پیشینه
این مطالعه مروری، بهروزرسانی نسخه اصلی مطالعه مروری کاکرین است که در شماره 10، سال 2011 منتشر شده است. پاراستامول (استامینوفن) شایعترین داروی ضددردی است که برای درمان دردهای حاد استفاده میشود. این دارو را میتوان به صورت خوراکی، رکتال یا داخل وریدی استفاده کرد. اثربخشی و ایمنی فورمولاسیونهای داخل وریدی پاراستامول، پاراستامول داخل وریدی و پروپاستامول داخل وریدی (پیشدارویی که به پاراستامول متابولیزه میشود) نسبت به دارونما و دیگر ضددردها، نامشخص است.
اهداف
بررسی اثربخشی و ایمنی فورمولاسیونهای IV پاراستامول برای درمان درد پس از عمل در بزرگسالان و کودکان.
روش های جستجو
جستوجوها را برای مطالعه مروری قبلی در می 2010 انجام دادیم. برای این مطالعه مروری، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 1؛ 2016))، MEDLINE (از می 2010 تا 16 فوریه 2016)، EMBASE (از می 2010 تا 16 فوریه 2016)، LILACS (از 2010 تا 2016)، مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی و فهرست منابع مطالعات مروری را برای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛Randomized Controlled Trials) با هر زبانی جستوجو و نیز مقالات را بازیابی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی و دوسوکور، با تکدوز فعال یا دارونمای کنترلشده که در مورد پاراستامول IV یا پروپاستامول IV برای کنترل دردهای حاد بعد از عمل در بزرگسالان و کودکان انجام شدهاند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل، اطلاعات را استخراج کردند که این اطلاعات شامل متغیرهای جمعیتی، نوع جراحی، مداخلات، اثربخشی و عوارض جانبی بود. برای اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعات ارتباط برقرار کردیم. با به کارگیری رویکرد GRADE برای بررسی کیفیت کلی شواهد و بررسی خطر سوگیری (Bias)، کیفیت روششناسی هر مطالعه گردآوری شده را ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
75 مطالعه (36 مطالعه از مطالعه مروری اصلی و 39 مطالعه از مطالعه مروری جدید) با 7200 شرکتکننده گردآوری کردیم.
بین پیامدهای اولیه، 36% شرکتکنندگانی که پاراستامول یا پروپاستامول IV دریافت میکردند، حداقل کاهش 50% درصدی درد را در 4 ساعت در مقایسه با 16% شرکتکنندگانی که دارونما دریافت میکردند، تجربه کردند (تعدادی که نیاز به درمان برای منفعت دارند (NNT): 5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.7 تا 5.6؛ شواهد با کیفیت بالا). نسبت شرکتکنندگانی که در گروههای پاراستامول یا پروپاستامول با کاهش حداقلی 50% درد روبرو شدند، در طول 6 ساعت کاهش پیدا کرد و این کاهش به صورت NNT بیشتر از 6 خود را نشان داده است (4.6 تا 7.1؛ شواهد با کیفیت متوسط). در مقایسه پاراستامول IV و دارونما، شدت متوسط درد در 4 ساعت، مشابه بود، اما در کسانی که طی 6 ساعت پاراستامول دریافت میکردند، در مقیاس دیداری آنالوگ 0 تا 100، از نظر شدت درد، 7 امتیاز پائینتر قرار میگرفتند (0 = بدون درد؛ 100 = شدیدترین درد مورد تصور؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 9 - تا 6 - ؛ شواهد با کیفیت پائین).
در مورد پیامدهای ثانویه، شرکتکنندگانی که پاراستامول یا پروپاستامول IV دریافت میکردند، در طول 4 ساعت 26% و در طول 6 ساعت 16% اوپیویید کمتری نسبت به آنهایی که دارونما دریافت میکردند، نیاز داشتند. اما، این کاهش به معنی کاهش معنادار بالینی عوارض جانبی ناشی از اوپیویید نبود.
