پیشینه
به منظور غلبه بر اثربخشی پایین فناوریهای کمکباروری (ART ؛assisted reproductive technologies) و وقوع بالای تولدهای چندگانه (multiple births)، متابولومیکس (metabolomics) به عنوان یک روش غیرتهاجمی برای ارزیابی کیفیت اووسیت، زیستپذیری جنین (embryo viability)، پذیرش اندومتریال (endometrial receptivity) و تسهیل درمان هدفمند ناباروری (targeted subfertility treatment) پیشنهاد شده است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی ارزیابی متابولومیک کیفیت اووسیت، زیستپذیری جنین و پذیرش اندومتریال برای بهبود تولد زنده یا نرخهای بارداری ادامهدار (ongoing pregnancy) در زنان تحت درمان با ART، در مقایسه با روشهای ارزیابی معمول.
روش های جستجو
ما در پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه زنان و باروری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINAHL)Cumulative Index to Nursing and Health Allied Litreture و 2 پایگاه ثبت کارآزمایی جستوجو کردیم (فوریه 2018). ما همچنین فهرست منابع مطالعات اولیه و مقالات مروری، فهرستهای استناد نشریات مرتبط و خلاصه رویدادهای علمی مهم را بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) روی ارزیابی متابولومیک کیفیت اووسیت، زیستپذیری جنین و پذیرش اندومتریال در زنان تحت درمان با ART.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نفر از نویسندگان مطالعه مروری به صورت مستقل قابلیت کارآزماییها را برای ورود و خطر سوگیری را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از نرخ تولد زنده یا بارداری ادامهدار (پیامد ترکیبی) و سقط جنین. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از بارداری بالینی، بارداری چندگانه و اکتوپیک (ectopic)، توقف چرخه (cycle cancellation) و ناهنجاریهای جنینی (foetal abnormalities). ما برای محاسبه نسبتهای شانس (ORs ؛odds ratios) برای دادههای دوتایی (dichotomous data) و 95% فواصل اطمینان (CIs)، دادهها را ترکیب کردیم. ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity) با استفاده از آماره I2 ارزیابی شد. ما کیفیت کلی شواهد مربوط به مقایسههای اصلی را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما 4 کارآزمایی را با مجموعا 924 زن، و میانگین سنی 33 سال وارد مرور کردیم. تمامی کارآزماییها نقش بررسی متابولومیک زیستپذیری جنین را ارزیابی کرده بودند. ما هیچ RCT را نیافتیم که ارزیابی متابولومیک کیفیت اووسیت یا پذیرش اندومتریال را ارزیابی کرده باشند.
ما شواهد با کیفیت پایینی را به دست آوردیم مبنی بر اینکه اختلاف کوچکی بین ارزیابی متابولومیک و غیرمتابولومیک جنینها از نظر نرخهای تولد زنده یا بارداری ادامهدار (OR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.77 تا 1.35؛ I2 = 0%؛ 4 RCT؛ N = 924)، تولد زنده بهتنهایی (OR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.44؛ I2 = 0%؛ 3 RCT؛ N = 597) یا سقط جنین (OR: 1.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.77 تا 1.82؛ I2 = 0%؛ 3 RCT؛ N = 869) وجود داشته یا اصلا اختلافی وجود نداشته است. تحلیل حساسیت به استثنای مطالعات با خطر بالا، تفسیر نتایج را برای تولد زنده یا بارداری ادامهدار تغییر نداد (OR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.25؛ I2 = 0%؛ 2 RCT؛ N = 744). یافتههای ما پیشنهاد میکند در صورتی که نرخ تولد زنده یا بارداری ادامهدار در گروه غیرمتابولومیک 36% بوده باشد، آنگاه نرخ تولد زنده یا بارداری ادامهدار در گروه متابولومیکس بین 32% و 45% خواهد بود.
