پیشینه
شکستگیهای مهرهای مرتبط با افزایش موربیدیتی (مانند درد و کاهش کیفیت زندگی) و مرگومیر است. ورزشدرمانی یک درمان محافظهکارانه غیردارویی است که اغلب برای بیماران مبتلا به شکستگیهای مهرهای جهت کاهش درد و بازیابی حرکت فعال توصیه میشود. این نسخه یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که برای اولین بار در 2013 منتشر شد.
اهداف
ارزیابی اثرات (مزایا و مضرات) مداخله ورزشی به مدت چهار هفته یا بیشتر (بهتنهایی یا به عنوان بخشی از مداخله فیزیکالتراپی) در مقابل مداخله فیزیکالتراپی غیرورزشی/غیرفعال، عدم مداخله یا دارونما (placebo) در میان افراد دارای سابقه شکستگیهای مهرهای، بر بروز شکستگیهای شکننده (fragility fracture) لگن، مهره یا نقاط دیگر. اهداف ثانویه ما، بررسی تاثیرات ورزش بر این پیامدها بود: زمین خوردن، درد، عملکرد فیزیکی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (مختص بیماری و عمومی) و عوارض جانبی.
روش های جستجو
ما در بانکهای اطلاعاتی زیر تا نوامبر 2017 جستوجو کردیم: کتابخانه کاکرین (شماره 11 از 12)؛ MEDLINE (از 2005)؛ Embase (از 1988)؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (از 1982)؛ AMED (از 1985) و PEDro (بانک اطلاعاتی شواهد فیزیوتراپی، از 1929). کارآزماییهای در حال انجام/اخیرا تکمیلشده به وسیله جستوجو در پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند. مجموعه مقالات کنفرانسها از طریق ISI و SCOPUS و جستوجوهای هدفمند در مجموعه مقالات کنگره آمریکایی طب توانبخشی (American Congress of Rehabilitation Medicine) و انجمن آمریکایی پژوهش در استخوان و مواد معدنی (American Society for Bone and Mineral Research) جستوجو شدند. عبارات جستوجو یا عناوین MeSH شامل عباراتی مانند شکستگی مهرهای و ورزش یا فیزیکالتراپی بود. نتایج جستوجو برای این بهروزرسانی، به بعد از 2011 محدود شد.
معیارهای انتخاب
ما همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده و کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده را مربوط به مقایسه مداخلات ورزش یا فیزیکالتراپی فعال با مداخلات فیزیکالتراپی ساختگی/غیرورزشی/غیرفعال یا عدم مداخله در افراد دارای سابقه شکستگی مهرهای وارد کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مروری بهطور مستقل از هم کارآزماییها را انتخاب کرده و دادهها را با استفاده از فرم استخراج داده از پیش آزموده شده استخراج کردند. اختلافنظرها از طریق توافق یا قضاوت فرد ثالث برطرف شد. ما از ابزار کاکرین برای ارزیابی خطر سوگیری (bias) جهت ارزیابی هر مطالعه بهره بردیم. مطالعات بر اساس مدت پیگیری (برای مثال الف) 4-12 هفته؛ ب) 16-24 هفته؛ ج) 52 هفته) گروهبندی شدند؛ یک مطالعه بر مبنای تعداد ارزیابیهای پیگیری، قابل ارائه در بیش از یک گروه بود. ما برای دادههای دو حالتی، خطرهای نسبی (RR) و 95% فاصلههای اطمینان (CI) متناظر را گزارش کردیم. ما برای دادههای پیوسته، تفاوت میانگین (MD) تغییر را از وضعیت پایه و 95% فاصلههای اطمینان (CI) گزارش کردیم. دادهها برای آزمون بلند شدن و رفتن زماندار (Timed Up and Go test)، عملکرد جسمانی خودسنجی، اندازهگیریشده به وسیله نمره خردهمقیاس عملکرد جسمانی QUALEFFO‐41 (مقیاس از صفر تا 100؛ نمرات کمتر نشاندهنده عملکرد بدنی خودسنجی بهتر است)، و کیفیت زندگی مختص بیماری، سنجیدهشده توسط نمره کامل QUALEFFO‐41 (مقیاس از صفر تا 100؛ نمرات کمتر بیانگر کیفیت زندگی بهتر است) طی 12 ماه با استفاده از یک مدل اثر-ثابت ادغام شدند.
