پیشینه
استفاده از درناژ جراحی، بعد از عمل جراحی پانکراس اجباری است. نقش انجام درناژ پیشگیریکننده شکمی برای کاهش عوارض بعد از عمل جراحی پانکراس، بحثبرانگیز است.
اهداف
این مطالعه برای ارزیابی منفعت و ضررهای درناژ شکمی بعد از عمل جراحی پانکراس و مقایسه اثرات انواع مختلف تخلیه جراحی و ارزیابی زمان مناسب برای از بین بردن تخلیه انجام گرفته است.
روش های جستجو
برای انجام این مطالعه، کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) (شماره 3، 2015)، MEDLINE (از 1946 تا 9 اپریل 2015)، EMBASE (از 1980 تا 9 اپریل 2015)، Science Citation Index Expanded (از 1900 تا 9 اپریل 2015) و پایگاه اطلاعات منابع زیست-پزشکی چین (CBM؛ Chinese Biomedical Literature Database) (از 1978 تا 9 اپریل 2015)، جستوجو شد.
معیارهای انتخاب
این مطالعه شامل تمام کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شدهای است که در آنها درناژ شکمی در برابر عدم انجام درناژ در بیماران تحت عمل جراحی پانکراس با هم مقایسه شدهاند. همچنین مطالعه حاضر شامل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای است که در آنها انواع مختلفی از درناژ و برنامههای مختلفی برای حذف درناژ در بیمارانی که تحت عمل جراحی پانکراس قرار گرفتهاند، بررسی شده است.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده به طور مستقل از هم، کارآزماییها را از جهت مناسب بودن برای ورود به مطالعه تعیین کرده، دادهها را گردآوری و از نظر امکان وجود سوگیری (bias) در آنها، بررسی کردند. در این مطالعه، متاآنالیز (meta-analysis) با استفاده از نرمافزار Review Manager 5 انجام شد. خطر نسبی (RR) برای پیامد یا متغیر پاسخ دو حالتی و میانگین تفاوت (MD) برای پیامد یا متغیر پاسخ پیوسته با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه شد. برای تمام تجزیه و تحلیلها، مدل اثر تصادفی استفاده شد.
نتایج اصلی
1) استفاده از تخلیه در مقابل عدم تخلیه: این مطالعه شامل دو کارآزمایی مشتمل بر 316 نفر شرکتکننده بود که در آنها افراد به صورت تصادفی به دو گروه درناژ (156 شرکتکننده) و گروه بدون درناژ (160 شرکتکننده) بعد از عمل جراحی پانکراس تقسیم شده بودند. هر دو کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشت. شواهد کافی برای تصمیمگیری درباره وجود اثر درناژ در میزان مرگ و میر در 30 روز (درناژ 1.3%؛ بدون درناژ 3.8%؛ RR: 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.05 تا 3.94؛ دو مطالعه، با شواهدی با کیفیت بسیار پایین)، مرگ و میر در 90 روز (2.9% در مقابل 11.6%؛ RR: 0.24؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.05 تا 1.1؛ تنها یک مطالعه؛ با شواهدی با کیفیت بسیار پایین)، عفونتهای داخل شکمی (8.3% در مقابل 14.4%؛ RR: 0.61؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 1.46؛ دو مطالعه)، عفونت زخم (10.9% در مقابل 11.9%؛ RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 1.86؛ دو مطالعه) عوارض (67.3% در مقابل 65.0%؛ RR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.88 تا 1.19؛ دو مطالعه)، طول مدت بستری (MD: 0.97 - روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.41 - تا 0.53 - ؛ دو مطالعه)، یا روشهای باز اضافی برای عوارض بعد از عمل (6.3% در مقابل 6.4%؛ RR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 5.32؛ دو مطالعه) وجود نداشت. یک مورد عوارض مربوط به درناژ در گروه درناژ (0.6%) وجود داشت. کیفیت شواهد کم یا بسیار کم بود.
2) نوع درناژ یا تخلیه: هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شدهای برای مقایسه یک نوع خاص درناژ یا تخلیه در مقابل انواع دیگر وجود نداشت.
3) برداشتن زودهنگام درناژ در مقابل حذف با تأخیر درناژ: این مطالعه شامل یک کارآزمایی با 114 شرکتکننده بود که دارای خطر کم بروز فیستول پانکراس بعد از عمل بودند و به طور تصادفی به گروه حذف زودهنگام درناژ (57 شرکتکننده) و گروه حذف با تأخیر درناژ (57 شرکتکننده) پس از عمل جراحی پانکراس اختصاص داده شده بودند. این کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری بود. هیچ شواهدی از تفاوت بین مرگ و میر بین دو گروه در مدت 30 روز (صفر درصد برای هر دو گروه) و یا روشهای اضافی اعمال شده برای عوارض بعد از عمل (صفر درصد در مقابل 1.8%؛ نسبت خطر(HR): 0.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 8.01) وجود نداشت. در این بررسی، گروه حذف زودهنگام درناژ نسبت به گروه درناژ با تأخیر، دارای میزان پایینتری از عوارض بعد از عمل (38.5% در برابر 61.4%، HR: 0.63؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.43 تا 0.93)، مدت زمان بستری کوتاهتر در بیمارستان (MD: 2.10 - روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.17 - تا 0.03 - ؛ یعنی 21.5% کاهش در متوسط طول مدت بستری در بیمارستان) و کاهش متوسط هزینههای بیمارستان (17.0% کاهش متوسط در هزینه های بیمارستان) بودند. کیفیت شواهد موجود برای هر یک از پیامدها پایین بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این مسئله روشن نیست که آیا درناژ معمولی شکمی تأثیری بر کاهش عوارض و مرگ و میر بعد از عمل جراحی پانکراس دارد یا خیر. در حالت جایگذاری درناژ، کیفیت پایین شواهد نشان میدهد که در بیماران مبتلا به فیستول پانکراس کمخطر بعد از عمل، حذف زودهنگام درناژ بهتر از حذف دیرهنگام یا با تأخیر است.