متاآنالیز (meta-analysis) مقایسات اثربخشی بین پاراستامول یا پروپاستامول IV و دیگر داروهای ضددرد (اوپیوییدها یا NSAIDها)، هم از لحاظ آماری و هم از لحاظ بالینی حائز اهمیت بود.
عوارض جانبی در نرخهای مشابهی با پاراستامول IV یا پروستامول IV و دارونما رخ داد. اما، در کسانی که پروپاستامول IV دریافت میکردند، نسبت به کسانی که دارونما دریافت کردند، درد حین انفوزیون بیشتر بود (23% در مقابل 1%). متاآنالیز بین پاراستامول یا پروپاستامول IV و دیگر داروهای ضددرد هیچ تفاوت معنادار بالینی از لحاظ عوارض جانبی نشان نداد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از زمان آخرین نسخه این مطالعه مروری، 39 مطالعه جدید پیدا کردیم. اکثر مطالعات صرفا بزرگسالان را ارزیابی کردهاند. این اطلاعات را دوباره تجزیه و تحلیل کردیم اما نتایج قبلی منتشر شده را تغییر بسزایی نداد. این مطالعه مروری، شواهد با کیفیت بالایی دال بر اینکه تکدوز پاراستامول یا پروپاستامول IV، ضددرد موثری حدود 4 ساعت برای تقریبا 36% بیماران مبتلا به درد حاد بعد از عمل فراهم میکند، ارائه میدهد. شواهد با کیفیت بسیار پائین و پائین نشان میدهد که هردو فرمولاسیون عوارض جانبی کمی دارند، گرچه بیمارانی که پروپاستامول IV دریافت میکردند بیشتر دچار درد حین انفوزیون نسبت به دارونما یا پاراستامول IV شدند.
خلاصه به زبان ساده
پاراستامول (استامینوفن) داخل وریدی برای درد بعد از جراحی در بزرگسالان و کودکان
پیشینه
معمولا بعد از عملهای جراحی، بیمار دچار درد شده و داروهای زیادی برای کنترل این درد استفاده میشود. در فوریه 2016، کارآزماییهای بالینی را برای بررسی فرمولاسیونهای داخل وریدی (محلولهایی که بتوان مستقیما به داخل ورید تزریق کرد) پاراستامول (پاراستامول IV یا پروپاستامول IV) و چگونگی مدیریت آنها در درد پس از جراحی جستوجو کردیم.
نتایج و کیفیت شواهد
این مطالعه مروری بهروزرسانی شده شامل 75 مطالعه با 7200 شرکتکننده مبتلا به درد متوسط تا شدید بعد از عمل است. شواهد با کیفیت بالایی پیدا کردیم که نشان میدهد پاراستامول یا پروپاستامول میتوانند برای 4 ساعت درد 36% از شرکتکنندگان را کاهش دهند، (در مقایسه با 16% آنهایی که دارونما دریافت میکردند). مقایسههای مستقیم با دیگر ضددردها مثل مورفین و ضدالتهابها، هیچ تفاوت چشمگیری در تاثیرگذاری نشان نداد، گرچه این پیامد میتواند به دلیل تعداد محدود بیمارانی باشد که تحت مطالعه قرار گرفته بودند.
شواهد با کیفیت پائین نشان داد که پاراستامول و پروپاستامول IV عوارض جانبی کمی دارند. اما، بیمارانی که پروپاستامول دریافت میکردند، نسبت به پاراستامول یا دارونما از درد بیشتری در ناحیه تزریق شکایت داشتند.
به دلیل میزان اطلاعات موجود در این مطالعه مروری، به نظر نمیرسد که مطالعات جدید، نتایج را تغییر دهند. اما، اطلاعات در مورد کودکان محدود است و نیاز است که بررسیهای بیشتری روی این موضوع صورت گیرد.