نتایج اصلی
نه کارآزمایی (n = 749, 68 شرکتکننده مذکر؛ دو کارآزمایی جدید در این بهروزرسانی مرور) وارد شدند. پراکندگی قابلتوجه میان کارآزماییها از هرگونه ادغام معنادار دادهها برای اکثر پیامدها جلوگیری کرد. خطر سوگیری در همه مطالعات متغیر بود؛ خطر پایین سوگیری در اغلب حوزهها در چهار مطالعه و خطر نامشخص/ بالا در اغلب حوزههای پنج مطالعه. سوگیری عملکرد و کورسازی ارزیابی پیامد ذهنی، تقریبا در همه مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری بودند.
یک کارآزمایی، عدم تفاوت بین گروهی را به نفع تاثیر ورزش بر وقوع شکستگیهای شکننده بعد از 52 هفته گزارش کرد (RR: 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.17 تا 1.71؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین با کنترل: 184 به ازای 1000 و ورزش: 100 به ازای هر 1000، 95% فاصله اطمینان (CI): 31 تا 315؛ تفاوت مطلق: 8%؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2 تا 30). یک کارآزمایی عدم اختلاف میان گروهی را به نفع تاثیر ورزش بر وقوع سقوط پس از 52 هفته گزارش کرد (RR: 1.06؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 2.10؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین با کنترل: 262 به ازای 1000 و ورزش: 277 به ازای 1000، 95% فاصله اطمینان (CI): 139 تا 550؛ تفاوت مطلق: 2%؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 12 تا 29). به دلیل خطر سوگیری بسیار جدی در این مطالعات و حجکم نمونههای کوچک که منجر به برآوردهای غیردقیق میشود، این یافتهها باید با احتیاط تفسیر شوند.
از آنجایی که مطالعات خاص نشاندهنده شواهدی از تفاوتهای مهم از نظر بالینی برای این پیامدها نبودند، ما مطمئن نیستیم که ورزش میتواند درد، عملکرد جسمانی خودسنجی و کیفیت زندگی مختص بیماری را بهبود بخشد یا خیر. تجزیهوتحلیل ترکیبی بیانگر اختلاف بین گروهی اندک به نفع ورزش برای بلند شدن و رفتن زماندار بود (MD: 1.13- ثانیه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.85- تا 0.42-؛ 2 مطالعه) که بعد از تجزیهوتحلیل حساسیت تغییر نکرد (MD: 1.09- ثانیه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.78- تا 0.40-؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). ورزش، باعث بهبود نمره عملکرد جسمانی QUALEFFO‐41 (MD: 2.84- امتیاز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.57- تا 0.11-؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) و نمره کامل QUALEFFO‐41 (MD: 3.24- امتیاز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.05- تا 0.43-؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) شد؛ با این وجود به نظر نمیرسد ما هیچ اختلاف مهمی را از لحاظ بالینی مشاهده کرده باشیم. سه کارآزمایی، چهار عارضه جانبی مرتبط با مداخله ورزش را گزارش کردند (شکستگی غضروف دندهای (costal cartilage)، شکستگی دنده، درد زانو، تحریک با نوار (irritation to tape)، شواهد با کیفیت بسیار پایین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
بهعنوان نتیجهگیری، ما شواهد کافی برای تعیین اثرات ورزش بر بروز شکستگیها، سقوط یا عوارض جانبی نداشتیم. مرور بهروزشده ما شواهدی را با کیفیت متوسط یافت که احتمالا ورزش باعث بهبود عملکرد بدنی، بهویژه آزمون بلند شدن و رفتن زماندار در افراد دچار شکستگی مهرهای میشود (به خاطر محدودیتهای مطالعه کاهش یافت). با این حال پیشرفت یک ثانیهای در بلند شدن و رفتن زماندار، پیشرفت مهمی از نظر بالینی محسوب نمیشود. اگرچه کارآزماییهای جداگانه برای برخی از پیامدهای درد و کیفیت زندگی مختص بیماری مزایایی را گزارش کردند، این یافتهها پیشرفتهای مهمی را از لحاظ بالینی نمایان نمیکنند و با توجه به کیفیت بسیار پایین شواهد ناشی از یافتههای ناسازگار، محدودیتهای مطالعه و برآوردهای غیردقیق، باید با احتیاط تفسیر شوند. تعداد کم کارآزماییها و پراکندگی میان کارآزماییها، توانایی ما را برای ترکیب پیامدها یا انجام نتیجهگیریها محدود ساخت. شواهد در مورد اثرات ورزش بر دوره بعد از شکستگی مهرهای در مردان اندک است. نیاز به یک کارآزمایی تصادفیسازی شده با کیفیت بالا برای آگاهی از ایمنی و اثربخشی ورزش جهت کاهش بروز شکستگی و زمین خوردن و بهبود پیامدهای بیمارمحور (درد، عملکرد) در افراد مبتلا به شکستگیهای مهرهای وجود دارد (حداقل اندازه نمونه موردنیاز حدود 2500 شرکتکننده درماننشده یا 4400 شرکتکننده دریافتکننده درمان ضدپوکی استخوان است).
