پیشینه
درمانهای دارویی برای مدیریت ترک هروئین بهطور گستردهای مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. وابستگی به اوپیوم بهطور کلی با وابستگی کمشدتتر و علائم ترک خفیفتری نسبت به هروئین همراه است. بنابراین شواهد مربوط به مدیریت ترک هروئین ممکن است دقیقا برای اوپیوم قابل اجرا نباشد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی درمانهای مختلف دارویی برای مدیریت مرحله حاد ترک اوپیوم.
روش های جستجو
ما منابع زیر را تا سپتامبر 2017 جستوجو کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literure؛ PsycINFO؛ پایگاههای اطلاعاتی منطقهای و ملی (IMEMR؛ Iranmedex و IranPsych)؛ منابع الکترونیکی اصلی کارآزماییهای در حال انجام و فهرست منابع تمام مقالات مرتبط. علاوهبر این، ما برای به دست آمدن دادههای گمشده یا کارآزماییهای ناقص با محققان شناخته شده تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای بالینی کنترلشده و کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده در رابطه با درمانهای دارویی، که به مقایسه با عدم مداخله، دارونما (placebo)، سایر درمانهای دارویی، دوزهای مختلف همان دارو، و مداخلات روانیاجتماعی، برای مدیریت ترک حاد اوپیوم در حداکثر دوره 30 روزه پرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما 13 کارآزمایی را شامل 1096 شرکتکننده وارد کردیم. انجام تجزیهوتحلیل تلفیقی امکانپذیر نبود. مطالعات در سه کشور، ایران، هند، و تایلند، در شرایط سرپایی و بستری انجام شده بودند. کیفیت شواهد بهطور کلی بسیار پایین بود.
هنگامی که میانگین علائم خروج مربوط به چند روز ارائه شد، ما عمدتا بر روز سوم تمرکز کردیم. دلیل این امر آن بود که بالاترین شدت ترک اوپیوم در روزهای دوم تا چهارم است.
در مقایسه میان درمانهای مختلف دارویی با یکدیگر، کلونیدین (clonidine) دو برابر متادون (methadone) برای تکمیل درمان خوب بود (خطر نسبی (RR): 2.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.69 تا 2.38؛ 361 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین). تمام نتایج دیگر تفاوتی را بین داروهای مورد نظر نشان ندادند: باکلوفن (baclofen) در مقابل کلونیدین (RR: 1.06؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.80؛ 66 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)؛ کلونیدین در مقابل کلونیدین به همراه آمانتادین (amantadine) (RR: 1.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.86 تا 1.24؛ 69 شرکتکننده؛ 1 مطالعه)؛ کلونیدین در مقابل بوپرنورفین (buprenorphine) در شرایط بستری (RR: 1.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.20؛ 35 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)؛ متادون در مقابل ترامادول (tramadol) (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.65 تا 1.37؛ 72 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)؛ متادون در مقابل متادون به همراه گاباپنتین (gabapentin) (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.96 تا 1.43؛ 40 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین) و تنتور اوپیوم در مقابل متادون (1 مطالعه؛ 74 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین).
در مقایسه درمانهای مختلف دارویی با یکدیگر، افزودن آمانتادین به کلونیدین، نمرات ترک را که در روز سوم رتبهبندی شده بود، کاهش داد (میانگین تفاوت (MD): 3.65-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.97- تا 1.15-؛ 1 مطالعه؛ 60 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). در مقایسه کلونیدین با بوپرنورفین در شرایط بستری، ما هیچ تفاوتی را از نظر علائم ترک که توسط یک پزشک رتبهبندی شده بود، نیافتیم (MD: 1.40-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.93- تا 0.13؛ 1 مطالعه؛ 34 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)، هنگام رتبهبندی توسط شرکتکنندگان، نتایج به نفع بوپرنورفین بود (MD: 11.80-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 15.56- تا 8.04-). بوپرنورفین در کنترل علائم شدید ترک در شرایط سرپایی برتر از کلونیدین بود (RR: 0.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 0.64؛ 1 مطالعه؛ 76 شرکتکننده). ما تفاوتی را در مقایسه متادون در مقابل ترامادول (MD: 0.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.68- تا 2.76؛ 1 مطالعه؛ 72 شرکتکننده)، و در مقایسه متادون در مقابل متادون به همراه گاباپنتین نیافتیم (MD: 2.20-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.72- تا 2.32؛ 1 مطالعه؛ 40 شرکتکننده).
در مقایسه کلونیدین و بوپرنورفین در شرایط سرپایی، عوارض جانبی بیشتری در گروه کلونیدین گزارش شد (1 مطالعه؛ 76 شرکتکننده). تعداد بیشتری از شرکتکنندگان گروه کلونیدین، دچار هیپوتانسیون در روزهای 5 تا 8، سردرد در روزهای 1 تا 8، سداتاسیون در روزهای 5 تا 8، سرگیجه و خشکی دهان در روزهای 1 تا 10 و حالت تهوع در روزهای 1 تا 9 شدند. عرق کردن در تعداد قابلتوجهی از شرکتکنندگان گروه بوپرنورفین در روزهای 1 تا 10 گزارش شد. برای تمام مقایسههای دیگر با توجه به این پیامد، ما تفاوتی را بین گروهها نیافتیم.