ما شواهدی را با کیفیت پایینی به دست آوردیم مبنی بر اینکه اختلاف کوچکی بین گروهها از نظر نرخهای بارداری بالینی (OR: 1.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.85 تا 1.45؛ I2 = 44%؛ 4 RCT؛ N = 924) یا بارداری چندگانه (OR: 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 3.19؛ I2 = 0%؛ 2 RCT؛ N = 180) وجود داشته یا اصلا اختلافی وجود نداشته است. نرخهای توقف چرخه در گروه متابولومیکس بالاتر بودند (OR: 1.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.18 تا 2.69؛ I2 = 51%؛ 2 RCT؛ N = 744؛ شواهد با کیفیت پایین). شواهد با کیفیت بسیار پایینی وجود داشت مبنی بر اینکه اختلاف کوچکی بین گروهها از نظر نرخهای بارداری اکتوپیک (OR: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 74.07؛ یک RCT؛ N = 417) و ناهنجاریهای جنینی (بدون وقوع رویداد؛ یک RCT؛ N = 125) وجود داشته یا اصلا اختلافی وجود نداشته است. تحلیل حساسیت به استثنای مطالعات با خطر سوگیری بالا تفسیر نتایج مربوط به بارداری بالینی را تغییر نداد (OR: 1.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.76 تا 1.38؛ I2 = 40%؛ 2 RCT؛ N = 744).
کیفیت کلی شواهد از بسیار پایین تا پایین متغیر بود. محدودیتها عبارت بودند از خطر سوگیری جدی (مرتبط با گزارشدهی ضعیف روشها، سوگیری ریزش، گزارشدهی انتخابی و سایر سوگیریها)، عدم دقت (imprecision) و ناسازگاری (inconsistency) در بین تمامی کارآزماییها.
نتیجهگیریهای نویسندگان
طبق کارآزماییهای اخیر انجامشده روی زنان تحت درمان با ART، هیچ شواهدی برای نشان دادن معنیداری اثر ارزیابی متابولومیک جنینها قبل از جاگذاری، روی نرخهای تولد زنده، بارداری ادامهدار، سقط جنین، بارداری چندگانه، بارداری اکتوپیک یا ناهنجاریهای جنینی وجود ندارد. کیفیت شواهد موجود از بسیار پایین تا پایین متغیر بودند. دادههای مربوط به سایر رویدادهای جانبی پراکنده بودند، بنابراین ما نتوانستیم روی این دادهها به نتیجهگیری برسیم. در حال حاضر، هیچ شواهدی برای حمایت یا رد استفاده از این تکنیک برای ناباروری زنان تحت درمان با ART وجود ندارد. به شواهد قوی به دست آمده از RCTهای بیشتر که به بررسی اثرات ارزیابی متابولومیکس زیستپذیری جنین روی نرخهای تولد زنده و سقط جنین پرداخته باشند، نیاز است. همچنین به کارآزماییهایی با طراحی خوب و عملی برای مطالعه اثرات این نوع ارزیابی روی کیفیت اووسیت و پذیرش اندومتریال نیاز است، زیرا در حال حاضر هیچیک از این نوع کارآزماییها در دسترس نیستند.
خلاصه به زبان ساده
متابولومیکس برای بهبود پیامدهای مربوط به بارداری
سوال مطالعه مروری
پژوهشگران کاکرین شواهد مربوط به اثربخشی متابولومیکس (metabolomics) را به عنوان یک ابزار ارزیابی برای بهبود نرخهای بارداری ادامهدار (ongoing pregnancy)، تولد زنده، و سقط جنین (miscarriage) در زنان تحت درمان با فناوری باروری کمکی (ART ؛assisted reproductive technology) مرور کردند.
