پیشینه
زخمهای وریدی پا (VLU ؛venous leg ulcers) یا زخمهای واریسی، مرحله نهایی نارسایی وریدی مزمن (CVI ؛chronic venous insufficiency)، و رایجترین نوع زخم پا هستند. پیشرفت VLU در مچ پا و قسمت پائینتر پاها میتواند خودبهخود یا پس از یک صدمه کوچک به وجود بیاید. زخمها اغلب دردناک و حاوی ترشحات بوده، التیام غالبا طولانیمدت و عود شایع است. این چرخه از التیام و عود، تاثیر قابلتوجهی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد، و کارکنان مراقبتهای بهداشتی و هزینههای اجتماعی و اقتصادی دارد. زخمهای وریدی پا یک مشکل شایع و پرهزینه در سراسر جهان است. شیوع آن در جهان غرب بین %1.65 تا %1.74 بوده و در بزرگسالان 65 سال و بالاتر شایعتر است. درمان اصلی برای زخمهای وریدی پا، پانسمان فشرده محکم است.
کمپرس کردن با استفاده از کاهش هیپرتانسیون وریدی، افزایش بازگشت وریدی و کاهش ادم محیطی به درمان این زخمها کمک میکند. با این حال، مطالعات نشان میدهد که این کار فقط اثرات متوسطی بر التیام دارد و تا 50% از زخمهای وریدی پا پس از دو سال درمان فشردهسازی التیام نمییابند. عدم پایبندی به درمان ممکن است علت اصلی این نتایج ضعیف باشد، اما وجود التهاب و تورم در افراد مبتلا به نارسایی وریدی مزمن (CVI)، ممکن است عامل دیگری باشد، بنابراین درمانی که مانع از التهاب شود (درمان زخمها با سرعت بیشتر) و تکرار عود زخم را کاهش دهد (در نتیجه زمان طولانی بین دورههای عود)، میتواند یک مداخله ارزشمند برای تکمیل درمانهای فشردهسازی باشد. آسپرین خوراکی ممکن است تاثیر قابل توجهی در عملکرد بالینی زخمهای وریدی پا در سراسر جهان داشته باشد. شواهدی مبنی بر اثربخشی آسپرین در بهبود زخم و عود در کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT؛ Randomised Controlled Trials) با کیفیت بالا در حال حاضر وجود ندارد.
اهداف
ارزیابی فواید و مضرات مصرف آسپرین در درمان و عود زخمهای وریدی پا.
روش های جستجو
در ماه می 2015 ما منابع زیر را جستوجو کردیم: ثبت تخصصی زخمها در کاکرین (Cochrane Wounds Specialised Register)؛ پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین؛ The Cochrane Library)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ Ovid EMBASE و EBSCO CINAHL. در سامانه ثبت کارآزمایی و فهرست مراجع نشریات مربوط به کارآزماییهای منتشر شده یا در حال انجام، جستوجوهای دیگری انجام شد. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان و یا تاریخ انتشارات وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT) را انتخاب کردیم که آسپرین را با دارونما یا عدم دخالت دارو (در حضور یا عدم حضور درمان فشردهسازی) برای درمان افراد مبتلا به زخمهای وریدی پا مقایسه کردند. پیامدهای اصلی ما، زمان تکمیل بهبود زخم، میزان تغییرات در ناحیه زخم، نسبت التیام زخم طی کارآزمایی، خونریزی عمده، درد، مرگومیر، عوارض جانبی و عود زخم (زمان عود و نسبت عود) بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه مطالعات را برای ورود انتخاب، دادهها را استخراج، خطر سوگیری (Bias) را برای هر کارآزمایی ارزیابی و کیفیت کلی شواهد را برای پیامدهای اصلی در جدول خلاصهای از یافتهها ارزیابی کردند.
نتایج اصلی
جستوجوی الکترونیکی بین 62 مطالعه انجام شد. ما دو کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را درباره آسپرین خوراکی انتخاب کردیم (300 میلیگرم در روز) که باند فشردهسازی را با باند فشردهسازی و دارونما، یا باند فشردهسازی به تنهایی مقایسه کرده بودند. تا به امروز، تاثیر آسپرین در زخمهای وریدی پا، فقط در دو کارآزمایی تصادفیسازی و بالینی، که هر دو تعداد کمی شرکتکننده داشتند، بررسی شده است.
