پیشینه
عفونت دستگاه ادراری (UTI) در کودکان رایج است. علایم عبارتند از تب، لتارژی، آنورکسی و استفراغ. UTI در بیش از 80% از موارد توسط Escherichia coli ایجاد شده و درمان آن، تجویز یک دوره از آنتیبیوتیکها است. با توجه به بیماری شدید ناشی از UTI و خطر آسیب دائمی کلیه ناشی از پیلونفریت، برای بسیاری از کودکان آنتیبیوتیکهای طولانیمدت (چند ماه تا 2 سال)، با هدف پیشگیری از عود، تجویز میشود. این سومین بهروزرسانی از یک مروری است که اولین بار در سال 2001 منتشر و در سال 2006 و 2011 بهروز شد.
اهداف
ارزیابی اینکه پروفیلاکسی طولانیمدت آنتیبیوتیکی موثرتر از دارونما (placebo) / عدم درمان در پیشگیری از عود UTI در کودکان بود یا خیر و اگر اینطور بود، کدام آنتیبیوتیک در استفاده بالینی بیشترین اثربخشی را داشت. ما همچنین مضرات درمان طولانیمدت آنتیبیوتیکی را ارزیابی کردیم.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند را در کاکرین تا 30 جولای 2018 از طریق تماس با متخصص اطلاعات کاکرین با استفاده از اصطلاحات مرتبط با این مرور جستوجو کردیم. مطالعات در پایگاه ثبت از طریق جستوجوها در CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ خلاصهمقالات کنفرانس، پورتال جستوجوی پایگاه ثبت بینالمللی کارآزماییهای بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
معیارهای انتخاب
مقایسههای تصادفیسازی شده آنتیبیوتیکها با دیگر آنتیبیوتیکها، دارونما یا عدم درمان برای پیشگیری از عود UTI در کودکان.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم اطلاعات را برای بهروزرسانیهای اولیه و قبلی ارزیابی و استخراج کردند. یک مدل اثرات تصادفی (random‐effects) برای برآورد خطر نسبی (RR) و تفاوت خطر (RD) برای عود UTI با 95% فاصلههای اطمینان (CI) استفاده شد.
نتایج اصلی
در این بهروزرسانی 16 مطالعه (2036 کودک تصادفیسازی شده، 1977 مورد آنالیز شده) وارد شدند. هفت مطالعه (612 کودک) دو یا چند نوع از آنتیبیوتیکها، شش مطالعه (1088 کودک) آنتیبیوتیکها را با دارونما یا عدم درمان، یک مطالعه چهار بازویی ختنه کردن (circumcision) را با یا بدون درمان آنتیبیوتیکی، یک مطالعه دوز آنتیبیوتیک و یک مطالعه سه بازویی دو آنتیبیوتیک مختلف و نیز عدم درمان را با هم مقایسه کردند. از میان شانزده مطالعه وارد شده، فقط یک مطالعه برای همه دامنهها در معرض خطر پایین سوگیری (bias) قضاوت شد، و اکثر آنها در معرض خطر نامشخص سوگیری ناشی از گزارشدهی بسیار ضعیف متودولوژی قرار داشتند. تعداد مطالعاتی که در معرض خطر پایین سوگیری قرار داشتند: سوگیری انتخاب (7)؛ سوگیری عملکردی (4)؛ سوگیری تشخیص (1)؛ سوگیری فرسایشی (1)؛ سوگیری گزارشدهی (7) و دیگر سوگیریها (2). تعداد مطالعاتی که در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند، عبارت بودند از: سوگیری انتخاب (0)؛ سوگیری عملکردی (5)؛ سوگیری تشخیص (1)؛ سوگیری فرسایشی (4)؛ سوگیری گزارشدهی (6) و دیگر سوگیریها (1).
