پیشینه
این مرور، نسخه بهروزرسانیشده مطالعه مروری کاکرین، منتشرشده در کتابخانه کاکرین شماره 1؛ 2010 است.
صرع یک اختلال عصبی شایع است که حدود 0.5 تا 1 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار میدهد. صرع در قریب به 30 درصد از این افراد، مقاوم به داروهای موجود کنونی است. درمان دارویی همچنان اولین انتخاب برای کنترل صرع باقیمانده است. لاموتریژین یکی از داروهای ضدصرع جدیدتر و موضوع این مطالعه مروری است. لاموتریژین در ترکیب با دیگر داروهای ضدصرع (کمکی) میتواند تشنج را کاهش دهد؛ اما با چند عارضه جانبی همراه است. هدف از این مطالعه مروری سیستماتیک، بررسی اجمالی شواهد موجود از اثربخشی و تحملپذیری لاموتریژین است؛ زمانی که به عنوان درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع پارشیال مقاوم استفاده میشود.
اهداف
تعیین تأثیرات لاموتریژین بر: 1) تشنج، 2) پروفایل عوارض جانبی و 3) شناخت و کیفیت زندگی، در مقایسه با کنترل دارونما، هنگامی که به عنوان درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع پارشیال مقاوم استفاده میشود.
روش های جستجو
نویسندگان برای ویرایش قبلی این مطالعه مروری، مرکز ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین (Cochrane Epilepsy Group) (ژانویه 2010)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials؛ کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ شماره 1؛ 2010)، MEDLINE (از 1950 تا ژانویه 2010) و فهرستهای منابع مقالات را جستوجو کردند.
ما برای این بهروزرسانی، مرکز ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین (11 می 2015)، CENTRAL (کتابخانه کاکرین؛ شماره 4؛ 2015)، MEDLINE؛ (Ovid؛ از 1946 تا می 2015) و فهرستهای منابع مقالات را جستوجو کردیم. همچنین ما با تولیدکنندگان لاموتریژین (GlaxoSmithKline) تماس گرفتیم. هیچ محدودیت زبانی اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما مربوط به افراد مبتلا به صرع پارشیال مقاوم به دارو در هر سنی، که در آنها از روشی مناسب و مکفی (adequate method) برای مخفی کردن تصادفیسازی (concealment of randomisation) استفاده شده بود. این مطالعات، دوسوکور، یکسوکور یا کورنشده بودند. برای مطالعات متقاطع، دوره درمانی نخست به صورت کارآزمایی موازی بود. شرکتکنندگان واجد شرایط، بزرگسالان یا کودکان دارای صرع پارشیال مقاوم به دارو بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری برای این بهروزرسانی به طور مستقل کارآزماییها را به منظور ورود به مطالعه و استخراج دادهها ارزیابی کردند. پیامدها شامل کاهش 50 درصد یا بیشتر در تواتر تشنج، ترک درمان (به هر دلیل)، عوارض جانبی، اثرات بر شناخت (cognition) و کیفیت زندگی بودند. تجزیه و تحلیلهای اولیه از طریق قصد درمان بود. تجزیه و تحلیلهای حساسیت بهترین و بدترین مورد برای در نظر گرفتن دادههای پیامدهایی که نادیده گرفته شده بودند، انجام شدند. خطرات نسبی (RR) ترکیبی با 95% فاصله اطمینان (CI) برای پیامدهای اولیه از فراوانی تشنج و ترک درمان تخمین زده شدند. برای عوارض جانبی، خطرات نسبی ترکیبی و 95% CI محاسبه شد.
نتایج اصلی
ما هیچ مطالعه جدیدی را برای این بهروزرسانی شناسایی نکردیم؛ بنابراین نتایج بدون تغییر باقی ماندند.