اولین RCT در انگلستان (20 شرکتکننده) انجام شد و گزارش داد که استفاده روزانه از آسپرین (300mg ) همراه با باند فشردهسازی، میزان بهبودی و تعداد شرکتکنندگان التیام یافته را در مقایسه با دارونما به علاوه باند فشردهسازی در یک دوره چهار ماهه افزایش میدهد. 38% از شرکتکنندگانی که آسپرین دریافت کردند در مقایسه با 0% در گروه دارونما بهبودی کامل را گزارش کردند. در 52% از شرکتکنندگان مصرفکننده آسپرین در مقایسه با 26% از کسانی که دارونما دریافت کردند، بهبود رخ داده است (ارزیابی شده بوسیله کاهش اندازه زخم). این مطالعه مزایای بالقوه مصرف آسپرین را به عنوان مکمل فشردهسازی شناسایی کرد، اما اندازه نمونه کوچک بود، و مکانیسمی که آسپرین در آن التیام را بهبود بخشید و اثرات آن بر عود، بررسی نشد.
در سال 2012 یک RCT در اسپانیا (51 شرکتکننده) مصرف روزانه آسپرین (300 میلیگرم) را علاوه بر باند فشردهسازی با کمپرس به تنهایی در یک دوره پنج ماهه مقایسه کرد. تفاوت کمی در میزان بهبودی کامل بین گروهها وجود داشت (21 از 28 مورد در گروه آسپرین و 17 از 23 مورد در گروه باند فشردهسازی به تنهایی). اما به طور متوسط زمان التیام کوتاهتر بود (12 هفته در گروه درمان شده در مقابل 22 هفته در گروه باند فشردهسازی تنها) و میانگین زمان عود در گروه آسپرین طولانیتر بود (39 روز: (SD: 6.0) با 16.3 روز (SD: 7.5) در گروه فشردهسازی به تنهایی مقایسه شد). اگرچه این کارآزمایی دادههای محدودی را در مورد استفاده بالقوه از آسپریندرمانی فراهم میکند، حجم نمونه (فقط 20 بیمار) برای نتیجهگیریهای معنیدار در مطالعه مروری حاضر بیش از حد کوچک بود. علاوه بر این، بیماران فقط برای مدت 4 ماه پیگیری شدند و هیچ اطلاعاتی در مورد گروه دارونما گزارش نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با کیفیت پائین به دست آمده از دو کارآزمایی نشان میدهد که در حال حاضر شواهد ناکافی برای نتیجهگیری قطعی در مورد فواید و مضرات آسپرین در درمان و عود زخم وریدی پا وجود دارد. ما به دلیل سوگیری بالقوه انتخاب و عدم دقت به دلیل اندازه کوچک نمونه، کیفیت شواهد را پائین ارزیابی کردیم. تعداد کم شرکتکنندگان ممکن است مزایای واقعی پنهان داشته باشد و یا افزایشی در مضرات آن داشته باشند. با توجه به فقدان شواهد قابل اطمینان، ما قادر به نتیجهگیری در مورد فواید و مضرات مصرف روزانه آسپیرین خوراکی به عنوان مکمل باندهای فشردهسازی در بهبود زخمهای وریدی پا یا عود آنها نیستیم. مطالعات بیشتری با کیفیت بالا در این زمینه مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
آسپرین برای زخمهای وریدی پا
پیشینه
زخمهای وریدی پا (VLU) رایجترین نوع زخمهای پا (جراحت) هستند و توسط جریان ضعیف خون در سیاهرگهای پا (نارسایی مزمن وریدی) ایجاد میشوند. نارسایی مزمن وریدی منجر به فشار خون بالا در رگها (هیپرتانسیون وریدی) میشوند، که باعث بسیاری از تغییرات در پوست پا میشوند. زخمهای پا مرحله نهایی این تغییرات هستند. زخمهای وریدی پا میتوانند خود به خود یا پس از یک صدمه کوچک رخ دهند، اغلب دردناک هستند و تولید تراوشات سنگین میکنند (از دست دادن مایع). زخمهای وریدی پا یک مشکل عمده سلامت هستند زیرا بسیار شایع هستند، تمایل به تبدیل شدن به حالت مزمن دارند (طولانیمدت) و همچنین تمایل زیادی به عود نشان میدهند. آنها افراد مسن را بیشتر تحت تاثیر قرار میدهند، هزینههای بالای مراقبتی دارند و برای کسانی که تحت تاثیر قرار گرفتهاند، بار فردی و اجتماعی بالایی دارد.
