پیشینه
مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی، وابسته به سلولT، التهابی و دمیلینهکننده (demyelinating) سیستم عصبی مرکزی با یک دوره غیرقابل پیشبینی است. در حال حاضر، روشهای درمانی بیماری MS بر درمان تشدید علائم بیماری، جلوگیری از تشدیدهای جدید و اجتناب از پیشرفت ناتوانی تمرکز میکنند. با این حال، در حال حاضر هیچ درمان موثری وجود ندارد که قادر به دستیابی به این اهداف به صورت ایمن و موثر باشد. این امر منجر به توسعه و ارزیابی داروهای جدید شده است. کارآزماییهای بالینی اخیر نشان میدهند که آلمتوزوماب (alemtuzumab)، که یک آنتیبادی مونوکلونال انسانی بر ضد CD52 در سطح سلول است، میتواند یک گزینه امیدوار کننده برای درمان بیماری MS باشد.
اهداف
ارزیابی کارآیی و ایمنی آلمتوزوماب به تنهایی یا همراه با درمانهای دیگر برای کاهش فعالیت بیماری در بیماران مبتلا به MS از هر نوع.
روش های جستجو
ما پایگاه کارآزماییهای گروه مالتیپل اسکلروزیس و بیماریهای نادر CNS ثبتشده در کاکرین (Trials Register of the Cochrane Multiple Sclerosis and Rare Diseases of the CNS Group) (30 آپریل 2015) را که شامل پایگاه کارآزماییهایی بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) بود؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ LILACS و پایگاه اطلاعاتی کارآزماییهای ثبتشده ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO International Clinical Trials Registry Platform) را جستوجو کردیم. هیچ نوع محدودیتی در منبع، تاریخ یا زبان انتشار وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs؛ Randomised Clinical Trials) شامل بزرگسالان مبتلا به هر نوع از بیماری MS بر اساس معیارهای مکدونالد، که به مقایسه آلمتوزوماب به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر، در هر دوز و برای هر مدت زمان، در برابر دارونما یا هر درمان دارویی فعال دیگر یا آلمتوزوماب در دوز، رژیم یا مدت زمان متفاوت پرداخته باشند. پیامد همراه اصلی شامل بقای بدون عود، پیشرفت پایدار بیماری و تعداد شرکتکنندگان با حداقل یکی از عوارض جانبی (از هر نوعی که باشد)، از جمله عوارض جانبی جدی بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده در این مطالعه مروری به طور جداگانه، انتخاب مطالعات، استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (Bias) را انجام دادند. یک نویسنده سوم، این فرایند را از نظر دقت بررسی کرد. ما از ابزار خطر سوگیری کاکرین، جهت ارزیابی خطر سوگیری مطالعات انتخاب شده در این مطالعه مروری استفاده کردیم. همچنین از سیستم GRADE برای ارزیابی کیفیت بدنه شواهد استفاده کردیم. برای اندازهگیری اثر درمان بر پیامدهای دوحالتی، از خطر نسبی (RR) و برای اثر درمان بر پیامدهای پیوسته از میانگین تفاوت (MD) و برای پیامدهای زمان تا یک رویداد از نسبت خطر (HR) استفاده کردیم. ما 95% فواصل اطمینان (CI) را برای این اندازهها محاسبه کردیم. زمانی که هیچ ناهمگونی وجود نداشت از مدل اثر ثابت برای ترکیب دادهها استفاده کردیم.
نتایج اصلی
سه RCT (با 1713 شرکتکننده) معیارهای انتخاب را داشتند و ما آنها را در مطالعه مروری حاضر وارد کردیم. هر سه کارآزمایی به مقایسه آلمتوزوماب در مقابل اینترفرون بتا - 1a؛ (interferon beta-1a) زیرجلدی برای بیماران مبتلا به MS از نوع عودکننده - فروکشکننده پرداخته بودند. بیماران در مطالعات CARE-MS و CAMMS223، برای اولین بار بود که تحت درمان قرار میگرفتند (treatment-naive). مطالعه CARE-MS II شامل بیمارانی با حداقل یک عود بودند، در حالی که با اینترفرون بتا یا گلاتیرامر استات (glatiramer acetate) درمان میشدند. آلمتوزوماب به مدت 12 یا 24 ماه به بیماران داده شد. برای برخی از پیامدها، دوره پیگیری به 36 ماه رسید. رژیمها شامل موارد زیر بودند: (الف) تجویز داخل وریدی 12 میلیگرم یا 24 میلیگرم در روز، یک بار در روز به مدت پنج روز متوالی در ماه صفر و ماه 12 یا (ب) 24 میلیگرم در روز، به صورت داخل وریدی، یک بار در روز به مدت سه روز متوالی در ماه 12 و .24 بیماران در بازوی دیگر کارآزماییها، اینترفرون بتا a1؛ 44 میکروگرم به صورت زیرجلدی و سه بار در هفته بعد از تیتراسیون (titration) دوز دریافت کردند.
بعد از 24 ماه، آلمتوزوماب 12 میلیگرم با موارد زیر همراه بود: (الف) بقای بدون عود بالاتر (نسبت خطر (HR): 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.41 تا 0.60؛ 2 مطالعه؛ 1248 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، (ب) بقای بدون پیشرفت بیماری پایدار بالاتر (HR: 0.62؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 0.87؛ 2 مطالعه؛ 1191 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، (ج) تعداد اندکی بیشتر از شرکتکنندگان با حداقل یک عارضه (HR: 1.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.01 تا 1.06؛ 2 مطالعه؛ 1248 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، (د) تعداد کمتر شرکتکنندگان با ضایعات جدید یا بزرگ T2-hyperintense در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (magnetic resonance imaging ؛MRI)؛ (HR: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 0.91؛ 2 مطالعه؛ 1238 شرکتکننده؛ 80% = I2) و (ه) تعداد کمتر انصراف از مطالعه (HR: 0.31؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 0.41؛ 2 مطالعه؛ 1248 شرکتکننده؛ 29% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین).
