پیشینه
بیماریهای قلبیعروقی (CVD)، عامل مهمی مرگومیر و موربیدیتی است و سطوح بالای کلسترول خون به عنوان عوامل خطر اصلی قابل اصلاح برای CVD در نظر گرفته میشوند. استفاده از استاتینها، استراتژی ترجیحی درمانی برای پیشگیری از CVD است، اما برخی افراد در معرض خطر بالا برای CVD قادر به تحمل درمان با استاتینها نیستند یا قادر نیستند به اهداف درمانی خود با حداکثر مقدار توصیهشده استاتینها برسند. ازتیمایب (ezetimibe) یک مهارکننده انتخابی جذب کلسترول است، هرچند تاثیر مثبت آن بر حوادث CVD نامشخص است. نتایج مطالعات بالینی متناقض هستند و ارزیابی کامل اثربخشی و ایمنی آن برای پیشگیری از CVD و مرگومیر ضروری است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی ازتیمایب برای پیشکیری از CVD و مرگومیر به هر علتی.
روش های جستجو
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و Web of Science را در 27 جون 2018 و دو پلتفرم ثبت کارآزماییهای بالینی را در 11 جولای 2018 جستوجو کردیم. ما فهرست منابع را از مطالعات اولیه و مطالعات مروری برای مطالعات اضافی بررسی کردیم. هیچ محدودیت زبانی اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را وارد کردیم که به مقایسه ازتیمایب با دارونما (placebo) یا ازتیمایب بهعلاوه دیگر داروهای اصلاح چربی در مقابل دیگر داروهای اصلاح چربی بهتنهایی در بزرگسالان، با یا بدون CVD و با طول پیگیری حداقل 12 ماه پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را برای ورود انتخاب کردند، دادهها را استخراج کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و با انجامدهندگان کارآزمایی برای بدست آوردن دادههای از دسترفته، تماس گرفتند. ما تجزیهوتحلیلهای آماری را با توجه به کتابچه مرورهای سیستماتیک مداخلات کاکرین انجام دادیم و از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی کیفیت شواهد استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 26 RCTs را وارد کردیم که 23,499 شرکتکننده را تصادفیسازی کرده بودند. همه مطالعات واردشده اثرات ازتیمایب را بهعلاوه دیگر داروهای اصلاح چربی، با دیگر داروهای اصلاح چربی بهتنهایی یا همراه با دارونما مقایسه کرده بودند. یافتههای ما از بزرگترین مطالعه (IMPROVE‐IT) گرفته شده که وزنها را از 41.5% تا 98.4% در متاآنالیزهای مختلف داشتند.
ازتیمایب با استاتینها در مقایسه با استاتینها بهتنهایی، احتمالا خطر حوادث جانبی قلبیعروقی ماژور کاهش میدهند (خطر نسبی (RR): 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 0.98؛ کاهش از 284.1000 به 267.1000؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 256 تا 278؛ 21,727 شرکتکننده؛ 10 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). کارآزماییهایی که مرگومیر به هر علتی را گزارش و ازتیمایب را با استاتین یا فنوفیبرات (fenofibrate) استفاده کردند، دریافتند که تاثیر اندک یا بدون تاثیر بر این پیامد بودند (RR: 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.91 تا 1.05؛ 21,222 شرکتکننده؛ 8 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). افزودن ازتیمایب به استاتینها احتمالا خطر انفارکتوس (MI) میوکارد غیرکشنده (RR: 0.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI):0.81 تا 0.95؛ کاهش از 105.1000 تا 92.1000؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 85 تا 100؛ 21,145 شرکتکننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط) و استروک غیرکشنده (RR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71تا 0.97؛ کاهش از 32.1000 تا 27.1000؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 23 تا 31؛ 21,205 شرکتکننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط) را کاهش میدهند. کارآزماییهای گزارشدهنده در مورد مرگومیر قلبیعروقی که ازتیمایب را به استاتین یا فنوفیبرات افزودند، احتمالا تاثیر کم یا بدون تاثیر بر این پیامد است (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.12؛ 19457 شرکتکننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). نیاز به رواسکولاریزاسیون کرونر ممکن است با افزودن ازتیمایب به استاتین کاهش یابد (RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 0.99؛ کاهش از 196.1000 تا 184.1000؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 175 تا 194؛ 21,323 شرکتکننده؛ 7 مطالعه)؛ با این حال، زمانیکه آنالیز حساسیت محدود به مطالعاتی با خطر کم سوگیری شد، تفاوتی در میزان رواسکولاریزاسیون کرونر مشاهده نشد.
از نظر ایمنی، افزودن ازتیمایب به استاتینها ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در خطر هپاتوپاتی ایجاد کند (RR: 1.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.96 تا 1.35؛ 20,687 شرکتکننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین). مشخص نیست ازتیمایب خطر میوپاتی (RR: 1.31؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.72 تا 2.38؛ 20,581 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا رابدومیولیز را کاهش میدهد یا افزایش، زیرا CIs گسترده و نرخ حوادث کم بودند. تفاوت کم یا عدم تفاوت در خطر سرطان، بیماری مرتبط با کیسه صفرا و قطع درمان به دلیل عوارض جانبی، بین گروههای درمانی دیده نشد. برای لیپیدهای سرم، افزودن ازتیمایب به استاتینها یا فنوفیبرات ممکن است کاهش بیشتری در سطوح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL‐C)، کلسترول توتال و تریگلیسیرید ایجاد کند و احتمالا سطوح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا را افزایش دهد؛ با این حال، ناهمگونی قابلتوجهی در اغلب آنالیزها تشخیص داده شد.