خلاصه به زبان ساده
ورزش به منظور بهبود پیامدها پس از شکستگی ستون فقرات استئوپروتیک
محققان در کاکرین، بهروزرسانی مرور کاکرین 2013 را از اثرات ورزش برای افراد مبتلا به شکستگیهای ستون فقرات استئوپروتیک انجام دادند. بعد از جستوجو برای همه مطالعات مرتبط تا نوامبر 2017، آنها 9 مطالعه را با مجموع 749 نفر یافتند که دو مورد از این مطالعات جدید بودند.
شکستگیهای ستون فقرات استئوپروتیک چه هستند و ورزش چیست؟
استخوان بخش زندهای از بدن شما است. در طول زندگی شما، استخوان قدیمی حذف و با استخوان جدید و مستحکمتر جایگزین میشود. در فرد مبتلا به پوکی استخوان، استخوان قدیمی سریعتر از آنکه استخوان جدید بتواند جایگزین آن شود، حذف میشود که استخوانها را ضعیفتر ساخته و احتمال شکستن آنها را افزایش میدهد. ورزش اغلب برای اشخاص مبتلا به پوکی استخوان توصیه میشود. ممکن است نیاز به اصلاح برنامههای ورزشی برای افراد در معرض خطر بالای شکستگی مانند افراد دچار شکستگیهای ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان وجود داشته باشد. امکان دارد که در صورت عدم اجرای صحیح، ورزش بتواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
برای افراد مبتلا به شکستگی ستون فقرات استئوپروتیک که ورزش میکنند، چه رخ میدهد؟
در اشخاص 40 سال به بالا با شکستگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان، ما اطلاعات دقیقی درباره اینکه شکستگی یا سقوط جدیدی بعد از شروع یک برنامه ورزشی رخ داده یا درباره عوارض جانبی بهخصوص در مردان نداریم.
در این بهروزرسانی مرور، یافتههای تازه نشان میدهد که ورزش احتمالا عملکرد جسمانی را در افراد مبتلا به شکستگیهای ستون فقرات بهبود میبخشد. بااینحال، مشخص نیست که ورزش اثری بر درد و کیفیت زندگی دارد یا خیر.
ما از نتایج خود نمیتوانیم به این نتیجه برسیم که ورزش موجب آسیب خواهد شد یا خیر؛ اما شواهدی از عوارض جانبی مرتبط با ورزش (شامل دو شکستگی دنده) وجود داشت. توصیه میشود افراد در معرض خطر شکستگی بالا حین ورزش و تغییر حالت (مانند غلتیدن از پشت به شکم، حمل وزن سنگین) احتیاط کنند تا خطر کاهش یابد. بسیاری از این مداخلات به وسیله فیزیوتراپیست در موسسه یا مرکز تحقیقاتی ارائه شده بودند؛ بنابراین هیچ نتیجهگیری در مورد مداخلات ورزشی توسط سایر متخصصان سلامت یا در شرایط دیگر قابل انجام نبود.