نویسندگان برای نسخه قبلی این مطالعه مروری، پنج مطالعه موازی را افزوده و هشت مطالعه متقاطع را در بزرگسالان یا کودکان مبتلا به صرع کانونی مقاوم و یک مطالعه موازی افزوده با طراحی غنیسازی پاسخ (a responder-enriched design) را در کودکان شیرخوار پیدا کردند. این 14 مطالعه در مجموع شامل 1958 شرکتکننده (38 شیرخوار؛ 199 کودک؛ 1721 بالغ) بود. مراحل پایه از 4 تا 12 هفته و مراحل درمان از 8 تا 36 هفته متفاوت بودند. به طور کلی، یازده مطالعه (n = 1243 شرکتکننده) با خطر سوگیری (Bias) پائین و سه مطالعه (n = 715 شرکتکننده) با خطر سوگیری نامعلوم به خاطر فقدان اطلاعات گزارششده درباره طراحی مطالعه، ارزیابی شدند. کورسازی مؤثر مطالعات در سه مطالعه گزارش شده بود (n = 504 شرکتکننده). خطر نسبی (RR) کلی برای کاهش 50 درصدی یا بیشتر در فراوانی تشنج، 1.80 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.45 تا 2.23؛ 12 کارآزمایی) برای 12 مطالعه (n = 1322 شرکتکننده بزرگسال و کودک) بود که نشاندهنده اثربخشی بسیار چشمگیر لاموتریژین نسبت به دارونما در کاهش فراوانی تشنج است. RR کلی برای ترک درمان (به هر علت)، 1.11 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.36؛ 14 RCTs) برای چهارده مطالعه (n = 1958 شرکتکننده) بود. عوارض جانبی به طور معناداری مرتبط با لاموتریژین بودند: آتاکسی، گیجی، دوبینی و تهوع. RR این عوارض جانبی به این صورت بود: آتاکسی 3.34 (95% فاصله اطمینان (CI): 2.01 تا 5.55؛ 12 کارآزمایی؛ n = 1524)؛ گیجی 2 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.51 تا 2.64؛ 13 کارآزمایی؛ n = 1767)؛ دوبینی 3.79 (95% فاصله اطمینان (CI): 2.15 تا 6.68؛ 3 کارآزمایی؛ n = 943)؛ تهوع 1.81 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.22 تا 2.68؛ 12 کارآزمایی؛ n = 1486). دادههای محدود موجود مانع از هرگونه نتیجهگیری درباره اثرات بر شناخت و کیفیت زندگی بود. هیچ ناهمگونی بااهمیتی در هیچیک از پیامدها میان مطالعات دیده نشد. ما در مجموع به دلیل دادههای ناقص برای برخی از پیامدها، کیفیت شواهد را بالا تا متوسط ارزیابی کردیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
به نظر میرسد لاموتریژین به عنوان درمان کمکی برای صرع پارشیال، در کاهش فراوانی تشنجها مؤثر است و ظاهراً تا حد زیادی به خوبی تحمل میشود. با این حال، کارآزماییها مدت نسبتاً کوتاهی داشته و هیچ شواهدی برای بلندمدت ارائه نکردهاند. کارآزماییهای بیشتری برای ارزیابی اثرات طولانیمدت لاموتریژین و مقایسه آن با سایر داروهای کمکی، نیاز است.
از آنجایی که ما هیچ مطالعه تازهای نیافتیم، نتایج همچنان بدون تغییر باقی ماندند.
خلاصه به زبان ساده
افزودن لاموتریژین برای صرع پارشیال مقاوم به دارو
پیشینه
صرع اختلالی است که در آن تخلیههای الکتریکی ناخواسته (unexpected) از مغز، موجب تشنج میشوند. تقریباً یکسوم از بیماران مبتلا به صرع علیرغم درمان با داروهای ضدصرعی که اکنون استفاده میشوند، همچنان دچار تشنج میشوند. به علاوه، داروهای قدیمیتر دارای عوارض جانبی بسیاری هستند.
بنابراین ایجاد درمانهای جدید مؤثر برای درمان تشنجهای مقاوم، از اهمیت قابلملاحظهای برخوردار است. در نتیجه، طیفی از داروهای ضدصرع جدید به عنوان درمانهای «کمکی» شکل گرفتهاند. لاموتریژین یکی از آنها است.
اهدافمطالعه مروری
هدف این مطالعه مروری، تعیین اثرات لاموتریژین بر تشنجها، عوارض جانبی، شناخت (توانایی برای یادگیری و فهم) و کیفیت زندگی در مقایسه با کنترل با دارونما بود؛ هنگامی که به عنوان یک درمان کمکی در افراد دارای صرع پارشیال که به داروهای موجود پاسخ نمیدهند، استفاده میشود.
ما برای این بهروزرسانی، هیچ مطالعه تازهای را برای ضمیمه کردن شناسایی نکردیم و بنابراین، نتایج بدون تغییر باقی ماندند. این مطالعه مروری 14 RCT با تعداد کلی 1958 شرکتکننده را انتخاب کرده بود.
نتایج
لاموتریژین که در ترکیب با داروهای ضدصرع دیگر در بیماران مبتلا به صرع پارشیال مقاوم استفاده میشود، میتواند فراوانی تشنجهای بیشتر را کاهش دهد. با این وجود، افزودن لاموتریژین به درمان معمول، بیشتر مرتبط با افزایش عوارض جانبی از جمله عدم ثبات (آتاکسی)، گیجی، دید دوگانه (دوبینی) و تهوع بود.
کیفیت شواهد
ما کارآزماییها را با توجه به خطر سوگیری ارزیابی کردیم. به طور کلی، کیفیت شواهد را بالا برآورد کردیم.
نتیجهگیری
تحقیقات بیشتری با کیفیت بالا برای ارزیابی کامل اثربخشی و تحملپذیری لاموتریژین و مقایسه آن با دیگر داروهای ضدصرع جدیدتر، موردنیاز است.
شواهد تا 28 می 2015 موجود هستند.