پیشینه
این مطالعه، نسخه بهروزرسانی شده مطالعه مروری اصلی کاکرین است که در شماره 4 سال 2000 منتشر شده بود. انسداد روده معمولا در سرطانهای پیشرفته و پیشرونده زنان (gynaecological) و دستگاه گوارش رخ میدهد. مدیریت اینگونه بیماران به علت بدتر شدن قابلیت تحرک و وضعیت عملکرد ( performance status)، نبود گزینههای بیشتر شیمیدرمانی و میزان بالای مرگومیر و موربیدیتی ناشی از جراحی تسکینی، دشوار است. در روش بالینی مرتبط با عمل جراحی در این بیماران، تفاوتهای مشخصی بین کشورهای مختلف، واحدهای آنکولوژی زنان و بیمارستانهای عمومی و همچنین الگوهای ارجاعی از آنکولوژیستهایی که این بیماران اغلب به وسیله آنان پذیرفته میشوند، وجود دارد.
اهداف
بررسی اثربخشی جراحی انسداد روده ناشی از سرطان پیشرفته زنان و دستگاه گوارش.
روش های جستجو
ما به جستوجوی پایگاههای اطلاعاتی مربوط به مطالعه مروری اصلی پرداختیم که در سال 2000 صورت گرفته بود و برای بهروز کردن آن، جستوجو را در جون 2015 تکرار کردیم. پایگاههای اطلاعاتی که جستوجو کردیم عبارت بودند از: CENTRAL (شماره 6؛ 2015)، MEDLINE (OVID هفته نخست جون 2015) و EMBASE (OVID هفته 24؛ 2015).
ما همچنین برای مطالعه مروری اصلی صورت گرفته در سال 2000، به جستوجوی مجلات مربوط، پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی، مجموعه مقالات کنفرانسها، فهرست منابع، منابع علمی منتشرنشده و شبکه جهانی گسترده پرداختیم. همچنین از تماس شخصی استفاده کردیم. جستوجوی سایر منابع، حاصلی جز یافتن چند مطالعه دیگر در بر نداشت. گروه مرور درد، مراقبت تسکینی و حمایتی در کاکرین (Cochrane Pain, Palliative and Supportive Care Review Group)، دیگر مانند گذشته به جستوجوی دستی مجلات نمیپردازد. بر اساس این دلایل ما جستوجوی سایر منابع را برای بهروزرسانی این مطالعه مروری در جون 2015 تکرار نکردیم.
معیارهای انتخاب
از آنجا که این مطالعه مروری بر روی بهترین شواهد موجود در خصوص نقش جراحی در درمان انسداد بدخیم روده در سرطان پیشرفته زنان و دستگاه گوارش متمرکز است، ما معیارهای ورود به مطالعه مروری را گسترش دادیم (مانند مطالعات آیندهنگر و گذشتهنگر) تا به این ترتیب بتوانیم همه مطالعات مربوط به موضوع را در چارچوب بررسی خود قرار دهیم. ما کارآزماییهای منتشرشدهای را جستوجو کردیم که در آنها به گزارش تأثیرات عمل جراحی بر رفع نشانههای انسداد بدخیم روده در بیماران بزرگسال مبتلا به سرطان پیشرفته زنان و دستگاه گوارش پرداخته شده بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما به شکلهای گوناگون به استخراج و گردآوری دادهها از مطالعات موجود در این مطالعه مروری پرداختیم. دو نویسنده مطالعه مروری به طور جداگانه به استخراج دادهها پرداختند تا به این وسیله میزان بروز خطا کمتر شود. با توجه به نگرانیها درباره خطر سوگیری (Bias)، تصمیم گرفتیم روش متاآنالیز (meta-analysis) دادهها را به کار نبریم و به جای آن، توصیف روایی نتایج مطالعه را ارائه کردهایم. طبق برنامهریزی قرار شد اختلافات را با گفتوگو با سومین نویسنده مطالعه مروری حل کنیم.
نتایج اصلی
در مجموع ما 43 مطالعه را که به بررسی 4265 شرکتکننده اختصاص داشت، شناسایی کردهایم. مطالعه مروری اصلی شامل 938 بیمار از 25 مطالعه میشد. در جستوجوی بهروز شده، 18 مطالعه دیگر با مجموع 3327 شرکتکننده بین سالهای 1997 و جون 2015 شناسایی شدند. نتایج به دست آمده از این مطالعات، نتیجهگیریهای حاصل از مطالعه مروری اصلی را تغییر نداد.
