی را درباره افرادی که مطالعه را ترک کردند، در دست نداریم.
هیچ یک از دو گروه تغییر مهمی را در فشار چشم (فشار داخل چشم) نشان ندادند. اطلاعات ارائه شده در مورد تیزبینی (حدت بینایی) برای آنالیز کافی نبودند. اطلاعاتی درباره پیامدهای نسبت cup‐disc (معیاری از آسیب بالقوه عصب بینایی)، کیفیت زندگی یا مسائل اقتصادی شرکتکنندگان موجود نبود. شایعترین عارضه جانبی، واکنش آلرژیک چشم به داروها بود که در 20/99 (20%) افراد در گروه بریمونیدین و در 3/79 (4%) بیماران در گروه تیمولول رخ داد.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
محققان کاکرین برای این مرور، مطالعات موجود را تا 16 آگوست 2016 بررسی کردند.