پیشینه
آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک (laparoscopic adrenalectomy) یک درمان پذیرفتهشده برای بیماری غده آدرنال در بزرگسالان در سراسر جهان است. رویکرد ترانسپریتونئال (transperitoneal) معمولتر است. رویکرد رتروپریتونئال (خلف صفاقی) (retroperitoneal) ممکن است برای جلوگیری از ورود به پریتونیوم (peritoneum) ترجیح داده شود اما تاکنون هیچ مزیت بارزی برای آن مشخص نشده است.
اهداف
ارزیابی اثرات آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک ترانسپریتونئال (LTPA) در مقابل آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک رتروپریتونئال (LRPA) برای تومورهای آدرنال در بزرگسالان.
روش های جستجو
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ پورتال جستوجوی ICTRP و ClinicalTrials.gov را تا 3 اپریل 2018 جستوجو کردیم. ما هیچگونه محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم، چکیده، عنوان یا هر دو بخش را از هر رکورد بازیابیشده برای شناسایی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) در مورد آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک برای تومورهای آدرنال ارزیابیشده قبل از عمل جراحی، بررسی کردند. شرکتکنندگان تحت تاثیر تومورها یا تودههای کورتیکوئید و مدولار، خوشخیم و بدخیم، عملکردی و خاموش غده آدرنال قرار داشتند، که در مطالعات آزمایشگاهی و تصویربرداری ارزیابی شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده، به ارزیابی کارآزماییها برای خطر سوگیری (bias) پرداختند، و کیفیت کلی مطالعه را با استفاده از معیارهای سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردند. ما خطر نسبی (RR) را برای پیامدهای دوتایی، یا میانگین تفاوت (MD) را برای متغیرهای پیوسته و 95% فاصله اطمینان (CI) متناظر را محاسبه کردیم. ما در ابتدا از یک مدل اثرات تصادفی (random‐effects) برای ترکیب دادهها استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 1069 مقاله را بررسی کردیم، 42 مقاله یا رکوردهای فولتکست (full‐text) را مورد بررسی قرار دادیم، و پنجRCT را وارد کردیم. در کل، 244 شرکتکننده وارد پنج کارآزمایی شدند؛ 127 شرکتکننده برای دریافت آدرنالکتومی رتروپریتونئال و 117 شرکتکننده برای دریافت آدرنالکتومی ترانسپریتونئال تصادفیسازی شدند. دو کارآزمایی یک پیگیری 9 ماهه و سه کارآزمایی پیگیری 31 تا 70 ماه داشتند. اکثر شرکتکنندگان زن بودند، و میانگین سن آنها حدود 40 سال بود. سه کارآزمایی، مرگومیر به هر علتیی را گزارش کردند؛ در دو کارآزمایی، مرگومیر وجود نداشت، و در یک کارآزمایی با شش سال پیگیری، چهار شرکتکننده در گروه LRPA و یک شرکتکننده در گروه LTPA فوت کردند (164 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پایین). این کارآزماییها موربیدیتی به هر علتی را گزارش نکردند. بنابراین، ما موربیدیتی زودهنگام و دیرهنگام را تجزیهوتحلیل کردیم، و عوارض جانبی خاص را تحت این معیارهای پیامد وارد کردیم. نتایج بهدست آمده بین LRPA و LTPA برای موربیدیتی زودهنگام قطعی نبودند (معمولا طی 30 تا 60 روز بعد از جراحی گزارش شدند؛ RR: 0.56؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.27 تا 1.16؛ 0.12 = P؛ 5 کارآزمایی؛ 244 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
9 نفر از 127 شرکتکننده (7.1%) در گروه LRPA، در مقایسه با 16 نفر از 117 شرکتکننده (13.7%) در گروه LTPA، دچار یک عارضه جانبی شدند. شرکتکنندگان در گروه LRPA ممکن بود خطر کمتری برای ابتلا به موربیدیتی دیرهنگام داشته باشند (در آخرین پیگیری موجود گزارش شد؛ RR: 0.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 0.92؛ 0.04 = P؛ 3 کارآزمایی، 146 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). هیچکدام از 78 شرکتکننده در گروه LRPA در مقایسه با 7 نفر از 68 شرکتکننده (10.3%) در گروه LTPA، دچار عارضه جانبی نشدند.