نمیتوان هیچ نتیجه قاطعی را از مجموعه موارد پرشمار گذشتهنگر استخراج کرد، بنابراین نقش جراحی در انسداد بدخیم روده همچنان بحثبرانگیز باقی میماند. رزولوشن بالینی از 26.7% تا بیش از 68% متفاوت است؛ هرچند غالبا نمیتوان تعریف مشخصی از آن ارائه داد. با اینکه امکان تغذیه از طریق دهان، جایگزین ناکارآمدی برای از بین رفتن نشانههای بیماری یا کیفیت زندگی است، روش رایجی برای اندازهگیری پیامد محسوب میشود؛ چراکه میزان موفقیت آن بین 30% تا 100% بود. میزان انسداد مجدد نیز از صفر درصد تا 63% متفاوت بود؛ هرچند زمان انسداد دوباره اغلب محاسبه نمیشد. میزان مرگومیر و موربیدیتی پس از عمل نیز تفاوت بسیاری داشت؛ اگرچه باز هم تعریف هر دوی این پیامدهای جراحی در بسیاری از مقالات متفاوت بود. هیچ دادهای در خصوص کیفیت زندگی وجود نداشت. گزارش عوارض جانبی متغیر بود و این موضوع هر جا که ممکن بود، توصیف شده است. در اینباره بحث شد که روشهای جراحی، بهطور قابلتوجهی با هم متفاوت بودند و پس از یک مداخله خاص هیچگونه پیامدی گزارش نشد. با استفاده از ابزار ارزیابی خطر سوگیری مشخص شد که طبق آن، بیشتر مطالعات مورد نظر در بیشتر حوزهها با خطر بالای سوگیری مواجه بودهاند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
تعیین نقش عمل جراحی در درمان انسداد بدخیم روده به ارزیابی دقیق نیاز دارد و لازم است از معیارهای معتبر مخصوص پیامدها برای کنترل نشانههای بیماری و کیفیت درجات زندگی استفاده شود. با کسب اطلاعات بیشتر میتوان به بررسی میزان انسداد مجدد همراه با موربیدیتی مرتبط با اعمال جراحی مختلف پرداخت.
در حال حاضر، انسداد روده به طور تجربی کنترل میشود و تغییرات مشخصی در عمل بالینی به وسیله واحدهای مختلف، وجود دارد. به منظور مقایسه پیامدهای انسداد بدخیم روده، سطح بالاتری از استانداردسازی مدیریت مورد نیاز است.
از زمان انتشار آخرین نسخه از این مطالعه مروری، در هیچیک از مطالعات جدید اطلاعات بیشتری به منظور تغییر نتیجهگیریها ارائه نشده است.
خلاصه به زبان ساده
عمل جراحی برای رفع نشانههای مرتبط با انسداد بدخیم روده در سرطانهای پیشرفته زنان و دستگاه گوارش.
پیشینه
سرطان پیشرفته باعث طیف وسیعی از مشکلات پیچیده برای بیماران میشود. در سرطانهای زنان (برای مثال تخمدان و رحم) و دستگاه گوارش (برای مثال کولون یا روده)، روده ممکن است به وسیله تومور اصلی، رسوبات متاستاتیک یا به دلیل عوارض جانبی ناشی از درمانهای پیشین دچار انسداد شود. تصمیمگیری درباره انجام عمل جراحی روی بیماران مبتلا به انسداد روده که به دلیل سرطان پیشرفته پیشین وضعیت بسیار وخیمی دارند، کار دشواری است. اغلب، انسداد روده در این افراد گسترش مییابد که این نشانهای است از پیشرفت سرطان و ورود بیماران به روند منتهی به مرگ. هنگامی که در این وضعیت روده مسدود میشود، انجام عمل جراحی ممکن است برای برخی از بیماران مفید باشد. شاید عمل جراحی تغییری در طول عمر بیمار ایجاد نکند یا شاید اوضاع به دلیل عوارض ناشی از جراحی از این هم بدتر شود. در مواقعی که فرصت چندانی وجود ندارد، کنترل نشانههای بیماری و به حداکثر رساندن راحتی بیمار در اولویت است. تیمهای گوناگون جراحی رویکردهای متفاوتی را در پیش میگیرند. ما بنا داشتیم شواهدی را درباره فواید و مضرات عمل جراحی در این شرایط ارائه کنیم که بر اساس آنها بیماران و پزشکان بتوانند به درستی در اینباره تصمیمگیری کنند.
یافتههای کلیدی و کیفیت شواهد
ما ابتدا شواهد سال 2000 را بررسی کردیم و این مطالعه، نسخه بهروز شده مطالعه مروری اصلی است. در مجموع ما 43 مطالعه را یافتیم که در آنها به بررسی 4265 نفر پرداخته شده بود. ما بزرگسالان مبتلا به سرطان پیشرفته زنان یا دستگاه گوارش را بررسی کردیم که در آنان انسداد روده توسعه یافته بود و تحت درمان با جراحی یا بدون جراحی قرار گرفته بودند. کیفیت مطالعات مورد بررسی ما در سطح پائین بوده و در آنها میزان موفقیت و ثمربخشی با روشهای گوناگون اندازهگیری شده بود. بنابراین مقایسه این مطالعات و نتیجهگیری در خصوص اینکه آیا انجام عمل جراحی در این وضعیت مفید است یا مضر، ممکن نبود. تحقیقات در این زمینه مشکلساز است و انجام مطالعهای که بتوان با آن به این پرسش پاسخ داد بسیار دشوار خواهد بود.