جراحی آندوسکوپیک سینوس (ESS) اغلب برای بیماران علامت‌دار مبتلا به رینوسینوزیت (rhinosinusitis) حاد یا مزمن مکرر توصیه می‌شود که درمان محافظه‌کارانه (conservative) در آن‌ها با شکست مواجه شده است. تصورمی‌شود که مراقبت‌های بعد از جراحی برای حفظ بازده جراحی سینوس‌های عمل‌شده و بهبود علائم بیمار بسیار مهم و حیاتی است. دبریدمان (debridement) حفره‌های سینونازال یکی از این معیارهای مراقبت پس از جراحی است که در منابع به‌طور مکرر و اغلب با نتیجه‌گیری‌های متضاد، مورد مطالعه قرار گرفته است.

ارزیابی اثرات دبریدمان سینونازال پس از عمل جراحی در مقابل عدم انجام دبریدمان پس از عمل جراحی آندوسکوپیک سینوس.

متخصص اطلاعات گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزمایی‌های منتشرشده و منتشرنشده به جست‌وجو در پایگاه ثبت گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails؛ از طریق پایگاه ثبت مطالعات در کاکرین)؛ PubMed؛ EMBASE؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع اضافی پرداخت. تاریخ جست‌وجو 21 می 2018 بود.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای که به مقایسه دبریدمان بینی پس از جراحی در مقابل عدم انجام دبریدمان در بیماران بزرگسال مبتلا به رینوسینوزیت مکرر حاد یا مزمن که تحت عمل جراحی آندوسکوپیک سینوس قرار گرفتند، پرداختند. ما مطالعاتی را وارد دادیم که در آنها بیماران فقط برای پیامدهای ثانویه آندوسکوپی، به‌عنوان خود-کنترل (به عنوان مثال، یک طرف بینی تحت دبریدمان قرار گرفت و طرف دیگر تحت دبریدمان قرار نگرفت) عمل کردند.

ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. معیارهای پیامد اولیه ما عبارت بودند از: کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، شدت بیماری (نمرات علائم گزارش‌شده توسط بیمار) و عوارض جانبی قابل‌توجه (خونریزی نیازمند به مداخله، درد شدید، جراحت ایاتروژنیک). پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: ظاهر حفره‌های جراحی‌ سینونازال بر اساس آندوسکوپی پس از عمل جراحی (نمرات آندوسکوپی)، ثبت استفاده از درمان دارویی پس از عمل جراحی و نرخ جراحی ترمیمی. ما از سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) برای ارزیابی کیفیت شواهد مربوط به هر پیامد استفاده کردیم؛ این موارد به‌صورت ایتالیک نشان داده شد.

ما چهار مطالعه (152 شرکت‌کننده) را با دوره پیگیری 3 ماه تا 12 ماه وارد کردیم. در دو مطالعه بیماران به‌عنوان خود-کنترل عمل کردند، یعنی یک طرف بینی تحت دبریدمان قرار گرفت و طرف دیگر تحت دبریدمان قرار نگرفت (مطالعات «تقسیم-بینی»). خطر سوگیری (bias) در تمام مطالعات، عمدتا به علت عدم توانایی در کورسازی بیماران برای روش دبریدمان، بالا بود.
پیامدهای اولیه
نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مختص بیماری
فقط یک مطالعه (58 شرکت‌کننده) داده‌های مربوط به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مختص بیماری را ارائه داد. در شش ماه پیگیری، در گروه دبریدمان‌شده، نمرات پایین‌تری برای کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مختص بیماری ذکر شد، که با استفاده از Sino‐Nasal Outcome Test‐22 (SNOT‐22، بین 0 تا 110)، اندازه‌گیری شد اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود (9.7 در گروه دبریدمان در مقابل 10.3 در گروه کنترل؛ 0.47 = P) (شواهد با کیفیت پایین).
شدت بیماری (نمره علائم گزارش‌شده توسط بیمار)
فقط یک مطالعه (60 شرکت‌کننده) داده‌هایی را برای شدت بیماری اندازه‌گیری‌شده با مقیاس آنالوگ بصری (VAS) ارائه دادند. تفاوت معنی‌داری در نمره کل علائم پس از جراحی بین گروه‌ها مشاهده نشد (شواهد با کیفیت پایین)
عوارض جانبی قابل‌توجه
در هیچ یک از مطالعات واردشده، عوارض جانبی قابل‌توجه مربوط به پروسیجر دبریدمان گزارش نشد، با این حال مشخص نیست که آیا داده‌های مربوط به عوارض جانبی گردآوری نشد یا آیا واقعا در هیچ‌کدام از مطالعات واردشده مشاهده نشده بودند.
پیامدهای ثانویه
هر چهار مطالعه، ظاهر آندوسکوپیک حفره‌های سینونازال پس از عمل جراحی را با استفاده از نمره Lund‐Kennedy (بین 0 تا 10) ارزیابی کردند. یک تجزیه‌وتحلیل ترکیبی از نمرات آندوسکوپیک در دو مطالعه بدون «تقسیم-بینی»، نمرات آندوسکوپیک بهتری را در گروه دبریدمان نشان داد، اما این یک تفاوت آماری معنی‌دار نبود (میانگین تفاوت: 0.31-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.35- تا 0.72؛ 0% = I2؛ 2 مطالعه؛ 118 شرکت‌کننده) (شواهد با کیفیت پایین). یک تجزیه‌وتحلیل زیرگروه برای مولفه تشکیل چسبندگی نمره آندوسکوپی برای هر چهار مطالعه قابل دسترس بود و در گروه دبریدمان، به طور معنی‌داری میزان چسبندگی پایین‌تری را نشان داد (خطر نسبی: 0.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.28 تا 0.68؛ 29% = I2؛ 4 مطالعه؛ 152 شرکت‌کننده). تجزیه‌وتحلیل تعداد مورد نیاز درمان برای منفعت نشان داد که برای هر سه بیمار تحت دبریدمان، نمره آندوسکوپیک به اندازه یک نقطه در یک بیمار کاهش خواهد یافت. برای هر پنج بیمار تحت دبریدمان تشکیل چسبندگی، در یک بیمار پیشگیری خواهد شد.
استفاده از درمان دارویی پس از عمل جراحی در تمام مطالعات گزارش شد، همه این مطالعات تمیزکردن بینی را توصیه کردند. استروئیدها (سیستمیک یا داخل بینی) در دو مطالعه تجویز شدند. با این حال، داده‌ها بسیار محدود و ناهمگون بودند، بنابراین ما نتوانستیم تاثیر درمان‌های دارویی را پس از عمل جراحی تجزیه‌وتحلیل کنیم.
میزان جراحی ترمیمی در هیچ یک از مطالعات واردشده گزارش نشد اما مشخص نیست که آیا این داده‌ها ثبت نشده‌اند یا آیا واقعا هیچ جراحی ترمیمی در هیچ یک از مطالعات واردشده وجود نداشت.

با توجه به خطر بالای سوگیری در مطالعات واردشده و کیفیت پایین شواهد، ما در مورد اثرات دبریدمان سینونازال پس از عمل جراحی مطمئن نیستیم. دبریدمان سینونازال ممکن است تفاوت اندک یا بدون تفاوتی را در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مختص بیماری یا شدت بیماری ایجاد کند. شواهد با کیفیت پایین نشان می‌دهند که دبریدمان پس از جراحی با خطر پایین‌تر چسبندگی طی سه ماه پیگیری مرتبط است. این‌که آیا این تاثیری در پیامدهای بلندمدت دارد یا خیر نامشخص است.