پیشینه
زخمهای فشاری، که تحت عنوان زخم بستر، زخم حاصل از به پشت خوابیدن و صدمات فشار شناخته نیز میشوند، مناطق موضعی آسیبدیده روی پوست یا بافت زیر آن یا هر دو هستند. طیف وسیعی از درمانها با خواص ضدمیکروبی، از جمله پانسمانهای آغشته به دارو (impregnated dressings)، به طور گستردهای در درمان زخمهای فشاری استفاده میشود. در حال حاضر یک بررسی واضح و روزآمد به منظور تسهیل تصمیمگیری در خصوص استفاده از درمانهای ضدعفونیکننده یا آنتیبیوتیک در درمان زخمهای فشاری مورد نیاز است.
این مطالعه مروری یکی از مجموعه تحقیقات مطالعه مروری کاکرین در زمینه بررسی استفاده از ضدعفونی کنندهها و آنتیبیوتیکها برای انواع مختلف زخمها است. همچنین بخشی از مجموعه مطالعات مروری را بررسی استفاده از انواع مختلف پانسمان و درمانهای موضعی در درمان زخمهای فشاری تشکیل میدهد.
اهداف
بررسی اثر آنتیبیوتیک سیستمیک و موضعی، و ضدعفونی کنندههای موضعی در بهبود زخمهای فشاری آلوده و عفونی شده که در محیط بالینی تحت درمان قرار گرفتهاند.
روش های جستجو
در اکتبر 2015 ما منابع زیر را جستوجو کردیم: ثبت تخصصی زخمها در کاکرین (Cochrane Wounds Specialised Register)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Wounds Specialised Register)؛ (کتابخانه کاکرین ؛The Cochrane Library)؛ Ovid MEDLINE؛ (Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations؛ Ovid EMBASE و EBSCO CINAHL Plus. ما همچنین سه مرکز ثبت کارآزمایی بالینی و منابع مطالعات انتخاب شده و مطالعات مروری نظاممند مربوطه را جستوجو کردیم. هیچ محدودیتی بر زبان یا تاریخ انتشار یا تنظیم مطالعه وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای که در آنها بزرگسالان مبتلا به زخمهای فشاری مرحله دو یا بالاتر را به کار گرفتند، در این مطالعه مروری انتخاب شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه انتخاب مطالعه، ارزیابی خطر سوگیری (Bias) و استخراج دادهها را انجام دادند.
نتایج اصلی
ما 12 کارآزمایی را انتخاب کردیم (576 شرکتکننده)؛ 11 کارآزمایی دو بازو و یک کارآزمایی سه بازو داشت. همه کارآزماییها، عوامل موضعی را ارزیابی کردند، اما هیچ کدام به بررسی آنتیبیوتیک سیستمیک نپرداختند. کارآزماییهای انتخاب شده، عوامل ضدمیکروبی زیر را ارزیابی کردند: پویدین آیوداین (بتادین)، کادکسومر آیوداین (cadexomer iodine)، جنتیان ویولت (gentian violet)، لیزوزیم (lysozyme)، پانسمان نقره، عسل، صمغ درخت کاج، پلیهگزانید (polyhexanide)، سولفادیازین نقره (silver sulfadiazine)، و نیتروفورازین (nitrofurazone) با اتوکسی دیامینوآکریدین (ethoxy-diaminoacridine). مقایسهشوندهها شامل انواع پانسمانهای دیگر و پمادهای بدون خواص ضدمیکروبی و ضدمیکروبهای جایگزین بود. هر مقایسه فقط یک کارآزمایی داشت، تعداد شرکتکنندگان کم و زمان پیگیری کوتاه بود. کیفیت شواهد از متوسط تا بسیار پائین متفاوت بود.
