اختلال دوقطبی یک وضعیت شایع همراه با موربیدیتی بالا است؛ توسعه درمان‌های موثر و ایمن از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. لیتیوم (lithium) یک درمان نگهدارنده موثر برای اختلال دوقطبی است. لیتیوم به‌عنوان تثبیت‌کننده خلق‌وخو عمل می‌کند و خطر خودکشی را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، شواهدی که اثربخشی لیتیوم را در درمان مانیای (mania) حاد ارزیابی کند، قطعیت کم‌تری دارند. دستورالعمل‌های مبتنی بر شواهد فعلی، به چندین عامل آنتی‌دوپامینرژیک و تثبیت‌کننده خلق‌وخو به‌عنوان درمان‌های اولیه اشاره می‌کنند: شواهد قطعی‌تری برای تصمیم‌گیری در مورد این‌که آیا لیتیوم باید درمان خط اول باشد یا خیر، مورد نیاز است.

1- ارزیابی اثرات لیتیوم در مقایسه با دارونما (placebo) یا دیگر درمان فعال در کاهش علائم حاد یک اپیزود مانیک یا مختلط در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی.
2- مرور مقبولیت و تحمل‌پذیری درمان با لیتیوم در مقایسه با دارونما یا درمان‌های فعال دیگر در کاهش علائم حاد یک اپیزود مانیک یا مختلط در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی.

ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده گروه اختلالات شایع روانی در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و PsycINFO را جست‌وجو کردیم. ما هم‌چنین پورتال کارآزمایی‌های سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) و ClinicalTrials.gov را جست‌وجو کردیم. ما فهرست منابع تمام مطالعات واردشده و مرور‌های سیستماتیک مرتبط را کنترل کردیم. ما مطالعات به‌دست آمده را از جست‌وجوها در 18 می 2018 در تجزیه‌وتحلیل‌های فعلی وارد کردیم.
معیارهای انتخاب
مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل‌شده آینده‌نگر که به مقایسه لیتیوم با دارونما یا درمان دارویی جایگزین در درمان مانیای حاد پرداختند. ما هر شخص مبتلا به اختلال دو قطبی، مرد و زن، در هر سنی را وارد کردیم.

حداقل دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده و کیفیت روش‌شناسی را ارزیابی کردند. ما از نسبت‌های شانس (ORs) برای تجزیه‌وتحلیل پیامدهای دو تایی اثربخشی و میانگین تفاوت‌ها (MDs) یا میانگین تفاوت‌های استانداردشده (SMDs) برای پیامدهای دارای توزیع پیوسته استفاده کردیم. ما از یک مدل اثر ثابت استفاده کردیم، مگر اینکه ناهمگونی متوسط یا قابل‌توجه بوده باشد، که در این حالت، ما از یک مدل اثرات تصادفی استفاده کردیم. ما برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از Review Manager 5 استفاده کردیم. ما قطعیت شواهد مربوط به پیامدهای فردی را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کردیم.