هیچ یک از کارآزماییها، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند. نتایج بهدست آمده در مورد تأثیرات اجتماعیاقتصادی، که بر اساس زمان بازگشت به فعالیتهای عادی و طول مدت بستری در بیمارستان ارزیابی شد، بین گروههای مداخله و مقایسهکننده قطعی نبودند (شواهد با قطعیت بسیار پایین). شرکتکنندگان که LRPA داشتند، ممکن بود شروع زودتری در مصرف مایعات یا غذاهای خوراکی (MD: 8.6- ساعت؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.5- تا 3.7-؛ 0.0006 = P؛ 2 کارآزمایی؛ 89 شرکتکننده) و به حرکت درآمدن (ambulation) (MD: 5.4- ساعت؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.8- تا 4.0- ساعت؛ 0.0001 > P؛ 2 کارآزمایی؛ 89 شرکتکننده) نسبت به گروههای LTPA داشته باشند. پارامترهای پس از عمل جراحی و عمل جراحی (مدت زمان عمل جراحی، خونریزی حین عمل جراحی، تبدیل به عمل جراحی باز) نتایج غیرقطعی را بین گروههای مداخله و مقایسهکننده نشان داد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
بدنه شواهد مربوط به آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک رتروپریتونئال در مقایسه با آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک ترانسپریتونئال محدود است. موربیدیتی دیرهنگام ممکن است به دنبال آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک رتروپریتونئال کاهش یابد اما ما به دلیل شواهد با کیفیت بسیار پایین، در مورد این اثر نامطمئن هستیم. این تأثیرات بر پیامدهای کلیدی دیگر، از قبیل مرگومیر به هر علتی، موربیدیتی زودهنگام، اثرات اجتماعیاقتصادی و پارامترهای عمل جراحی و پس از عمل جراحی، نامطمئن هستند. LRPA ممکن است زمان کوتاهتری را تا آغاز مصرف مایعات یا غذاهای خوراکی و زمان به حرکت درآمدن نشان دهد، اما ما مطمئن نیستیم که آیا این یافته میتواند تکرار شود یا خیر. RCTهای طولانیمدت جدیدی که به بررسی دادههای اضافی، مانند کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، سطح تجربه جراحان، حجم درمان مراکز جراحی و جزئیات مربوط به تکنیکهای مورد استفاده بپردازند، مورد نیاز هستند.
خلاصه به زبان ساده
آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک ترانسپریتونئال در مقابل رتروپریتونئال برای تومورهای آدرنال در بزرگسالان
سوال مطالعه مروری
اثرات آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک رتروپریتونئال در مقایسه با آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک ترانسپریتونئال در بزرگسالان چه هستند؟
پیشینه
غدد آدرنال در بالای کلیهها یافت میشوند و هورمونهای متعددی را مانند آدرنالین (adrenaline)، آلدوسترون (aldosterone) و کورتیزول (cortisol) تولید میکنند. تومور غده آدرنال ممکن است خوشخیم یا سرطانی باشد و اغلب در هنگام معاینات معمول، مانند سونوگرافی داخل شکم (شکمی) یافت میشود. اگر قطر توده آدرنال بیش از 4 سانتیمتر باشد، اگر توده حین دوره مشاهده تا 1 سانتیمتر یا بیشتر افزایش یابد، یا اگر شواهدی از افزایش ترشح خودبهخودی هورمون وجود داشته باشد، معمولا برداشتن یک یا هر دو غده آدرنال از طریق جراحی (آدرنالکتومی) توصیه میشود.