خلاصه به زبان ساده
درناژ بعد از عمل جراحی پانکراس
سوال مطالعه مروری
آیا انجام درناژ قادر به کاهش عوارض بعد از عمل جراحی پانکراس است؟
پیشینه
استفاده از درناژهای بعد از عمل جراحی پانکراس، به عنوان یک رویکرد اجباری پس از عمل در نظر گرفته شده است نقش درناژ به منظور کاهش عوارض بعد از عمل جراحی پانکراس، بحثبرانگیز است.
ویژگیهای مطالعه
برای انجام این مطالعه مروری، همه مطالعات مربوطه تا اپریل 2015 بررسی شدند. این مطالعه شامل سه کارآزمایی بالینی تصادفیسازی و کنترل شده است (یک کارآزمایی که در آن شرکتکنندهها به صورت تصادفی به دو یا چند گروه مداخله، در صورت امکان شامل مداخله کنترل یا بدون مداخله، تقسیم شده و نتایج با هم مقایسه میشوند). در مجموع 430 شرکتکننده در این سه کارآزمایی شرکت داشتند. در دو کارآزمایی تصادفیسازی شده، در مجموع 316 نفر شرکتکننده وجود داشت که از این میان، درناژ روی 156 شرکتکننده استفاده و روی 160 شرکتکننده، درناژ استفاده نشد. در کارآزمایی تصادفیسازی شده دیگر، در مجموع 114 نفر شرکتکننده با خطر پایین فیستول پانکراس بعد از عمل حضور داشتند (یک عارضه که طی آن لوزالمعده از روده کوچک جدا شده و سپس اجازه میدهد تا شیره لوزالمعده حاوی آنزیمهای گوارشی وارد دستگاه گوارش شوند) که از بین آنها در یک گروه شامل 57 نفر درناژ زودهنگام انجام شد و در گروه دوم شامل 57 نفر درناژ با تأخیر صورت گرفت.
نتایج اصلی
شواهد کافی برای تعیین اثر درناژ بر مرگ (1.3% در مقابل 3.8%)، عفونتهای داخل شکمی (8.3% در مقابل 14.4%)، عفونت زخمها (10.9% در مقابل 11.9%)، عوارض کلی (67.3% در مقابل 65.0%) طول مدت بستری (8.1 روز در مقابل 8.6 روز)، و روشهای اضافی باز برای عوارض بعد از عمل (6.3% در مقابل 6.4%) بین استفاده از درناژ و عدم استفاده از آن وجود نداشت. یک مورد عارضه مربوط به درناژ (شکسته شده لوله درناژ) در گروهی که در آنها از درناژ استفاده شده بود (0.6%)، دیده شد. اطلاعات مربوط به مرگ و میر، در گروهی که از حذف زودهنگام یا دیرهنگام درناژ (با تأخیر) استفاده کرده بودند، در یک مطالعه کوچک که در آن هیچ مرگ و میری گزارش نشده، وجود داشت. میزان روشهای باز اضافی برای عوارض بعد از عمل نسبت به حذف دیرهنگام درناژ کم بود (صفر درصد در حذف زودهنگام در مقابل 1.8% در حذف دیرهنگام). حذف زودهنگام درناژ با میزان عوارض پایینتر (38.5% در مقابل 61.4%)، طول مدت بستری کوتاهتر در بیمارستان (21.5% کاهش «متوسط» طول مدت بستری) و هزینههای پایینتر بیمارستانی (17.0% کاهش «متوسط» هزینه های بیمارستان) همراه بود.
واضح نیست که استفاده معمول از درناژ تأثیری بر کاهش عوارض بعد از عمل جراحی باز پانکراس داشته باشد. در مورد قرار دادن درناژ، به نظر میرسد حذف زودهنگام بهتر از حذف دیرهنگام برای بیماران مبتلا به فیستول پانکراس پس از عمل میباشد.
کیفیت شواهد
تمام کارآزماییها در معرض خطر سوگیری زیادی قرار داشتند (که نشان میدهد احتمال بیشبرآوردی منفعتها و یا کمبرآوردی ضررها وجود دارد). به طور کلی، کیفیت شواهد از خیلی پایین تا پایین متغیر بود.