پروفیلاکسی با آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت محل جراحی در بیماران تحت پیوند کبد

سوال مطالعه مروری

بررسی مزایا و آسیب‌های ناشی از رژیم‌های پروفیلاکتیک آنتی‌بیوتیکی در پیشگیری از بروز عفونت محل جراحی در بیمارانی که تحت پیوند کبد قرار می‌گیرند.

پیشینه

بروز عفونت محل جراحی در پیوند کبد شایع‌تر از دیگر پیوندهای ارگان توپُر است. مطالعات نشان داده‌اند که نرخ عفونت محل جراحی در گیرندگان پیوند کبد که تحت رژیم‌های مختلف پروفیلاکسی با آنتی‌بیوتیک قرار گرفته‌اند، از 8.8% تا 37.5% متغیر است. بنابراین، پروفیلاکسی ضد‐میکروبی به احتمال زیاد یک ابزار ضروری برای کاهش عفونت محل جراحی است. با این وجود در منابع علمی شواهدی راجع به بهترین رژیم پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی که بتوان از آن برای پیوند کبد استفاده کرد، وجود ندارد.

ویژگی‌های مطالعه

تمامی کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده مناسب، که به مقایسه انواع رژیم‌های آنتی‌بیوتیکی با دارونما (placebo)، عدم‐مداخله یا با دیگر رژیم‌های آنتی‌بیوتیکی برای پیشگیری از بروز عفونت محل جراحی در دریافت‌کنندگان پیوند کبد، صرف‌نظر از سن، جنس و علت پیوند، پرداختند. چنانچه حین جست‌وجو برای یافتن کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده، مطالعات شبه‐تصادفی‌سازی و دیگر مطالعات مشاهده‌ای نیز یافت شدند، آن‌ها را نیز در نظر گرفتیم.

شواهد تا سپتامبر 2015 به‌روز است. فقط یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده که به صورت چکیده منتشر شد، اثرات آنتی‌بیوتیک‌ها را برای پروفیلاکسی در گیرندگان پیوند کبد بررسی کرد.

نتایج کلیدی

این کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده، که در مرکز پیوند شیراز در شهر شیراز کشور ایران انجام شد، به‌طور تصادفی 180 شرکت‌کننده را وارد کردند؛ از این میان پس از تصادفی‌سازی، 163 نفر معیارهای لازم را برای ورود به مطالعه داشتند. این کارآزمایی هیچ‌گونه داده عددی دیگری را گزارش نکرده و بنابراین احتمال وجود سوگیری در آن بالا است و سطح کیفیت شواهد آن نیز پائین بود، از این رو نتوانستیم از نتایجی که توسط نویسندگان کارآزمایی ارائه شد، اطمینان حاصل کنیم. این کارآزمایی به مقایسه رژیم سفتریاکسون همراه با مترونیدازول در مقابل رژیم آمپی‌سیلین‐سولباکتام همراه با سفتی‌زوکسیم پرداخت. نویسندگان کارآزمایی به سه ایمیلی که توسط نویسندگان مطالعه مروری به منظور درخواست اطلاعات دقیق‌تر فرستاده شد، پاسخی ندادند، اما اظهار داشتند که هیچ تفاوتی بین این دو رژیم آنتی‌بیوتیکی که به‌عنوان پروفیلاکسی برای عفونت باکتریایی در گیرندگان پیوند کبد استفاده شد، نیافتند.

کیفیت شواهد

تنها کارآزمایی شناسایی شده، که به صورت چکیده منتشر شد، در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشت. نویسندگان کارآزمایی گزارشی را در مورد پیامدهایی هم‌چون عوارض جانبی، مدت زمان بقای گرافت، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، طول مدت بستری در بیمارستان و نیز کیفیت زندگی ارائه نکردند. اگرچه به‌نظر می‌رسد نویسندگان مطالعه برخی پیامدهای مورد نظر خود را گزارش کردند، گزارش آن‌ها مبهم بوده و هیچ داده‌ای در دسترس نیست. نویسندگان کارآزمایی بیماران پُر‐خطر را از آنالیز خود حذف کردند.

نتیجه‌گیری و تحقیقات آتی

این مطالعه مروری هیچ‌گونه شواهدی را از مزایا و آسیب‌های ناشی از تجویز آنتی‌بیوتیک‌های پروفیلاکتیک برای عفونت محل جراحی در گیرندگان پیوند کبد به دست نیاورد. به منظور بررسی اثرات آنتی‌بیوتیک‌ها بر پیشگیری از بروز عفونت محل عمل جراحی میان بیمارانی که تحت پیوند کبد قرار می‌گیرند، به انجام کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده که به درستی انجام شده و مبتنی بر گایدلاین‌های SPIRIT و CONSORT باشند، نیاز است.