تکنیکهای متعددی برای برداشتن غده آدرنال وجود دارد. امروزه، جراحان به جای جراحی عمل باز از جراحی سوراخ کلید (keyhole) (جراحی لاپاراسکوپیک)، با استفاده از ایجاد برشهای کوچک در شکم و با کمک ابزار خاص جراحی و یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) دارای لامپ استفاده میکنند. آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک ترانسپریتونئال از یک برش در شکم استفاده میکند که شامل برش یک غشای خاص در داخل شکم (پریتونیوم) برای دسترسی به غده آدرنال است. رویکردهای آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک رتروپریتونئال، بدون برش پریتونیوم، از پشت به غده آدرنال نزدیک میشوند. طرفداران تکنیک دوم نتایج بهتری را پیشنهاد کردهاند، از جمله زمان کوتاهتر عمل جراحی، کاهش خونریزی، کاهش درد پس از عمل جراحی و مدت زمان کوتاهتر بستری در بیمارستان.
ویژگیهای مطالعه
ما پنج کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (کارآزماییهای بالینی که در آن افراد بهصورت تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار میگیرند) را با 244 شرکتکننده یافتیم. در مجموع 127 شرکتکننده برای دریافت آدرنالکتومی رتروپریتونئال و 117 شرکتکننده برای دریافت آدرنالکتومی ترانسپریتونئال تصادفیسازی شدند. دو مطالعه، دارای یک دوره مشاهده 9 ماهه پس از عمل جراحی بودند. سه مطالعه شرکتکنندگان خود را به مدت 31 تا 70 ماه تحت مشاهده قرار دادند. اکثر شرکتکنندگان زن بودند و سن متوسط آنها حدودا 40 سال بود.
این شواهد تا اپریل 2018 بهروز هستند.
نتایج اصلی
در یک دوره کوتاهمدت پس از عمل جراحی، هیچ موردی از مرگومیر در هر یک از روشهای آدرنالکتومی گزارش نشد. یک مطالعه با یک دوره مشاهده شش ساله، گزارش داد که از 164 شرکتکننده، چهار شرکتکننده از گروه آدرنالکتومی رتروپریتونئال، و یک شرکتکننده از گروه آدرنالکتومی ترانسپریتونئال فوت کردند. ما سلامت ضعیف زودهنگام (موربیدیتی) را، که بعد از 30 تا 60 روز گزارش شد و موربیدیتی دیرهنگام را، که در طولانیترین زمان مشاهده پس از عمل جراحی گزارش شد، مقایسه کردیم. موربیدیتی زودهنگام بین این دو تکنیک قابل مقایسه بود، اما موربیدیتی دیرهنگام پس از آدرنالکتومی رتروپریتونئال (هیچکدام از 78 شرکتکننده) کمتر از آدرنالکتومی ترانسپریتونئال بود (7 نفر از 68 شرکتکننده). هیچ مطالعهای کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکرد. بهنظر میرسد که زمان بازگشت بهفعالیتهای عادی، طول مدت بستری در بیمارستان، طول مدت عمل جراحی، خونریزی حین عمل جراحی و تغییر به جراحی باز بین دو روش قابل مقایسه بودند. زمان تا مصرف مایعات خورامی یا غذا و زمان خارج شدن از تختخواب و انجام فعالیتهای سبک، پس از آدرنالکتومی رتروپریتونئال (بهطور متوسط 8.6 ساعت) در مقایسه با آدرنالکتومی ترانسپریتونئال (بهطور متوسط 5.4 ساعت)، چند ساعتی کوتاهتر بود.
قطعیت شواهد
ما عمدتا به دلیل تعداد کم مطالعات، تعداد کم شرکتکننده و برخی خطاهای سیستماتیک در اکثر مطالعات تجزیهوتحلیل شده ما، مطمئن نیستیم که کدام روش آدرنالکتومی بهترین است. مطالعات جدید بهویژه باید به بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بپردازند. سطح تجربه جراحان و حجم درمان مراکز جراحی نیز ممکن است نتایج را تحت تاثیر قرار دهند.