ما 36 مطالعه تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را یافتیم که لیتیوم را با دارونما، یکی از 12 دارو، یا روش درمانی الکتروشوک (electroconvulsive) برای درمان مانیای حاد، مقایسه کردند. مطالعات شامل شرکت‌کنندگان زن و مرد (4220 نفر)، در هر سنی بودند، که همه آن‌ها معیار‌های مربوط به یک اپیزود مانیک را در زمینه تشخیص اختلال دو قطبی داشتند.
خطر سوگیری (bias) متغیر بود؛ 12 مطالعه در یک حوزه در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند و 27 مطالعه در مورد تصادفی‌سازی که منجر به رتبه‌بندی «نامشخص» برای سوگیری انتخابی شد، اطلاعات کافی ارائه ندادند.
لیتیوم در مقابل دارونما
شواهدی با قطعیت بالا نشان دادند که لیتیوم یک درمان موثر برای مانیای حاد بود و در القای پاسخ به درمان (OR: 2.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.73 تا 2.63؛ 1707 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ 16% = I2؛ شواهد با قطعیت بالا)، یا بهبودی (OR: 2.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.73 تا 2.69؛ 1597 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ 21% = I2؛ شواهد با قطعیت بالا)، موثرتر از دارونما بود.
لیتیوم بسیار بیشتر از دارونما باعث ایجاد ترمور (OR: 3.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.10 تا 5.04؛ 1241 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ 0% = I2؛ شواهد با قطعیت بالا)، و خواب‌آلودگی (OR: 2.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.46 تا 3.58؛ 1351 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه؛ 0% = I2؛ شواهد با قطعیت بالا) شد.
شواهد کافی برای تعیین تاثیر لیتیوم بر خروج از مطالعه به هر علتی (OR: 0.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 1.25؛ 1353 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه؛ 75% = I2؛ شواهد با قطعیت متوسط) و افزایش وزن (OR: 1.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.56 تا 3.92؛ 735 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ 51% = I2؛ شواهد با قطعیت متوسط) وجود نداشت.
لیتیوم در مقابل آنتی‌سایکوتیک‌ها یا تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو
برای پیامد القای پاسخ به درمان، فقط شواهدی با قطعیت بسیار پایین ‌در مورد لیتیوم در مقایسه با هالوپریدول (haloperidol) (MD: 2.40-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.31- تا 1.50؛ 80 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ 95% = I2)، کوئتیاپین (quetiapine) (OR: 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.28 تا 1.55؛ 335 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ 71% = I2) و کاربامازپین (carbamazepine) (SMD: 0.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.18- تا 0.60؛ 102 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ 0% = I2) وجود داشت.
لیتیوم احتمالا کمتر از اولانزاپین (olanzapine) منجر به القای پاسخ به درمان می‌شود (OR: 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 0.94؛ 180 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ 0% = I2؛ شواهد با قطعیت متوسط).
لیتیوم ممکن است کمتر از ریسپریدون (risperidone) منجر به القای پاسخ به درمان شود (MD: 7.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.22 تا 9.34؛ 241 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ 49% = I2؛ شواهد با قطعیت پایین).
هیچ شواهدی از تفاوت بین لیتیوم و والپروات (valproate) وجود نداشت (OR: 1.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.87 تا 1.70؛ 607 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ 22% = I2؛ شواهد با قطعیت متوسط).
شواهدی با قطعیت متوسط وجود داشت که نشان داد لیتیوم در درمان مانیای حاد موثرتر از توپیرامات (topiramate) است (OR: 2.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.63 تا 3.20؛ 660 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه).
‌برای ارائه شواهد با قطعیت بالا، داده‌های مربوط به عوارض جانبی برای این مقایسه‌ها شامل مطالعات بسیار اندکی بودند.

این مرور سیستماتیک نشان می‌دهد که لیتیوم در درمان مانیای حاد موثرتر از دارونما است اما خطر خواب‌آلودگی و ترمور را افزایش می‌دهد. شواهد محدود، تفاوت اندک یا عدم تفاوت را بین لیتیوم و سایر تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو (والپروات، کاربامازپین) یا آنتی‌سایکوتیک‌ها (ریسپریدون، کوئتیاپین، هالوپریدول) نشان می‌دهند. اولانزاپین ممکن است یک استثنا باشد، زیرا احتمالا اندکی ‌موثرتر از لیتیوم است. شواهد نامشخصی وجود دارد که نشان می‌دهند ممکن است ریسپریدون نیز موثرتر از لیتیوم باشد. احتمالا لیتیوم در درمان مانیای حاد موثرتر از توپیرامات است. هنگام مقایسه با دارونما، لیتیوم بیش‌تر احتمال دارد که منجر به عوارض جانبی شود. بااین‌حال، در مقایسه با سایر داروها، مطالعات بسیار اندکی، ‌داده‌های مربوط به عوارض جانبی را برای ارائه شواهدی با قطعیت بالا ارائه دادند. مطالعات بیش‌تر و با دقت طراحی شده و در مقیاس بزرگ مورد نیاز هستند تا به‌طور قطعی نتیجه بگیریم که آیا لیتیوم نسبت به سایر مداخلات در درمان مانیای حاد برتر است یا خیر.