پیشینه
سیستم موقعیتیابی خواب میتواند برای کمک به کاهش یا پیشگیری از چرخش ران، فراهم کردن امکان تسکین درد یا بهبود خواب در کودکان مبتلا به فلج مغزی (cerebral palsy) تجویز شود. از آنجایی که اختلال خواب در کودکان مبتلا به معلولیت پیشرفته شایع بوده و این عارضه خود روی خواب مراقبتکنندگان این کودکان تاثیر میگذارد، و از آنجایی که سیستمهای موقعیتیابی خواب میتوانند پرهزینه باشند، به راهنمایی برای پشتیبانی از تصمیمات برای استفاده از آنها نیاز است.
اهداف
تعیین اثر سیستمهای موقعیتیابی خواب بر کاهش یا پیشگیری از چرخش ران در کودکان مبتلا به فلج مغزی در مقایسه با خدمات درمانی رایج. هر گونه اثر منفی سیستمهای موقعیتیابی خواب بر چرخش ران ذیل این هدف لحاظ خواهد شد.
اهداف ثانویه عبارت بودند از تعیین اثر سیستمهایی موقعیتیابی خواب بر: (1) تعداد و فراوانی وقوع چرخش ران؛ (2) الگوهای خواب و کیفیت؛ (3) کیفیت زندگی کودکان و خانواده ایشان؛ (4) درد؛ (5) کارکرد فیزیکی. ما همچنین به دنبال شناسایی هرگونه عوارض جانبی ایجاد شده در نتیجه استفاده از سیستمهای موقعیتیابی خواب بودیم.
روش های جستجو
ما در دسامبر 2014 ، پایگاههای اطلاعاتی CENTRAL؛ Ovid MEDLINE؛ Embase و 13 پایگاه اطلاعاتی دیگر را جستوجو کردیم. ما همچنین 2 پایگاه کارآزمایی ثبتشده را نیز جستوجو کردیم. ما هیچ نوع محدودیتی به لحاظ تاریخ انتشار، زبان، وضعیت انتشار یا طراحی مطالعه لحاظ نکردیم. ما فهرست منابع مطالعات انتخابشده را بررسی کرده و برای دستیابی به ادبیاتی که احتمالا مرتبط با حوزه پژوهش بود، با تولیدکنندگان و نویسندگان تماس گرفته و با استفاده از موتور جستوجوی گوگل در اینترنت به جستوجو پرداختیم.
معیارهای انتخاب
ما تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛Randomised Controlled Trials) را که به ارزیابی سیستمهای موقعیتیابی خواب برای تمامی قسمتهای بدن کودکان و نوجوانان حداکثر 18 ساله و مبتلا به فلج مغزی پرداخته بودند، وارد مطالعه مروری کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل به غربالگری گزارشهای به دست آمده از جستوجو براساس معیارهای ورود از پیش تعیین شده و ارزیابی کیفیت مطالعات حائز شرایط ورود پرداختند.
اعضای جامعه (والدین مراقبتکننده از کودکان مبتلا به فلج مغزی) از طریق پیشنهاد موضوع، بازبینی اهداف پژوهش، تفسیر یافتهها و مرور خلاصه به زبان ساده، به این مطالعه مروری کمک کردند.
نتایج اصلی
ما هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشدهای را که به ارزیابی اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب بر چرخش ران پرداخته باشد، نیافتیم.
ما 2 کارآزمایی متقاطع تصادفی یافتیم که با معیارهای ورود در زمینه اهداف ثانویه مرتبط با درد و کیفیت خواب مطابقت داشتند. هیچ یک از 2 مطالعه تفاوت مهمی بین خواب در سیستمهای موقعیتیابی خواب و همچنین الگوهای خواب یا کیفیت خواب (2 مطالعه؛ 21 کودک؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) و درد (تنها 1 مطالعه؛ 11 کودک؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) گزارش نکرده بودند. این مطالعات به لحاظ تعداد افراد استفادهکننده ثابت از سیستم موقعیتیابی خواب، کوچک بوده و دارای خطر بالایی از سوگیری ارزیابی شدند.
ما هیچ کارآزمایی حائز شرایطی را که به ارزیابی سایر اهداف ثانویه (تعداد و فراوانی مشکلات مربوط به چرخش ران، کیفیت زندگی کودک و خانواده او، کارکرد فیزیکی و عوارض جانبی) پرداخته باشد، نیافتیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما هیچ کارآزمایی تصادفی که به ارزیابی اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب مبنی بر کاهش یا پیشگیری از چرخش ران در کودکان مبتلا به فلج مغزی پرداخته باشد، نیافتیم. ما همچنین هیچ کارآزمایی تصادفی که به ارزیابی اثر سیستمهای موقعیتیابی خواب بر تعداد و فراوانی بروز مشکلات مربوط به ران، کیفیت زندگی کودک و خانواده او یا کارکردهای فیزیکی پرداخته باشد، نیافتیم.