در مقایسه با دارونما / عدم درمان، آنتیبیوتیکها منجر به کاهش متوسطی در تعداد عود UTI علامتدار در کودکان شد؛ با این حال برآورد از ترکیب همه مطالعات مشخص نبود و فواصل اطمینان دقت پائینی را نشان میدهند که حاکی از آن است که آنتیبیوتیکها موجب تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر عود عفونت میشوند (RR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.28 تا 1.98). زمانی که ما فقط دادههای مربوط به مطالعاتی را با تخصیص پنهانی درمان ترکیب کردیم، کاهش مشابهی در خطر عود UTI علامتدار در کودکان دریافتکننده آنتیبیوتیک دیده شد (RR: 0.68) و ما اطمینان بیشتری به این برآورد داشتیم، زیرا هرچه طراحیهای مطالعه قویتر بودند، فواصل اطمینان کوچکتر و شامل نقطه عدم تاثیر (point of no effect) نمیشد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 0.95). کاهش برآوردشده در خطر عود UTI علامتدار برای کودکان تحت درمان با آنتیبیوتیکها مشابه آنچه بود که در کودکان مبتلا به رفلاکس وزیکواورتریک (VUR) دیده شد (RR: 0.65؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 1.07) در مقایسه با بیمارانی که VUR نداشتند (RR: 0.56؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 2.12)، با این حال به دلیل عدم دقت ناشی از تعداد کم حوادث در گروه کوچکتری از کودکان مبتلا به VUR، عدم قطعیت قابلتوجهی وجود داشت. سازگاری در وقوع عوارض جانبی، با یک مطالعه که تعداد بیشتری حوادث در گروه دارونما داشت و مطالعه دوم که تعداد بیشتری حوادث در گروه آنتیبیوتیکها داشتند، دیده نشد. این مطالعات با آنالیز برآورد خطر وقوع UTI توسط یک باکتری مقاوم به آنتیبیوتیک پروفیلاکتیک که در کودکان تحت درمان با آنتیبیوتیک در مقایسه با کودکان گروه دارنما یا عدم درمان، حدود 2.5 برابر بزرگتر بود، دادههایی را برای مقاومت آنتیبیوتیکی ارائه کردند (RR: 2.40؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 9.26). بااینحال، فواصل اطمینان گسترده بود که نشان از عدم دقت و احتمالا تفاوت اندک یا عدم تفاوت بین دو گروه داشتند.
8 مطالعه با حضور 659 کودک به مقایسه یک آنتیبیوتیک با آنتیبیوتیک دیگر پرداخت، اما مطالعات کمی همان ترکیب را برای همان پیامد مقایسه کرده بودند، بنابراین اطلاعات کمی قابل ترکیب کردن بودند. دو مطالعه دادههای مقاومت میکروبیال را گزارش کرده و آنالیز نشان داد که درمان با نیتروفورانتوئین ممکن است منجر به خطر کمتر UTI ایجاد شده توسط یک باکتری مقاوم به داروی درمان در مقایسه با کودکانی شود که به عنوان درمان پروفیلاکتیک، تریمتوپرین – سولفامتوکسازول دریافت کردند (RR: 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 0.92).
نتیجهگیریهای نویسندگان
آنتیبیوتیکهای بلندمدت ممکن است خطر عود UTI علامتدار را در کودکانی که دارای یک یا چند UTI قبلی هستند، کاهش دهند اما این منفعت ممکن است کوچک باشد و باید همراه با افزایش خطر مقاومت میکروبی در نظر گرفته شود.
خلاصه به زبان ساده
آنتیبیوتیکهای طولانیمدت برای پیشگیری از عود عفونت دستگاه ادراری در کودکان
موضوع چیست؟
عفونتهای مثانه و کلیه (عفونت دستگاه ادراری - UTI) در کودکان، به ویژه دختران، رایج است. آنها باعث ایجاد یک بیماری ناخوشایند میشوند که میتواند شامل استفراغ، تب و خستگی باشد. در برخی از کودکان آسیب کلیوی ممکن است رخ دهد، که میتواند بیماریها را تکرار کند. با عفونتهای مکرر، خطر آسیب کلیوی افزایش مییابد. برخی از پزشکان آنتیبیوتیکهای طولانیمدت تجویز میکنند تا از بروز عفونت پیشگیری کنند، اما این ممکن است باعث شود که کودک به روشهای دیگری بیمار شود، به طور مثال استفراغ.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی و فهرست منابع را برای شناسایی و جمعبندی یافتههای حاصل از تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده مورد بررسی قرار دادیم که به مقایسه آنتیبیوتیکهای با دوز کم برای حداقل 2 ماه، با عدم درمان یا یک دارونما در کودکان در معرض خطر UTI پرداخته بودند. همچنین مطالعاتی را شناسایی کردیم که انواع و دوزهای مختلف آنتیبیوتیکها را مقایسه کردند.
ما چه چیزی را پیدا کردیم؟
ما 16 مطالعه (2036 کودک تصادفیسازی شده، 1977 مورد آنالیزشده) را وارد کردیم. این مرور دریافت که استفاده از آنتیبیوتیکهای طولانیمدت ممکن است خطر عود عفونتهای علامتدار را کاهش دهند اما این مزیت احتمالا کوچک بوده و باید در برابر این احتمال که عفونتهای آینده ممکن است توسط باکتریهایی ایجاد شوند که مقاوم به آنتیبیوتیکهای تجویزشده هستند، وزندهی شود.
نتیجهگیریها
استفاده طولانیمدت از آنتیبیوتیکها با دوز کم برای پیشگیری از عود UTI باید برای کودکانی در نظر گرفته شود که در معرض خطر بالای عود عفونت قرار دارند، مانند کودکان خردسال و کودکانی که پزشکان به شدت میخواهند خطر عفونتهای بیشتر را در آنها کاهش دهند، مانند کودکان مبتلا به ناهنجاریهای کلیوی.