مکمل‌یاری ویتامین D در دوره بارداری ممکن است برای حفاظت در برابر پیامدهای جانبی بارداری مورد نیاز باشد. این، به‌روزرسانی مروری است که نخستین بار در سال 2012 و سپس در 2016 منتشر شد.

بررسی این‌که آیا مکمل‌یاری ویتامین D به تنهایی یا در ترکیب با کلسیم یا سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی‌ای که در طول دوران بارداری به زنان داده می‌شود، می‌تواند به‌طور ایمنی منجر به بهبود پیامدهای مربوط به مادر و نوزاد شود یا خیر؟

برای این به‌روزرسانی، ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group's) (در 12 جولای 2018) را جست‌وجو کردیم، با سازمان‌های مرتبط تماس گرفتیم (15 می 2018)، فهرست منابع کارآزمایی‌های بازیابی شده و پایگاه‌های ثبت را در clinicaltrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO International Clinical Trials Registry Platform) (در 12 جولای 2018) جست‌وجو کردیم. اگر چکیده‌ها به اندازه کافی اطلاعات داشتند که بتوان آن‌ها را استخراج کرد، آن‌ها را وارد کردیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه‌تصادفی‌سازی شده‌ای که به ارزیابی تاثیر مکمل‌یاری ویتامین D به تنهایی یا در ترکیب با سایر ریرمغذی‌ها، در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم مداخله، برای زنان در دوران بارداری پرداخته بودند.

دو نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل از هم (1) قابلیت ورود کارآزمایی‌ها را بر اساس معیارهای ورود ارزیابی کردند، (2) داده‌ها را از کارآزمایی‌های وارد شده استخراج کردند، و (3) خطر سوگیری (bias) کارآزمایی‌های وارد شده را بررسی کردند. قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی شدند.