دادههای محدود به دست آمده از 2 کارآزمایی تصادفیسازی شده که به ارزیابی اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب بر کیفیت خواب و درد در کودکان مبتلا به فلج مغزی پرداخته بودند، هیچ تفاوت معناداری در رابطه با این ابعاد سلامت بین زمانهایی که کودکان از سیستم موقعیتیابی خواب استفاده میکردند و زمانهایی که استفاده نمیکردند، نشان نداد.
به منظور تدارک شواهد پشتیبان برای تصمیمگیریهای بالینی و تجویز سیستمهای موقعیتیابی خواب، پژوهشهای قویتری برای تعیین اثربخشی، هزینه اثربخشی و احتمال بروز عوارض جانبی موردنیاز است.
خلاصه به زبان ساده
سیستمهای موقعیتیابی خواب برای کودکان مبتلا به فلج مغزی
پیشینه
چرخش ران (جایی که قسمت فوقانی استخوان ران به تدریج به سمت خارج از لگن خاصره حرکت میکند) در تعداد قابلتوجهی از کودکان مبتلا به فلج مغزی اتفاق میافتد و معمولا با درد همراه است. برای برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی، به ویژه آنهایی که نمیتوانند راه بروند، استفاده از تجهیزات برای کمک به خواب کودکان، در موقعیتهایی که به کاهش یا پیشگیری از چرخش ران منجر شود، توصیه میشود. این تجهیزات تحت عنوان سیستمهای موقعیتیابی خواب شناخته شده و میتوانند به همراه تجهیزات طراحیشده برای حمایت از حالات بدن در حالت نشسته و ایستاده یا هر دو در طول روز تجویز شوند.
روی هم رفته موارد ذیل برنامههای مدیریت حالات 24 ساعته بدن شناخته میشوند.
خانوادهها و متخصصان حوزه سلامت برای اینکه بتوانند درباره استفاده از سیستمهای موقعیتیابی خواب تصمیم بگیرند، به اطلاعاتی در رابطه با اثربخشی این سیستمها احتیاج دارند.
سوال مطالعه مروری
هدف این مطالعه مروری، جستوجوی شواهد قابل استناد از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای بود که به ارزیابی اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب برای کودکان مبتلا به فلج مغزی پرداخته بودند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، دو گروه از افراد را دربرمیگیرند: یکی از این گروهها تحت درمان قرار میگیرند (گروه آزمایش)، در حالی که گروه دیگر تحت درمان قرار نمیگیرند (گروه کنترل) و نتایج مقایسه میشوند. برای اطمینان از مشابهت گروهها و تصمیمگیری درباره اینکه هر فرد در کدام گروه قرار گیرد، کاملا تصادفی عمل میشود، به گونهای که هر نوع تفاوت در نتایج میان گروهها تنها به دلیل درمان است (INVOLVE Jargon Buster).
ویژگیهای مطالعه
ما برای یافتن مطالعات یک جستوجوی جامع انجام دادیم. شواهد تا دسامبر 2014 بهروز هستند.
نتایج اصلی
هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشدهای که به ارزیابی اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب در کاهش یا پیشگیری از چرخش ران پرداخته باشند، به دست نیامد.
2 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده، کیفیت خواب کودکان را به هنگام استفاده و عدم استفاده از این سیستم مقایسه کرده بودند. یکی از این مطالعات به بررسی بروز درد به هنگام خواب در زمان استفاده و عدم استفاده از یک سیستم موقعیتیابی خواب پرداخته بود. این مطالعات از نوع کارآزمایی متقاطع بودند (به واژهنامه کاکرین مراجعه شود). کودکان در این مطالعات تعداد شبهای محدودی از سیستم موقعیتیابی خوابشان استفاده کرده و سپس تعداد شبهای محدودی از آن استفاده نکردند، یا بالعکس. ترتیبی که در آن کودکان از دستگاه استفاده کرده یا نمیکردند، تصادفی بود.
21 کودک 16-5 ساله مبتلا به فلج مغزی که به استفاده از سیستمهای موقعیتیابی خواب به هنگام خواب عادت داشتند، در مطالعات شرکت کردند. یکی از مطالعات در یک آزمایشگاه خواب و مابقی مطالعات در خانه کودکان به اجرا درآمدند. هیچ یک از مطالعات هیچگونه تفاوتی در کیفیت خواب یا درد بین استفاده یا عدم استفاده از سیستم موقعیتیابی خوابشان گزارش نکردند. از آنجایی که تعداد کودکان شرکت داده شده در مطالعات محدود بوده و این واقعیت که کودکان شرکتکننده کسانی بودند که از قبل به استفاده از دستگاه عادت داشتند، لازم است این نتایج با احتیاط تفسیر شوند. همچنین نقاط ضعف متنوعی در نحوه طراحی پژوهش و نحوه گزارشدهی آن وجود داشتند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد کنونی در رابطه با اثربخشی سیستمهای موقعیتیابی خواب برای کودکان مبتلا به فلج مغزی بسیار پائین است. از اینرو، برای کمک به خانوادهها و متخصصان در اتخاذ تصمیمات آگاهانه درباره استفاده یا عدم استفاده از این مداخله به پژوهشهای قویتری نیاز است.