هیچ یک از مطالعات واردشده کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهدی با کیفیت متوسط تا بالا پیشنهاد میکنند که ازتیمایب اثرات مثبت متوسطی بر خطر نقاط انتهایی CVD دارد، که در درجه اول با کاهش در MI و استروک و غیرکشنده انجام میشود، اما تاثیر کم یا بدون تاثیر بر نقاط انتهایی کشنده بالینی ندارد. فواید قلبیعروقی ازتیمایب ممکن است شامل کاهش LDL‐C، کلسترول توتال و تریگلیسیریدها باشد. شواهد کافی برای تعیین اینکه ازتیمایب خطر عوارض جانبی را افزایش میدهد، وجود ندارد، زیرا کیفیت شواهد پایین و بسیار پائین بودند. شواهد برای اثرات سودمند عمدتا از افراد مبتلا به یک بیماری قلبیعروقی آترواسکلروتیک اثباتشده (ASCVD، عمدتا با سندرم کرونری حاد) بدست آمد که ازتیمایب به همراه استاتینها دریافت کرده بودند. با این حال، شواهد محدودی در مورد نقش ازتیمایب در پیشگیری اولیه و تاثیرات مونوتراپی ازتیمایب در پیشگیری از CVD وجود دارد و این موضوعات نیازمند تحقیقات بیشتر هستند.
خلاصه به زبان ساده
ازتیمایب برای پیشگیری از بیماری قلبی و مرگ
سوال مطالعه مروری
آیا دریافت ازتیمایب ایمن است و از بیماری قلبی و مرگ پیشگیری میکند؟
پیشینه
بیمار قلبی علت اصلی مرگ در سراسر جهان است و کنترل سطوح چربی یکی از موثرترین استراتژیها برای پیشگیری از بیماری قلبی است. استفاده از استاتینها استراتژی ترجیحی درمانی برای پیشگیری از بیماری قلبی است، اما برخی افراد در معرض خطر بالای بیماریهای قلبی، نمیتوانند آن را تحمل کنند یا پاسخ ضعیفی به استاتیندرمانی میدهند. ازتیمایب یک داروی غیراستاتینی است که میتواند با مهار جذب کلسترول، سطوح چربیهای خونی را کاهش دهد اما این که اثرات مفید روی بیماریهای قلبی و مرگ دارد، نامشخص باقی میماند.
ویژگیهای مطالعه
این شواهد تا جولای 2018 بهروز هستند. ما 26 مطالعه را شامل 23,499 شرکتکنندگان وارد کردیم. این مطالعات اثرات ازتیمایب را به اضافه دیگر داروهای کاهنده چربی در مقابل داروهای کاهنده چربی بهتنهایی برای بیماریهای قلبی ارزیابی کردند. شرکتکنندگان بزرگسال بودند و بسیاری از آنها با بیماری کرونری قلبی تشخیص داده شده بودند.
نتایج اصلی
ازتیمایب با استاتینها احتمالا خطر پیامد ترکیبی مرگ ناشی از بیماری قلبی، حمله قلبی یا استروک را کاهش میدهد اما منفعت آن متوسط است. با این حال، اضافه کردن ازتیمایب به استاتینها یا فنوفیبرات تاثیر اندک یا هیچ تاثیری بر مرگ به هر علتی ندارد. درمان با ازتیمایب و استاتینها احتمالا خطر حملات قلبی غیرکشنده و استروک غیرکشنده را کاهش میدهد. افزودن ازتیمایب به استاتینها یا فنوفیبرات احتمالا تاثیر اندک یا هیچ تاثیری بر مرگ مرتبط با قلب ندارد. ازتیمایب با استاتینها ممکن است نیاز به رواسکولاریزاسیون کرونر (بازسازی یک منبع تامین خون کافی به قلب) به وسیله جراحی را کاهش دهند.
از نظر ایمنی، ما شواهد کافی نداریم که بدانیم آیا ازتیمایب عوارض جانبی را افزایش یا کاهش میدهد (به عنوان مثال آسیب کبدی، درد عضلانی، سرطان، بیماری مرتبط با کیسه صفرا و قطع درمان). تجزیهوتحلیل لیپیدهای خونی نشان داد که افزودن ازتیمایب و استاتینها یا فنوفیبرات ممکن است باعث کاهش بیشتر سطح چربیهای خونی از جمله کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (کلسترول بد)، کلسترول توتال و تریگلیسیریدها شود و احتمالا سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول خوب) را افزایش میدهد. هیچ یک از مطالعات واردشده در مورد کیفیت زندگی مرتبط با سلامت گزارش ندادند. فقدان شواهد حمایت کننده از استفاده از مونوتراپی ازتیمایب برای پیشگیری از بیماری قلبی وجود دارد و این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر است.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد از بالا تا بسیار پایین در کل پیامدها متغیر بود.