شش کارآزمایی، پیامد اولیه را در زمینه بهبود زخم گزارش کردند. همه کارآزماییها به جز یک کارآزمایی، یک مقایسهشونده ضدعفونی کننده را با مقایسهشونده غیر ضدمیکروبی مقایسه کردند. برخی از شواهد با کیفیت متوسط و پائین وجود دارد که نشان میدهد تعداد زخمهای بهبود یافته زمانی که با بتادین درمان میشوند، در مقایسه با زمانی که با جایگزینهای غیر ضدمیکروبی درمان میشوند (پانسمانهای آغشته با پروتئاز (خطر نسبی (RR): 0.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 0.98) و هیدروژل (RR: 0.64؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.43 تا 0.97) در کوتاهمدت کمتر بود؛ و تفاوت آشکاری بین بتادین و درمان غیر ضدمیکروبی سوم (هیدروکلوئید) وجود نداشت (شواهد با کیفیت پائین). مرهم صمغ درخت کاج نسبت به هیدروکلوئید، بسیاری از زخمهای فشاری را التیام میبخشد (RR: 2.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.14 تا 7.05) (شواهد با کیفیت پائین). تفاوت مشخصی بین کادکسومر آیوداین و مراقبت استاندارد، و بین عسل که یک درمان ترکیبی ضدعفونی کننده و آنتیبیوتیک است، وجود ندارد (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
شش کارآزمایی عوارض جانبی گزارش کردند (پیامد ایمنی اولیه). چهار کارآزمایی عدم وجود عوارض جانبی را گزارش کردند؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین به دست آمده از یک کارآزمایی، شواهد مشخصی دال بر تفاوت بین ید کادکسومر (cadexomer) و مراقبت استاندارد نشان نداد. در یک کارآزمایی معلوم نیست آیا دادههای مناسب گزارش شده یا خیر.
گزارش محدودی درباره پیامدهای ثانویه وجود دارد. پنج کارآزمایی که تغییر در اندازه زخم را به عنوان یک پیامد پیوسته گزارش کردند، هیچ شواهد روشنی که از هرگونه درمان خاص ضدعفونی کننده / ضدمیکروبی حمایت کند، گزارش نکردند. برای مقاومت باکتریایی، یک کارآزمایی شواهدی از ریشهکن شدن MRSA در شرکتکنندگان با زخم درمان شده به وسیله پانسمان پلیهگزادین در مقایسه با پوشش پلیهگزادین را نشان داد (RR: 1.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 2.13)؛ همچنین بیماران در گروه پانسمان، درد کمتری را گزارش کردند (میانگین تفاوت (MD): 2.03 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.66 - تا 1.40 - ). شواهد مشخصی از تفاوت بین مداخلات در رفع عفونت در سه مقایسه دیگر وجود ندارد. شواهد مربوط به پیامدهای ثانویه از کیفیت متوسط تا بسیار پائین متفاوت بود؛ هر جا که ارزیابی با GRADE امکانپذیر نبود، ما محدودیتهای قابلتوجهی را شناسایی کردیم که باید در یک ارزیابی لحاظ میشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
اثرات نسبی درمانهای ضدمیکروبی سیستمیک و موضعی روی زخمهای فشاری مشخص نیست. هر جا که تفاوتهایی در بهبود زخم پیدا شد، گاهی اوقات به نفع درمان مقایسهشونده بدون خواص بود. کارآزماییها کوچک، از نظر بالینی ناهمگون و به طور کلی دارای مدت زمان کوتاه هستند و در معرض خطر بالا یا نامشخص سوگیری قرار دارند. کیفیت شواهد از محدوده متوسط تا بسیار پائین بودند. شواهد در تمام مقایسهها در معرض برخی محدودیتها قرار داشتند.
خلاصه به زبان ساده
آنتیبیوتیکها و ضدعفونی کنندهها برای زخمهای فشاری
زخم فشاری چیست و چه کسیانی در معرض خطر قرار دارد؟
زخمهای فشاری، که تحت عنوان زخم بستر، زخم ناشی از به پشت خوابیدن و صدمات فشار نیز شناخته شدهاند، زخمهایی هستند که پوست و اغلب بافت زیر آن را درگیر میکنند. زخمهای فشاری میتواند دردناک باشند، ممکن است آلوده شوند، و کیفیت زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار دهند. افراد در معرض خطر ایجاد زخمهای فشاری شامل افرادی هستند که آسیب نخاعی دارند، کسانی که بیحرکت هستند یا تحرک محدود دارند، مانند افراد مسن و افرادی که بیمار هستند.
