مالتیپل اسکلروزیس (MS) یکی از علل اصلی ناتوانی نورولوژیکی در جوانان است. فرضیه‌ای که در مورد پاتوژنز آن بیشترین مقبولت را دارد، این است که این بیماری، یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی است. این‌طور فرض شده که نقایص اینترالومینال، تحت فشار بودن یا هیپوپلازی در وریدهای ژوگولار داخلی یا آزیگوس ممکن است عوامل مهمی ‌در پاتوژنز MS باشند. این وضعیت «نارسایی مزمن وریدی مغزی‌نخاعی» (CCSVI) نامیده می‌شود. پیشنهاد شده که این نقایص اینترالومینال، جریان طبیعی خون را از مغز و طناب نخاعی محدود می‌کنند، که منجر به رسوب آهن در مغز و تحریک نهایی یک پاسخ خود-ایمنی می‌شوند. درمان پیشنهاد‌شده برای CCSVI، آنژیوپلاستی ترانس‌لومینال پرکوتانئوس (PTA) وریدی است که ادعا می‌شود جریان خون را در مغز بهبود می‌بخشد و از این طریق برخی از علائم MS را کاهش می‌دهد. این یک به‌روزرسانی از مروری است که برای اولین‌بار در سال 2012 منتشر شد.

ارزیابی منفعت و ایمنی PTA وریدی در افراد مبتلا به MS و CCSVI.

ما به جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه مالتیپل اسکلروزیس و بیماری‌های نادر دستگاه سیستم عصبی مرکزی (CNS) در کاکرین تا 30 آگوست 2018؛ CENTRAL (در کتابخانه کاکرین، شماره 8، 2018)؛ MEDLINE تا 30 آگوست 2018؛ Embase تا 30 آگوست 2018؛ متارجیستری از کارآزمایی‌های بالینی؛ ClinicalTrials.gov، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی استرالیا نیوزیلند و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت پرداختیم. ما کتاب‌شناختی مطالعات واردشده و خارج شده را بررسی کردیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (RCTs ؛randomised controlled trails) را وارد کردیم که در آن‌ها مداخلات PTA و ساختگی در بزرگسالان مبتلا به MS و CCSVI با هم مقایسه شدند.

دو نویسنده به‌طور مستقل از هم به بررسی واجد شرایط بودن مطالعه و خطر سوگیری (bias) پرداخته و داده‌ها را استخراج کردند. ما نتایج را به‌صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کردیم. ما با استفاده از مدل اثرات تصادفی، تجزیه‌وتحلیل آماری را انجام دادیم و قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کردیم.

ما در این به‌روزرسانی، سه RCT (238 شرکت‌کننده) را وارد کردیم. 134 شرکت‌کننده برای دریافت PTA و 104 شرکت‌کننده برای دریافت درمان ساختگی تصادفی‌سازی شدند. ما به دو مطالعه (67%) برای تولید توالی (sequence generation) و به دو مطالعه (67%) دیگر برای سوگیری عملکردی، خطر پایین سوگیری را نسبت دادیم. تمام مطالعات در معرض خطر پایین سوگیری تشخیص، سوگیری فرسایشی، سوگیری گزارش‌دهی و سایر منابع بالقوه سوگیری قرار داشتند.
شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که نشان می‌دهد PTA وریدی، نسبت بیمارانی را که دچار عوارض جانبی جدی عمل جراحی یا پس از عمل جراحی شدند، در مقایسه با روش ساختگی، افزایش نداد (RR: 3.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.36 تا 30.44؛ 3 مطالعه؛ 238 شرکت‌کننده) و هم‌چنین نسبت بیمارانی را که بر اساس معیار عملکردی ترکیبی شامل کنترل راه رفتن، تعادل، مهارت دستی، حجم ادرار باقی‌مانده پس از دفع ادرار و حدت بینایی در پیگیری بیش از 12 ماه بهبود یافتند، افزایش نداد (RR: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.55 تا 1.30؛ 1 مطالعه؛ 110 شرکت‌کننده)؛ هم‌چنین نسبت بیمارانی را که در 6 یا 12 ماه پیگیری، دچار عودهای جدیدی شدند، کاهش نداد (RR: 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 1.49؛ 3 مطالعه؛ 235 شرکت‌کننده).
PTA وریدی تاثیری بر بدتر شدن ناتوانی، اندازه‌گیری‌شده توسط مقیاس وضعیت ناتوانی گسترش‌یافته (Expanded Disability Status Scale,)، که در فواصل پیگیری 6 ماه (1 مطالعه)، 11 ماه (1 مطالعه) و 12 ماه (1 مطالعه) گزارش شدند، نداشت. کیفیت زندگی در دو مطالعه بدون هیچ تفاوتی بین گروه‌های درمانی گزارش ‌شد. درد متوسط یا شدید حین یا پس از ونوگرافی در شرکت‌کنندگان هر دو روش PTA و ساختگی در همه مطالعات واردشده گزارش شد. PTA وریدی در بازگرداندن جریان خون ارزیابی‌شده در 1 ماه (1 مطالعه) یا 12 ماه پیگیری (1 مطالعه) موثر نبود.

این مرور سیستماتیک، شواهدی را با کیفیت متوسط شناسایی کرد که نشان دادند مداخله PTA وریدی در مقایسه با روش ساختگی، منفعتی را در پیامدهایی با محوریت بیمار (ناتوانی، عملکرد فیزیکی یا شناختی، عودها، کیفیت زندگی) در افراد مبتلا به MS ارائه نکرد. ثابت شده که PTA وریدی یک تکنیک ایمن است، اما با توجه به شواهد موجود در مورد ناکارآمد بودن آن، نمی‌توان این مداخله را برای افراد مبتلا به MS توصیه کرد. تمام کارآزمایی‌های در حال انجام یا انصراف داده‌اند یا پایان داده شدند و از این رو، این مرور به‌روز‌شده قطعی است. هیچ مطالعه بالینی تصادفی‌سازی‌شده‌ بیش‌تری مورد نیاز نیست.