پیشینه
این مطالعه مروری نسخهای از یک مطالعه مروری جدید است که به ارزیابی گاباپنتین در درد نوروپاتیک و فیبرو میالژیا پرداخته بود و اکنون ما اینها را بهطور جداگانه در دو مطالعه مروری مستقل از هم ارزیابی میکنیم. بنابراین در این مطالعه مروری ما فقط درد را در فیبرومیالژیا بررسی میکنیم.
فیبرومیالژیا با درد گسترده به مدت طولانیتر از سه ماه در ارتباط است و با علائمی مانند خواب بد، خستگی، افسردگی و پائین آمدن کیفیت زندگی همراه است. فیبرومیالژیا در خانمها شایعتر است.
گاباپنتین یک داروی ضدصرع است که مجوز استفاده از آن برای درمان درد نوروپاتیک وجود دارد. گاباپنتین مجوز لازم را برای درمان فیبرومیالژیا ندارد اما معمولا استفاده میشود زیرا این بیماری به داروهای مشابه درد نوروپاتیک پاسخ میدهد.
اهداف
هدف این مطالعه، بررسی خاصیت ضددردی گاباپنتین برای درد فیبرومیالژیا و بررسی عوارض جانبی همراه آن در کارآزماییهای بالینی است.
روش های جستجو
ما پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials) را از طریق ثبت مطالعات آنلاین کاکرین (Cochrane Register of Studies Online)؛ MEDLINE via Ovid؛ و Embase via Ovid؛ از ابتدا تا 24 می 2016 جستوجو کردیم. ما همچنین در منابع مطالعات و مطالعات مروری نیز به جستوجو پرداختیم.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات دوسوکور تصادفیسازی را ارزیابی کردیم که 8 هفته یا بیشتر به طول انجامیده و فیبرومیالژیا را در بزرگسالان درمان کرده و گاباپنتین را با پلاسبو یا یک درمان فعال دیگر مقایسه کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه به استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت مطالعات پرداختند و خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی کردند. ما تصمیم گرفتیم از دادههای دوتایی برای محاسبه خطر نسبی و تعداد مورد نیاز برای درمان برای یک رویداد اضافی با روشهای استاندارد استفاده کنیم. ما شواهد را به وسیله GRADE و ایجاد یک «خلاصه یافتهها» ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
دو مورد از مطالعات گاباپنتین را برای درد ناشی از فیبرومیالژیا ارزیابی کرده بودند. یکی در نسخههای قبلی مطالعات مروری شناخته شده و در اینجا گنجانده شده بود. ما مطالعه دیگری را به عنوان یک خلاصه کنفرانس با جزئیات ناکافی برای تشخیص شایستگی ورود به مطالعه نیز پیدا کردیم. یک مطالعه وارد شده که 150 شرکت کننده داشت و 12 هفته طول کشیده بود، بهصورت دوسوکور، پلاسبو کنترل با گروههای موازی انجام شده بود.
بیشترین دوز 2400 میلیگرم روزانه بود. در کل خطر سوگیری پائین بود، البته به غیر از سوگیری فرسایشی (Attrition Bias).
در انتهای کارآزمایی، نتیجه 50% کاهش درد نسبت به خط پایه گزارش نشد. نتیجه کاهش 30% یا بیشتر درد نسبت به خط پایه در 38 نفر از 75 نفر شرکت کننده (49%) در گروه مصرف کننده گاباپنتین در مقایسه با 23 نفر از 75 نفر (31%) از گروه پلاسبو دیده شد (کیفیت بسیار پائین). احساس کلی بهتر شدن در بیماران در گروه گاباپنتین در 68 نفر از 75 نفر(91%) و در گروه پلاسبو در35 نفر از 75 نفر (47%) گزارش شد ( کیفیت بسیار پائین).