چرا از ضدعفونی کنندهها و آنتیبیوتیکها برای درمان زخمهای فشاری استفاده میکنیم؟
زمانی که زخمهای فشاری آلوده میشوند، آنتیبیوتیکها یا ضدعفونیکنندهها برای از بین بردن یا کاهش سرعت رشد میکروارگانیسمها استفاده میشوند و ممکن است از بدتر شدن یا گسترش عفونت جلوگیری کنند. این کار همچنین ممکن است به التیام زخم کمک کند. زخمهایی که آلوده نیستند، معمولا هنوز هم مجموعهای از میکروارگانیسمهای موجود را دارند. تصور بر این است که اگر این مجموعه توسط عوامل ضدمیکروبی کاهش یابد ممکن است زخم را بهتر التیام دهد. با این حال، رابطه بین عفونت و مجموعه میکروارگانیسم در زخمها و بهبود زخم چندان روشن نیست.
آنچه که ما یافتیم
در اکتبر 2015 ما بسیاری از مطالعاتی را که میتوانستیم پیدا کنیم، جستوجو کردیم که شامل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بوده و استفاده از یک آنتیبیوتیک یا ضدعفونی کننده را با درمانهای دیگر برای درمان زخمهای فشاری مقایسه کردند. ما 12 کارآزمایی را شامل مجموع 576 شرکتکننده یافتیم. اکثر شرکتکنندگان در مطالعه، افراد مسن در بیمارستانها بودند. بیشتر زخمها در آغاز کارآزماییها آلوده نبودند.
درمانهای متفاوتی برای ارزیابی پویودین آیوداین، کادکسومر آیوداین، جنتیان ویولت، لیزوزیم، پانسمان نقره، عسل، صمغ درخت کاج، سولفادیازین نقره، پلیهگزانید و ترکیبی از نیتروفورازون و اتوکسی دیامینوآکریدین را انتخاب کردند. سولفادیازین نقره و نیتروفورازون، آنتیبیوتیکهای موضعی هستند (اقدام موضعی) در حالی که درمانهای دیگر، ضدعفونیکننده هستند. هیچیک از کارآزماییها آنتیبیوتیکهای سیستمیک (که در سراسر بدن عمل میکنند) را بررسی نکردند. درمانها با یکدیگر یا با درمانهای بدون کیفیت ضدمیکروبی مقایسه شدند. بیشتر شواهد درباره بهبود زخم حاصل از کارآزماییهایی بودند که ضدعفونیکنندهها را با درمانهای بدون کیفیت ضدمیکروبی مقایسه کردند.
هیچ شواهد سازگاری درباره مزایای استفاده از هرگونه درمان ضدمیکروبی خاص برای زخمهای فشاری وجود نداشت. با این حال، برخی از شواهد محدود وجود داشت که نشان میدهد بیشتر زخمها زمانی که با برخی از پانسمانهای جایگزین بدون خواص ضدمیکروبی درمان میشوند، نسبت به زمانی که با پویودین آیوداین درمان میشوند، التیام مییابند. تمام مطالعات تعداد کمی شرکتکننده داشتند، و در برخی موارد این تعداد بسیار کم بود. بسیاری از مطالعات اطلاعات مهمی در مورد اینکه چگونه انجام شدند، گزارش نکردند و بنابراین مشکل بتوان گفت که آیا نتایج ارائه شده احتمالا درست باشد. تحقیقات بیشتر با کیفیت بهتر، برای تعیین اثرات درمانهای ضد میکروبی بر زخمهای فشاری مورد نیاز است.