درمان فشردهسازی، در قالب یک باند محکم روی پا، که به جریان خون در رگها کمک میکند، درمان خوب و تثبیت شدهای برای زخمهای وریدی پا است. با این حال، مطالعات نشان میدهد که کمپرس فقط اثرات متوسطی بر التیام دارد. بیشتر از 50 درصد از زخمهای وریدی پا، احتمالا به علت فرایند التهاب طولانیمدت، پس از دو سال کمپرس به صورت التیام نیافته باقی ماندند.
درک بهتر از تغییرات از بین برنده پوست پا در افراد مبتلا به زخمهای وریدی پا و روند التهاب مزمن در آنها، باعث شده که محققان داروهای مختلفی را که میتوانند درمان این بیماری را بهبود بخشند، آزمایش کنند. آسپرین برخی خواص شناخته شده دارد، از جمله کاهش درد (داروی مسکن)، کاهش التهاب و تب، و توقف تجمع سلولهای خون با هم، که از تشکیل لخته خون جلوگیری میکند. آسپیریندرمانی ممکن است زمان التیام را بهبود بخشیده و تعداد حملات عود زخمهای وریدی پا را کاهش دهد. اگر این درمان مؤثر باشد، هزینه پائین آسپیریندرمانی به عنوان درمان کمکی فشردهسازی، آن را یک عامل پیشگیرانه مقرون به صرفه برای افراد مبتلا به زخمهای وریدی پا در همه کشورها تبدیل میکند.
سوال مطالعه مروری
فواید و مضرات آسپرین در درمان و عود زخمهای وریدی پا چیست؟
آنچه ما یافتیم
ما فقط دو کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده شناسایی کردیم که آسپرین خوراکی (300 میلیگرم در روز) را به علاوه فشردهسازی با فشردهسازی و دارونما یا فشردهسازی به تنهایی مقایسه کرد. یک مطالعه انجام شده در بریتانیا 20 شرکتکننده را انتخاب کرد (ده نفر در گروه آسپرین و ده نفر در گروه کنترل) و افراد به مدت چهار ماه پیگیری شدند. این کارآزمایی گزارش داد که ناحیه زخم در گروه آسپرین (با 6.5 سانتیمتر مربع، کاهش39.4 درصدی) در مقایسه با گروه کنترل که کاهشی نداشت، کاهش یافت و نسبت بالاتری از زخمها (38%) در گروه آسپرین در مقایسه با گروه کنترل که کاهشی نداشت، بهطور کامل التیام یافت.
عود در این مطالعه بررسی نشد. مطالعه دیگری که در اسپانیا انجام شد شامل 51 شرکتکننده بود (23 نفر در گروه آسپرین و 28 نفر در گروه کنترل) و تا زمان التیام زخمها افراد را پیگیری کرد. مطالعه گزارش داد که متوسط زمان التیام، 12 هفته در گروه آسپرین و 22 هفته در گروه کنترل بود، و هیچ تفاوت واقعی بین نسبت افرادی که زخم آنها التیام یافته بود؛ وجود نداشت (17 نفر (74٪) از 23 نفر در گروه آسپرین و 21 نفر (75٪) از 28 نفر در گروه کنترل). متوسط زمان عود در گروه آسپرین (39 روز) در مقایسه با (16.3 روز) گروه فشردهسازی به تنهایی (16.3 روز) طولانیتربود. عوارض جانبی در هر دو کارآزمایی گزارش نشد.
ما این دو مطالعه خیلی کوچک و با کیفیت پائین را برای خود برای نتیجهگیری قطعی در مورد فواید و مضرات آسپرین خوراکی در التیام و عود زخمهای وریدی پا در نظر گرفتیم. مطالعهای در انگلستان فقط دادههای محدودی را درباره مزایای روزانه آسپرین درمانی خوراکی همراه با فشردهسازی، به دلیل اندازه کوچک نمونه با فقط 20 شرکتکننده و پیگیری کوتاهمدت، فراهم کرد. مطالعهای در اسپانیا دادههای محدود به دست آمده را از 51 شرکتکننده برای مقایسه آسپرین و فشردهسازی در گروه کنترل فراهم کرد. واقعیت این است که هیچ اطلاعاتی در مورد دارونما در گروه کنترل گزارش نشد این بدان معنی است که برآورد اثر نامشخص است. مطالعات بیشتری با کیفیت بالا در این زمینه لازم است.
این خلاصه به زبان ساده تا 27 می 2015 بهروزرسانی شد.