تب مدیترانه‌ای فامیلیال (familial Mediterranean fever)، یک بیماری خود‐التهابی ارثی است، که عمدتا بر گروه‌های قومی‌ که در منطقه مدیترانه زندگی می‌کنند، تاثیر می‌گذارد. مطالعات اولیه کلشی‌سین (colchicine) را به عنوان داروی بالقوه برای پیشگیری از حملات تب مدیترانه‌ای فامیلیال گزارش کردند. داروهایی مانند ریلوناسپت (rilonacept)، آناکینرا (anakinra)، کاناکینوماب (canakinumab)، اتانرسپت (etanercept)، اینفلیکسیماب (infliximab)، تالیدومید (thalidomide) و اینترفرون‐آلفا (interferon‐alpha) ممکن است برای افرادی که مقاوم به کلشی‌سین هستند یا تحمل آن را ندارند، مفید باشند. این یک نسخه به‌روز شده از این مرور است.

ارزیابی اثربخشی و ایمنی مداخلات برای کاهش التهاب در افراد مبتلا به تب مدیترانه‌ای فامیلیال.

ما از استراتژی‌های جست‌وجوی دقیق برای جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی زیر استفاده کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ پایگاه اطلاعاتی منابع علمی بیومدیکال چین (CBM)؛ بانک اطلاعاتی زیرساخت‌های دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure; CNKI)؛ Wan Fang؛ و VIP. علاوه بر این، ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی از جمله ClinicalTrials.gov؛ International Standard Randomized Controlled Trial Number Register؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت و Chinese Clinical Trial Registry، هم‌چنین منابع فهرست شده در گزارش‌های مرتبط را جست‌وجو کردیم.

تاریخ آخرین جست‌وجو: 21 آگوست 2018.

مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trails; RCTs) از افرادی که مبتلا به تب مدیترانه‌ای فامیلیال تشخیص داده شدند، و به مقایسه مداخلات فعال (از جمله کلشی‌سین، آناکینرا، ریلوناسپت، کاناکینوماب، اتانرسپت، اینفلیکسیماب، تالیدومید، اینترفرون‐آلفا، ImmunoGuard™ ، (یک مکمل گیاهی خوراکی) و داروهای غیر‐استروئیدی ضد‐التهابی) با دارونما (placebo) یا عدم درمان پرداختند، یا داروهای فعال را با یکدیگر مقایسه کردند.

نویسندگان به‌طور مستقل از هم مطالعات را انتخاب، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. داده‌ها را برای نشان دادن خطر نسبی (RR) یا تفاوت میانگین (MD) با 95% فواصل اطمینان آنها تجمیع کردیم. کیفیت کلی شواهد را مطابق با رویکرد درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.

نه مورد RCT را با مجموع 249 شرکت‌کننده (سه تا 53 ساله) وارد کردیم؛ پنج RCT متقاطع و چهار RCT دارای طرح موازی بودند. شش مطالعه از کلشی‌سین خوراکی استفاده کرد، یک مطالعه از ImmunoGuard™ خوراکی و دو مطالعه باقی‌مانده از ریلوناسپت یا آناکینرا به صورت تزریق زیر‐جلدی استفاده کردند. مدت زمان هر بازوی مطالعه از یک تا هشت ماه متغیر بود.

سه مطالعه در مورد ImmunoGuard ™، ریلوناسپت و آناکینرا به‌طور کلی به خوبی طراحی شدند، به جز یک مطالعه از بین آنها که در معرض خطر نامشخص سوگیری تشخیص قرار داشت. با این حال، عدم کفایت در چهار مطالعه قدیمی‌تر در مورد کلشی‌سین، که در معرض خطر نامشخص سوگیری انتخاب، سوگیری تشخیص و سوگیری گزارش‌دهی، و هم‌چنین خطر بالای سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) و سایر سوگیری‌های بالقوه قرار داشتند، وجود داشت. هیچ یک از دو مطالعه که به مقایسه تک‌دوز کلشی‌سین با دوز تقسیم شده آن پرداختند، به اندازه کافی کورسازی نشدند، علاوه بر این یک مطالعه در معرض خطر نامشخص سوگیری انتخاب و گزارش‌دهی، خطر بالای سوگیری ریزش نمونه و سایر سوگیری‌های بالقوه قرار داشت.

هدف ما گزارش تعداد شرکت‌کنندگانی بود که دچار یک حمله، زمان حملات، پیشگیری از آمیلوئیدوز آمیلوئید A، هر واکنش جانبی دارویی و پاسخ برخی از نشانگرهای بیوشیمیایی از مرحله حاد حمله شدند، اما داده‌ها برای تمام پیامدها در همه مقایسه‌ها در دسترس نبود.

یک مطالعه (15 شرکت‌کننده) کاهش قابل توجهی را از نظر تعداد افراد دچار حملات در سه ماه با 0.6 میلی‌گرم کلشی‌سین به میزان سه بار در روز گزارش کرد (14% در برابر 100%)، خطر نسبی 0.21 (95% فاصله اطمینان: 0.05 تا 0.95) (شواهد با کیفیت پائین). مطالعه بعدی (22 شرکت‌کننده) در مورد 0.5 میلی‌گرم کلشی‌سین به میزان دوبار در روز، کاهش قابل توجهی را در تعداد شرکت‌کنندگانی که در دو ماه دچار حملاتی شدند، نشان نداد (شواهد با کیفیت پائین). مطالعه مربوط به ریلوناسپت در افرادی که مقاوم به کلشی‌سین هستند یا در برابر آن عدم تحمل از خود نشان می‌دهند (14 شرکت‌کننده) نیز در سه ماه کاهشی نشان نداد (شواهد با کیفیت متوسط). به همین ترتیب، مطالعه مربوط به آناکینرای تجویز شده برای افراد مقاوم به کلشی‌سین (25 شرکت‌کننده) کاهشی را در تعداد شرکت‌کنندگانی که در چهار ماه در معرض حمله قرار گرفتند، نشان نداد (شواهد با کیفیت متوسط).

