مداخلاتی برای درمان گانگرن گازی یا قانقاریا

پیشینه

گانگرن گازی (gas gangrene) یک عفونت جدی و شدید است که ممکن است منجر به آمپوتاسیون و حتی مرگ‌ومیر شود؛ این بیماری یک مورد اورژانسی پزشکی است. این حالت معمولا زمانی رخ می‌دهد که یک آسیب به دلیل تروما یا تصادف یا در نتیجه عفونت پس از جراحی ایجاد شود، اگر چه ممکن است بدون آسیب آشکار هم ایجاد شود. گانگرن گازی توسط یک باکتری ایجاد می‌شود (به خصوص انواع کلستریدیوم (Clostridium))، که می‌تواند در زخم‌هایی که در آنها غلظت اکسیژن کم است، زندگی و رشد کند. این باکتری، سمومی را که باعث آسیب قابل توجه به بافت اطراف زخم می‌شوند، آزاد می‌کند و می‌تواند وخامت کشنده‌ای در سراسر بدن ایجاد کند. مدیریت موفق عفونت، به تشخیص زودهنگام و درمان موثر، نیاز دارد.

انواع درمان‌ها وجود دارند که برای درمان گانگرن گازی استفاده می‌شوند. مهم‌ترین این درمان‌ها، دبریدمان (debridement) (حذف ماده مرده و خارجی، و مجموعه خون حاصل از زخم) و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کشتن باکتری‌ها است. درمان‌های دیگری که می‌توانند به این درمان‌های ضروری اضافه شوند، عبارتند از اکسیژن‌درمانی پرفشار (که در آن اکسیژن با فشار بالا ارائه می‌شود) و طب گیاهی چینی، و هم‌چنین مداخلات دیگری که به نشانه‌های گانگرن گازی می‌پردازند.

سوال مطالعه مروری

مداخلاتی را که برای درمان گانگرن گازی موثر و ایمن هستند، بررسی کردیم.

آنچه ما به دست آوردیم

در مارچ 2015، طیف گسترده‌ای را از بانک‌های اطلاعاتی دارویی و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های دارویی، برای شناسایی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (RCTها؛ که قابل اطمینان‌ترین نتایج را فراهم کردند) که یک نوع درمان گانگرن گازی را با نوع دیگر آن یا با عدم درمان مقایسه کردند، جست‌وجو کردیم. دو RCT مرتبط را با مجموع 90 شرکت‌کننده مبتلا به گانگرن گازی شناسایی کردیم.

یک RCT (با 46 شرکت‌کننده)، درمان استاندارد را به همراه درمان با گیاهان چینی، با درمان استاندارد به تنهایی (دبریدمان و آنتی‌بیوتیک‌ها) مقایسه کرد. این RCT، در گروه شرکت‌کنندگان تحت درمان با گیاهان چینی نسبت به گروه درمان استاندارد به تنهایی (به ترتیب 21/26 در برابر 9/20 شرکت‌کننده) نرخ درمان قطعی بالاتری را نشان داد. تعریف «درمان قطعی» که در کارآزمایی استفاده می‌شود، نسبت شرکت‌کنندگانی است که به طور قطع درمان شده یا بهبود یافته بودند. هنگامی که ما تعریف «درمان قطعی» را منحصر به آن دسته از شرکت‌کنندگانی که درمان شدند، محدود کردیم (و تنها کسانی را که «بهبود یافتند» نگه داشتیم)، تفاوت نرخ درمان قطعی بین گروه گیاهان چینی (12/26 شرکت‌کننده) و گروه درمان استاندارد (3/20 شرکت‌کننده) کمی کوچک‌تر بود.

RCT دیگری (44 شرکت‌کننده) درمان استاندارد را به علاوه اکسیژن‌درمانی پرفشار موضعی ((hyperbaric oxygen therapy; HBOT)؛ در سطح زخم به کار برده می‌شود‌) در برابر درمان استاندارد به علاوه HBOT سیستمیک که به تمام بدن ارائه شد، مقایسه کرد. نرخ درمان در گروه شرکت‌کنندگانی که HBOT موضعی دریافت کردند نسبت به گروهی که HBOT سیستمیک داشتند بالاتر بود (به ترتیب 19/21 در برابر 11/23 شرکت‌کننده). تعریف «درمان قطعی» که در کارآزمایی استفاده می‌شود، نسبت شرکت‌کنندگانی است که به طور قطع درمان شده یا بهبود یافته بودند. هنگامی که ما تعریف «درمان قطعی» را منحصر به آن دسته از شرکت‌کنندگانی کردیم که درمان شدند (و کسانی را که «به میزان قابل توجهی بهبود یافتند»، کنار گذاشته شدند)، تفاوت اندکی بین گروه HBOT موضعی (3/21 شرکت‌کننده) و گروه HBOT سیستمیک (3/23 شرکت‌کننده) وجود داشت.

کیفیت شواهد برای هر دو مقایسه درباره پیامد نرخ درمان، بسیار پائین بود. هیچ کارآزمایی، کیفیت زندگی، آمپوتاسیون یا مرگ‌ومیر منتسب به گانگرن گازی یا تاثیرات مضر درمان را گزارش نکرد. ما کارآزمایی‌هایی پیدا نکردیم که سایر درمان‌های گانگرن گازی را مورد بررسی قرار دهند.

نتیجه‌گیری

مزایا و مضرات درمان‌های مختلف برای گانگرن گازی مشخص نیست، زیرا کارآزمایی‌های موجود، با توجه به حجم نمونه کم و مشکلات مربوط به روش‌های انجام کارآزمایی که می‌توانند سبب ایجاد خطر سوگیری (bias) در نتایج شوند، شواهدی با کیفیت بالا فراهم نمی‌کنند. کارآزمایی‌های بیشتر یا مطالعات مشاهده‌ای با طراحی مطالعه مناسب، که بر درمان‌های اصلی گانگرن گازی متمرکز شوند و بتوانند کیفیت زندگی، آمپوتاسیون و مرگ‌ومیر را به خاطر گانگرن گازی، و مضراتی که ممکن است توسط درمان ایجاد شوند گزارش دهند، مورد نیاز است.