در مقایسه دوزهای مختلف همان درمان دارویی سمزدایی، دوز بالای کلونیدین (1 تا 1.2 میلیگرم در روز) در تکمیل درمان در شرایط بستری، تفاوتی با دوز پایین کلونیدین (0.5 تا 0.6 میلیگرم در روز) نداشت (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.19؛ 1 مطالعه؛ 68 شرکتکننده)، اما هیپوتانسیون در تعداد زیادی از شرکتکنندگان گروههای با دوز بالا گزارش شد (RR: 3.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.77 تا 5.98). کاهش تدریجی متادون با عوارض جانبی بیشتری نسبت به ترک ناگهانی متادون همراه بود (RR: 2.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 4.94؛ 1 مطالعه؛ 20 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
به دلیل شواهد با کیفیت بسیار پایین و تفاوت اندک یا عدم تفاوت بین درمانها، نتایج، استفاده از هیچ یک از رویکرد خاص دارویی را برای مدیریت ترک اوپیوم حمایت نکردند. با این حال، به نظر میرسد علائم ترک اوپیوم، به خصوص در روزهای 2 تا 4 پس از قطع مصرف اوپیوم، قابلتوجه هستند. تمام داروهای ارزیابی شده ممکن است برای تسکین علائم مفید باشند. افرادی که کلونیدین مصرف میکنند ممکن است دچار هیپوتانسیون شوند.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از داروها برای مدیریت ترک اوپیوم
هدف این مطالعه مروری چه بود؟
هدف این مرور کاکرین این بود که بدانیم چه نوع داروهایی برای مدیریت ترک اوپیوم موثرتر و ایمنتر هستند. ما برای پاسخ به این سوال، تمام مطالعات مربوطه را گردآوری و مورد تجزیهوتحلیل قرار دادیم و 13 مطالعه را شامل 1096 شرکتکننده یافتیم.
پیامهای کلیدی
این مرور شامل 12 مقایسه زیر بود: باکلوفن در برابر کلونیدین، کلونیدین در برابر کلونیدین به همراه آمانتادین، کلونیدین در برابر بوپرنورفین، دوز بالای کلونیدین در برابر دوز پایین کلونیدین در برابر مدیریت علامتی، کلونیدین در برابر متادون، متادون در مقابل ترامادول، متادون در برابر متادون به همراه گاباپنتین، کاهش تدریجی متادون در برابر قطع ناگهانی متادون، متادون به همراه آمیتریپتیلین (amitriptyline) در برابر متادون، دیفنوکسیلات (diphenoxylate) در برابر پروپوکسیفن (propoxyphene)، سه پروتکل مختلف تنتور اوپیوم، و تنتور اوپیوم در برابر متادون. این مطالعات در سه کشور ایران، هند و تایلند انجام شدند. حمایت توسط یک شرکت داروسازی در قالب ارائه رایگان داروها فقط در یک مطالعه گزارش شد.
شواهد مربوط به اینکه آیا هر یک از داروهای ارزیابی شده برای مدیریت ترک اوپیوم موثرتر از دیگری است، نامشخص است. با این حال، به نظر میرسد علائم ترک اوپیوم در روزهای نخست پس از قطع مصرف اوپیوم قابلتوجه هستند. تمام داروهای ارزیابی شده ممکن است برای کاهش علائم مفید باشند. استفاده از کلونیدین ممکن است منجر به فشار خون پایین شود.
در این مطالعه مروری چه چیزی مورد مطالعه قرار گرفت؟
علائم ترک اوپیوم شبیه اپیوئیدهای دیگر مانند هروئین است، اما شدت آن کمتر است. بیماران برای تسکین علائم ترک معمولا به داروها نیاز دارند.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
ما در مورد اینکه آیا اثرات کلونیدین با اثرات باکلوفن در تعداد شرکتکنندگانی که درمان را کامل کردند متفاوت است، مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود).
ما در مورد اینکه آیا افزودن آمانتادین به کلونیدین شدت علائم ترک را در روزهای 1 تا 3 در شرایط بستری کاهش میدهد یا اینکه آیا کامل شدن درمان را تحت تاثیر قرار میدهد، مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود).
ما در مورد اینکه آیا بوپرنورفین در کنترل علائم ترک هم در شرایط بستری و هم در شرایط سرپایی بهتر از کلونیدین است، مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود). عوارض جانبی، از جمله هیپوتانسیون، در تعداد زیادی از شرکتکنندگان گروه کلونیدین گزارش شد.
ما در مورد اینکه آیا دوز بالای کلونیدین با دوز پایین کلونیدین در تکمیل درمان در شرایط بستری متفاوت است، مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود)، با این حال تعداد زیادی از موارد فشار خون پایین با دوز بالای کلونیدین گزارش شد.
کلونیدین ممکن است در حفظ بیماران روی درمان در شرایط سرپایی بهتر از متادون باشد.
ما در مورد اینکه آیا ترامادول در تکمیل درمان و در تسکین علائم ترک با متادون متفاوت است، و در مورد اینکه آیا عوارض جانبی با متادون شایع هستند، مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود).
افزودن گاباپنتین به متادون ممکن است تفاوت اندکی در تکمیل درمان و شدت علائم ترک داشته باشد یا تفاوتی نداشته باشد.
ما در مورد اینکه آیا ترک ناگهانی متادون نسبت به کاهش تدریجی متادون با شکایت کمتر بیمار همراه است مطمئن نیستیم (قطعیت شواهد بسیار پایین بود).
تنتور اوپیوم ممکن است در تکمیل درمان، شدت علائم ترک و عوارض جانبی در مقایسه با متادون تفاوتی ایجاد نکند.
این مطالعه مروری چقدر بهروز است؟
ما به جستوجوی مطالعاتی پرداختیم که تا سپتامبر 2017 منتشر شدند.