پیشینه
متابولومیکس، مطالعه علمی «اثر انگشت» ('fingerprints') شیمیایی است که سلولهای بیولوژیکال، بافتها یا اندامها پس از فرآیندهای سلولی متنوع تولید میکنند. این اثرات روش غیرتروماتیک قدرتمندی را برای ارزیابی کیفیت اووسیتها (oocytes)، زیستپذیری جنینها (viability of embryos) و پذیرش اندومتر (receptivity of the endometrium) در زنان نابارور تحت درمان با ART پیشنهاد کردهاند. هدف نهایی استفاده از آنها غلبه بر وقوع بالای تولدهای چندگانه و تسهیل عملکرد ART است. با وجود این، شواهد مربوط به استفاده از آنها همواره دارای تناقض است. بنابراین ارزیابی شواهد کنونی روی اثربخشی متابولومیکس در مقابل تکنیکهای معمول (از جمله ارزیابی از طریق مورفولوژی (morphology) بهتنهایی) در ارائه اطلاعات کافی درباره کفایت فیزیولوژی و کارکرد جنینها، اووسیتها و اندومتر، برای تسهیل درمانهای هدفمند نابارروی مهم است.
ویژگیهای مطالعه
ما 4 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده، را با مجموعا 924 زن به دست آوردیم که به مقایسه ارزیابی پروفایل متابولومیک با ارزیابی مورفولوژیک جنینها پرداخته بودند. زنان به طور میانگین 33 سال سن داشتند. تمامی مطالعات بین سالهای 2011 و 2013 به اجرا درآمده بودند؛ طول دوره پیگیری در هیچیک از مطالعات مشخص نشده بود. شواهد تا 26 فوریه 2018 بهروز هستند.
منابع تامین مالی مطالعات
1 مطالعه از سوی یک گرنت غیرمشروط (unconditional grant) از یک شرکت بیوتکنولوژی حمایت شده بود (Molecular Biometrics Inc.). ارجحیت بسیار پایین مشروط برای پیامد اولیه و توقف پیش از موعد (premature termination) کارآزمایی به طور بالقوه با علاقه تامینکننده مالی به نتایج ارتباط داشتند. یک مطالعه از یک سازمان سلامت ملی منابع مالی دریافت کرده بود، اما تجهیزات توسط Molecular Biometrics Inc. تدارک دیده شده بود. یک مطالعه خود نسبت به تامین منابع مالی اقدام کرده بود، در حالی که منبع تامین مالی در مطالعه چهارم بیان نشده بود.
نتایج اصلی
ما شواهدی را با کیفیت پایین یافتیم مبنی بر اینکه هیچ اختلاف معنیداری بین گروههای مداخله و کنترل از نظر نرخهای تولد زنده، بارداری ادامهدار، سقط جنین یا بارداری بالینی و بارداری چندگانه وجود نداشته است. ما شواهدی را با کیفیت بسیار پایین یافتیم مبنی بر اینکه هیچ اختلاف معنیداری بین گروهها از نظر بارداری اکتوپیک وجود نداشته و شواهدی را با کیفیت پایین یافتیم مبنی بر اینکه نرخهای توقف چرخه در گروه مداخله بالاتر بودند. یافتههای ما پیشنهاد میکنند در صورتی که نرخ تولد زنده یا بارداری ادامهدار در گروه غیرمتابولومیک 36% بوده باشد، آنگاه نرخ تولد زنده یا بارداری ادامهدار در گروه استفادهکننده از متابولومیکس بین 32% و 45% خواهد بود. دادهها درباره سایر اثرات جانبی وجود نداشتند. هیچ مطالعه با طراحی خوب ارزیابی متابولومیک کیفیت اووسیت یا پذیرش اندومتر را گزارش نکرده بود.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد از بسیار پایین تا پایین متغیر بود. محدودیتها عبارت بودند از خطر جدی سوگیری (مرتبط با گزارشدهی ضعیف روشها، سوگیری ریزش، گزارشدهی انتخابی و سایر سوگیریها)، عدم دقت (imprecision) و ناسازگاری (inconsistency) بین تمامی کارآزماییها.