ما 30 کارآزمایی (7033 زن) را وارد و 60 کارآزمایی را از آن خارج کردیم، 6 کارآزمایی در حال انجام/منتشر نشده را شناسایی کردیم و دو کارآزمایی در انتظار ارزیابی هستند.
مکمل‌یاری با ویتامین D به تنهایی در مقابل دارونما/عدم مداخله
مجموع 22 کارآزمایی با حضور 3725 زن باردار در این مقایسه وارد شدند؛ 19 کارآزمایی در معرض خطر پائین تا متوسط سوگیری برای اغلب حوزه‌ها و 3 کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری برای اغلب دامنه‌ها بودند. مکمل‌یاری با ویتامین D به تنهایی در دوران بارداری در مقایسه با زنانی که دارونما یا عدم مداخله دریافت کردند، احتمالا خطر پره‌اکلامپسی (خطر نسبی (RR): 0.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 0.79؛ 4 کارآزمایی؛ 499 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط) و دیابت بارداری (RR: 0.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.27 تا 0.97؛ 4 کارآزمایی؛ 446 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط) را کاهش می‌دهد و احتمالا خطر داشتن نوزادی را با وزن کم موقع تولد (کم‌تر از 2500 گرم) (RR: 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 0.87؛ 5 کارآزمایی؛ 697 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط) کم می‌کند. مکمل‌یاری ویتامین D ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر داشتن زایمان زودرس کمتر از 37 هفته در مقایسه با عدم مداخله یا دارونما ایجاد کند (RR: 0.66، 95% CI: 0.34 تا 1.30، 7 کارآزمایی، 1640 زن، شواهد با قطعیت پائین). از نظر عوارض جانبی مادری، مکمل‌یاری ویتامین D ممکن است خطر هموراژی شدید پس از زایمان را کاهش دهد (RR: 0.68؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 0.91؛ 1 کارآزمایی؛ 1134 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). موردی از هیپرکلسمی (1 کارآزمایی؛ 1134 زن؛ شواهد با قطعیت پائین) وجود نداشت و ما در مورد این‌که آیا افزایش‌ها یا کاهش‌های ویتامین D باعث کاهش خطر سندرم نفریتیک می‌شوند، بسیار نامطمئن هستیم (RR: 0.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 4.06؛ 1 کارآزمایی؛ 135 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). بااین‌حال، با توجه به کمبود اطلاعات به‌طور کلی برای عوارض جانبی مادری، نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی کرد.
مکمل‌یاری با ویتامین D و کلسیم در مقابل دارونما/عدم مداخله
9 کارآزمایی شامل 1916 زن باردار در این مقایسه وارد شدند؛ 3 کارآزمایی در معرض خطر کم سوگیری تخصیص و کورسازی، 4 کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری و دو مورد هم در بعضی قسمت‌ها، خطر پائین، خطر بالا یا خطر نامشخص داشتند. مکمل‌یاری با ویتامین D و کلسیم در طول بارداری احتمالا خطر پره‌اکلامپسی (RR: 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.32 تا 0.78؛ 4 کارآزمایی؛ 1174 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط) را کاهش می‌دهد. اثر مداخله بر دیابت بارداری (RR: 0.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 7.84؛ 1 کارآزمایی؛ 54 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و داشتن نوزادی با وزن کم موقع تولد (کم‌تر از 2500 گرم) (RR: 0.68؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 4.55؛ 2 کارآزمایی؛ 110 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) در مقایسه با عدم مداخله یا دارونما نامشخص است. مکمل‌یاری با ویتامین D و کلسیم در دوران بارداری ممکن است منجر به افزایش خطر زایمان پره‌ترم کم‌تر از 37 هفته در مقایسه با عدم مداخله یا دارونما شود (RR: 1.52؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.01 تا 2.28؛ 5 کارآزمایی؛ 942 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). هیچ کارآزمایی‌ای در این مقایسه عوارض جانبی مادری را گزارش نکردند.
مکمل‌یاری با ویتامین D + کلسیم + دیگر ویتامین‌ها و مینرال‌ها در مقابل کلسیم + دیگر ویتامین‌ها و مینرال‌ها (بدون ویتامین D)
یک کارآزمایی با 1300 شرکت‌کننده در این مقایسه وارد شد؛ این مطالعه در معرض خطر پائین سوگیری قرار داشت. پره‌اکلامپسی ارزیابی نشد. مکمل‌یاری با ویتامین D + دیگر ریزمغذی‌ها ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر زایمان زودرس کمتر از 37 هفته (RR: 1.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 1.59؛ 1 کارآزمایی؛ 1298 زن؛ شواهد با قطعیت پائین) یا وزن کم موقع تولد (کم‌تر از 2500 گرم) (RR: 1.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.82 تا 1.51؛ 1 کارآزمایی؛ 1298 زن؛ شواهد با قطعیت پائین) ایجاد کند. مشخص نیست آیا تفاوتی در خطر دیابت بارداری (RR: 0.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 1.73) یا عوارض جانبی مادری (هیپرکلسمی بدون مورد؛ هیپرکلسیوری RR: 0.25؛95% فاصله اطمینان (CI): 0.02 تا 3.97؛ 1 کارآزمایی؛ 1298 زن) وجود دارد یا خیر، زیرا قطعیت شواهد برای هر دو پیامد بسیار پائین بود.

ما 30 کارآزمایی (7033) را در طول 3 مقایسه جداگانه وارد کردیم. ارزیابی‌های GRADE از متوسط تا بسیار پائین متغیر بودند، که دلیل کاهش آن‌ها محدودیت‌های موجود در طراحی مطالعه، عدم دقت و غیرمستقیم بودن بود.
مکمل‌یاری زنان باردار با ویتامین D به‌تنهایی، احتمالا خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی، دیابت بارداری، وزن کم موقع تولد را کاهش می‌دهند و ممکن است خطر خونریزی شدید پس از زایمان را کاهش دهند. ویتامین D ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر زایمان زودرس در کمتر از هفته 37 هفته بارداری ایجاد کند. مکمل‌یاری زنان باردار با ویتامین D و کلسیم احتمالا خطر پره‌اکلامپسی را کاهش می‌دهند اما ممکن است خطر زایمان زودرس را در کم‌تر از هفته 37 هفته افزایش دهند (این یافته‌ها به تحقیقات بیش‌تری نیاز دارند). مکمل‌یاری زنان باردار با ویتامین D و دیگر مواد مغذی ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر زایمان زودرس در کم‌تر از هفته 37 هفته بارداری یا وزن کم موقع تولد (کم‌تر از 2500 گرم) ایجاد کند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده قوی و با کیفیت بالا و بزرگ‌تر اضافی برای ارزیابی اثرات مکمل‌یاری ویتامین D در دوران بارداری، به خصوص در رابطه با خطر عوارض جانبی مادری، مورد نیاز است.