در 36 ماه، آلمتوزوماب 24 میلیگرم با موارد زیر همراه بود: (الف) بقای بدون عود بالاتر (45 در برابر 17؛ HR: 0.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 تا 0.40؛ یک مطالعه؛ 221 شرکتکننده)، (ب) بقای بدون پیشرفت بیماری پایدار بالاتر (HR: 0.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 0.69؛ یک مطالعه؛ 221 شرکتکننده) و (ج) عدم وجود اختلاف آماری در میزان شرکتکنندگان با حداقل یک رویداد نامطلوب. ما هیچ مطالعهای نیافتیم که هریک از پیامدهای زیر را گزارش داده باشد: میزان شرکتکنندگان عاری از فعالیتهای بیماری بالینی، کیفیت زندگی، خستگی یا تغییر در تعداد ضایعات -MRI T2 و -T1 وزندار شده پس از درمان.
به دلیل عدم وجود داده، امکان انجام تجزیه و تحلیل زیرگروه بر طبق نوع بیماری و ناتوانی درشروع مطالعه وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
برای پیامدهای زیر در بیماران مبتلا به MS عودکننده - فروکشکننده، آلمتوزوماب 12 میلیگرم که در 24 ماه ارزیابی شد، بهتر از اینترفرون زیر جلدی بتا a1 بود: بقای بدون عود، بقای بدون پیشرفت بیماری پایدار، تعداد شرکتکنندگان با حداقل یک عارضه جانبی و تعداد شرکت کنندگان با ضایعات جدید یا بزرگشده T2-hyperintense در MRI . کیفیت شواهد برای این پیامدها پائین تا متوسط بود. به نظر میرسد که آلمتوزوماب 24 میلیگرم برای بقای عاری از عود بیماری و بقای بدون پیشرفت بیماری پایدار، در 36 ماه، بهتر از اینترفرون بتا a1 زیرجلدی باشد.
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی بیشتری به منظور بررسی اثر آلمتوزوماب در فرمهای دیگر بیماری MS و در مقایسه با سایر گزینههای درمانی، مورد نیاز است. این مطالعات جدید باید پیامدهای مرتبط بیشتری را از قبیل میزان شرکتکنندگان عاری از فعالیتهای بیماری بالینی، کیفیت زندگی، خستگی و عوارض جانبی (میزانهای فردی، عوارض جانبی جدی و عوارض جانبی بلندمدت) ارزیابی کنند. علاوه بر این، این مطالعات جدید باید سایر دوزها و مدت زمانهای مصرف آلمتوزوماب را ارزیابی کنند.
خلاصه به زبان ساده
آلمتوزوماب برای مالتیپل اسکلروزیس
پیشینه
مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری مزمن سیستم عصبی است که افراد جوان و میانسال را تحت تاثیر قرار میدهد. آسیبهای مکرر به غلاف میلین (غشایی است که اعصاب را پوشش داده و از آن محافظت میکند) و دیگر بخشهای اعصاب میتواند منجر به معلولیت جدی شود. بیماری MS ممکن است با بروز مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن مرتبط باشد. آلمتوزوماب یک داروی بیولوژیک (نوعی آنتیبادی) است که در حال حاضر برای بیماریهای دیگر استفاده میشود.
ویژگیهای مطالعه
ما سه مطالعه (شامل 1713 شرکتکننده) را یافتیم که معیارهای انتخاب را در مطالعه مروری حاضر داشتند. تمام مطالعات به مقایسه آلمتوزوماب در مقابل اینترفرون بتا a1 زیر جلدی در افراد مبتلا به MS از نوع عودکننده - فروکشکننده پرداخته بودند. در دو مطالعه (CARE-MS و CAMMS223)، شرکتکنندگان برای اولین بار بود که تحت درمان قرار گرفتند (درمان ساده treatment-naive ). مطالعه سوم (CARE-MS II) شامل شرکتکنندگانی بود که در حالی که با اینترفرون بتا یا گلاتیرامر استات به مدت حداقل شش ماه تحت درمان بودند، حداقل یک بار عود داشتند.
نتایج اصلی
مرور این مطالعات مقایسهای نشان داد آلمتوزوماب در مقایسه با اینترفرون بتا a1 زیرجلدی، خطر عود را کاهش میدهد، عملکرد را بهبود میدهد و به نظر میرسد که خطر کلی عوارض جانبی را افزایش نمیدهد. علاوه بر این، آلمتوزوماب خطر ابتلا را به ضایعات جدید یا بزرگ شده MS که با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) شناسایی میشوند، کاهش میدهد. با این حال، در مورد اثرات آلمتوزوماب بر چند پیامد مربوط به بیمار مانند (الف) کیفیت زندگی، (ب) میزان هر یک از عوارض جانبی (به طور جداگانه) و (ج) فراوانی بلندمدت عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی، اطلاعات کافی وجود ندارد.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی روششناسی مطالعات انتخاب شده متوسط تا بالا بود. با این حال، به دلیل تعداد کم مطالعات انتخاب شده و میزان پائین حوادث، قضاوت ما بر این بود که کیفیت کلی شواهد درباره پیامدهای اصلی از بسیار پائین تا متوسط متغیر است. این بدان معنی است که مطالعات جدید به احتمال زیاد تاثیر مهمی بر اعتماد ما در برآورد اثر خواهند داشت و ممکن است برآورد را تغییر دهند یا به این معناست که ما در مورد برآورد بسیار نامطمئن هستیم.