سه مطالعه، تفاوت معنی‌داری را در کاهش مدت زمان حملات گزارش نکردند: یک مطالعه کلشی‌سین را با دارونما مقایسه کرد (15 شرکت‌کننده) (شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ یک مطالعه به مقایسه تک‌دوز کلشی‌سین با دوزهای تقسیم شده کلشی‌سین پرداخت (90 شرکت‌کننده) (شواهد با کیفیت متوسط)؛ و یک مطالعه ریلوناسپت را با دارونما مقایسه کرد (14 شرکت‌کننده) (شواهد با کیفیت پائین). سه مطالعه تفاوت معنی‌داری را در تعداد روزهای بین حملات گزارش نکردند: دو مطالعه کلشی‌سین را با دارونما مقایسه کرد (24 شرکت‌کننده در مجموع) (شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ و یک مطالعه ریلوناسپت را با دارونما مقایسه کرد (14 شرکت‌کننده) (شواهد با کیفیت پائین).

هیچ مطالعه‌ای پیشگیری از آمیلوئیدوز آمیلوئید A را گزارش نکرد.

یک مطالعه در مورد کلشی‌سین مدفوع‌های شل و حرکات مکرر روده (شواهد با کیفیت بسیار پائین) و دومین مطالعه اسهال را گزارش کردند (شواهد با کیفیت بسیار پائین). مطالعه مربوط به ریلوناسپت هیچ تفاوت معنی‌داری را در نشانه‌های دستگاه گوارش، هیپرتانسیون، سردرد، عفونت‌های دستگاه تنفسی، واکنش‌های محل تزریق و تبخال، در مقایسه با دارونما، گزارش نکرد (شواهد با کیفیت پائین). در مطالعه مربوط به ImmunoGuard هیچ عارضه جانبی مشاهده نشد (شواهد با کیفیت متوسط). مطالعه مربوط به آناکینرا هیچ تفاوت معناداری را بین گروه مداخله و دارونما، از جمله در واکنش‌های محل تزریق، سردرد، پره‌سنکوپ، تنگی نفس و خارش گزارش نکرد (شواهد با کیفیت متوسط). هنگام مقایسه تک‌دوز و دوز منقسم کلشی‌سین، یک مطالعه تفاوتی را در حوادث جانبی (شامل بی‌اشتهایی، تهوع، اسهال، درد شکم، استفراغ و افزایش آنزیم‌های کبدی) بین گروه‌ها گزارش نکرد (شواهد با کیفیت متوسط) و مطالعه دوم هیچ عارضه جانبی شناسایی شده‌ای را گزارش نکرد.

مطالعه مربوط به ریلوناسپت کاهش قابل توجهی را در شاخص‌های پاسخ مرحله حاد پس از سه ماه گزارش نکردند (شواهد با کیفیت پائین). در مطالعه مربوط به ImmunoGuard ™ این شاخص‌ها پس از یک ماه درمان کاهش نیافت (شواهد با کیفیت متوسط). مطالعه مربوط به آناکینرا، گزارش کرد که پروتئین واکنشی‐C به‌طور معنی داری پس از چهار ماه کاهش یافت (شواهد با کیفیت متوسط). یک مطالعه که تک‌دوز کلشی‌سین را در برابر دوز مجزای آن بررسی کرد، کاهش معنی‌داری را در شاخص‌های پاسخ مرحله حاد پس از هشت ماه گزارش نکرد (شواهد با کیفیت پائین)، در حالی که مطالعه دوم کاهش معنی‌داری را در غلظت آمیلوئید A سرم بعد از شش ماه گزارش نکرد (شواهد با کیفیت متوسط).

RCT‌های محدودی برای ارزیابی تاثیر مداخلات برای افراد مبتلا به تب مدیترانه‌ای فامیلیال وجود داشت. بر اساس شواهد، مصرف سه بار در روز کلشی‌سین به نظر می‌رسد تعداد افرادی را که در معرض حمله قرار می‌گیرند کاهش می‌دهد، تک‌دوز کلشی‌سین و دوز منقسم آن ممکن است برای کودکان مبتلا به تب مدیترانه‌ای فامیلیال متفاوت نباشد و آناکینرا ممکن است پروتئین واکنشی‐C را در شرکت‌کنندگان مقاوم به کلشی‌سین کاهش دهد؛ با این حال، فقط چند RCT داده‌هایی را برای تجزیه‌و‌تحلیل ارائه دادند. قبل از نتیجه‌گیری کلی در مورد اثربخشی و ایمنی مداخلات برای کاهش التهاب در تب مدیترانه‌ای فامیلیال، RCT‌های بیش‌تر برای بررسی مداخلات فعال، نه فقط کلشی‌سین، ضروری هستند.