19 شرکت کننده مطالعه را بهعلت عوارض جانبی ادامه ندادند: یعنی 12 نفر از گروه گاباپنتین و (16%) و 7 نفر از گروه پلاسبو (9%) ( کیفیت بسیار پائین). تعداد عوارض جانبی مهم گزارش نشده بود و هیچ مرگی رخ نداده بود ( کیفیت بسیار پائین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما فقط شواهدی را با کیفیت بسیار پائین در اختیار داریم و درباره تخمین سودمندی و آسیب ناشی از دارو به علت دادههای ناکافی، بسیار نامطمئن هستیم. شواهد ناکافی وجود دارد که بتواند از توصیه گاباپنتین به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا برای کاهش درد حمایت کند.
خلاصه به زبان ساده
گاباپنتین برای درد در بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژیا.
حرف آخر
این مطالعه شواهد خوبی از توصیه به مصرف گاباپنتین روزانه با دوزهای 1200 تا 2400 میلیگرم برای کاهش درد در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا که حمایت یا آن را رد کند، ارائه نکرد.
پیشینه
فیبرومیالژیا یک اختلال پیچیده است که باخستگی، بدخوابی، خلق پائین و دیگر علائم جسمانی وسیع همراه است. ضددردهای معمول مثل پاراستامول (paracetamol) و بروفن معمولا موثر واقع میشوند. داروهای ضدصرع بهطور معمول برای درمان فیبرومیالژیا مصرف میشوند؛ اما در مورد اینکه چقدر این کار سودمند است، ابهاماتی وجود دارد.
گاباپنتین دارویی است که معمولا برای درد ناشی از اعصابی که به درستی کار نمیکنند، بهکار میرود. این دارو مسیری را که عصب پیامها را به مغز میفرستد، تغییر میدهد و بهصورت قرص یا شربت با یا بدون غذا مصرف میشود. دوز معمول آن بین 1200 تا 2400 میلیگرم روزانه است. در ابتدای درمان دوزهای کم مصرف میشوند تا عوارض جانبی کمتر ایجاد شوند، اما دوز دارو بعد از چند هفته افزایش مییابد.
ویژگیهای مطالعه
ما در ماه می 2016 در دادههای مقالات علمی که از گاباپنتین در بزرگسالان برای درمان فیبرومیالژیا استفاده کرده بودند، جستوجو کردیم. یک مطالعه پیدا کردیم که معیارهای ما را برای ورود به این مطالعه تامین میکرد. این مطالعه دوز 1200 تا 2400 میلیگرم را در روز امتحان کرده و آن را در مدت 12 هفته با پلاسبو در 150 بیمار مقایسه کرده بود.
نتایج اصلی
این مطالعه گزارشی از این که درد افراد در پایان هفته 12 به نصف کاهش یافته باشد، ارائه نکرد. در این مدت 5 نفر از 10 نفر شرکت کننده که گاباپنتین مصرف کرده بودند و 3 تا از 10 نفر در گروه پلاسبو، کاهش درد را حداقل به میزان یک سوم گزارش کردند. احساس بهتر شدن به هر میزانی توسط 9 تا از 10 نفر در گروه گاباپنتین و 5 تا از 10 نفر در گروه پلاسبو گزارش شد.
حدود 2 مورد از 10 نفری که گاباپنتین مصرف کرده بودند به علت عارضه جانبی درمان را متوقف کردند در مقایسه، 1 نفر از 10 نفری که در گروه پلاسبو بودند، چنین کردند. مطالعه، تعداد افرادی را که دچار عوارض جانبی جدی شدند مشخص نکرد اما گزارش کرد که هیچ مورد مرگی به علت این درمان رخ نداد.
کیفیت شواهد
ما میزان کیفیت شواهد را بهعلت اینکه فقط یک مطالعه کوچک وجود داشت، که آن هم محدودیتهای زیادی داشت بسیار پائین برآورد کردیم. فاکتورهای زیادی اطمینان ما را به نتایج کاهش داد. کیفیت شواهد بسیار پائین به این معناست که که ما درمورد نتایج بسیار نا مطمئن هستیم.