پیشینه
این بهروزرسانی نسخهای از مطالعه مروری کاکرین است که قبلا در شماره 3، سال 2015 منتشرشدهاست.
میزان بروز تشنج پس از عمل جراحی کرانیوتومی (craniotomy) تومورهای سوپراتنتوریال (supratentorial) برای پاتولوژی غیر- تروماتیک (non-traumatic) بین 15% تا 20% تخمین زده شده است؛ با این حال، خطر ابتلا به تشنج در بیش از یک دوره 5 ساله از 3% تا 92% متغیر است. تشنج پس از جراحی میتواند باعث پیشرفت سریع بیماری صرع (epilepsy) شود؛ تشنجها اکثرا در ماه اول پس از جراحی جمجمه اتفاق میافتند. استفاده از داروهای ضدصرع (AEDs) قبل و پس از جراحی برای پیشگیری از وقوع صرع در تعدادی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛randimised controlled trails) مورد بررسی قرارگرفته است.
اهداف
تعیین اثربخشی و ایمنی AEDها هنگام استفاده بهعنوان داروی پیشگیریکننده (prophylactically) در افرادی که تحت عمل جراحی جمجمه قرارگرفتند و بررسی اینکه کدام AEDها مؤثرتر هستند.
روش های جستجو
برای آخرین بهروزرسانی، پایگاههای اطلاعاتی زیر را در تاریخ 26 جون 2017 جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت. ما هیچگونه محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما RCTهایی را از افراد بدون سابقه صرع که بهدلایل درمانی یا تشخیصی تحت عمل کرانیوتومی قرارگرفتند، بازیابی کردیم. ما کارآزماییهایی را با روشهای مناسب تصادفیسازی و پنهانسازی بازیابی کردیم؛ اینها میتوانند کارآزماییهای موازی کورسازیشده یا کورسازینشده باشند. ما حداقل دوره درمان را تعیین نکردیم و کارآزماییهایی را که از داروهای فعال یا دارونما (placebo) بهعنوان گروه کنترل استفاده کردند، بازیابی کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
3 نویسنده مطالعه مروری (JW، JG، YD) بهطور مستقل کارآزماییها را برای ورود انتخاب کردند و استخراج دادهها و ارزیابیهای خطر سوگیری (bias) را انجام دادند. ما اختلافات را از طریق گفتوگو حل کردیم. پیامدهای بررسیشده شامل تعدادی از شرکتکنندگان است که دچار تشنج شدند (زودهنگام (وقوع طی هفته اول پس از عمل کرانیوتومی)، و دیرهنگام (وقوع پس از هفته اول به دنبال کرانیوتومی))، تعداد مرگها و تعداد افرادی که دچار ناتوانی و عوارض جانبی شدند. بهدلیل ماهیت ناهمگون کارآزماییها، ما دادههای کارآزماییهای بازیابیشده را در یک متاآنالیز (meta-analysis) ترکیب نکردیم؛ ما یافتههای این مطالعه مروری را بهصورت روایتی ارائه کردیم. مقایسههای بصری از پیامدها را در نمودارهای انباشت (forest plots) نشان دادیم.
نتایج اصلی
ما 10 RCT (N = 1815) را که بین سالهای 1983 تا 2015 منتشر شدهبودند، بازیابی کردیم. 3 کارآزمایی فقط یک AED (فنیتوئین (phenytoin)) را با گروه دارونما یا عدم درمان مقایسه کرد. 1 کارآزمایی 3 بازویی 2 تا از AEDها (فنیتوئین، کاربامازپین (carbamazepine)) را با گروه عدم درمان مقایسه کرد. دومین کارآزمایی 3 بازویی فنیتوئین و فنوباربیتال (phenobarbital) را با گروه عدم درمان مقایسه کرد. از 5 کارآزمایی که AEDها را با دارونما یا بدون درمان مقایسه کردند، 2 کارآزمایی مزایای آماری قابلتوجهی را برای درمان AED در مقایسه با گروه کنترل برای وقوع زودهنگام تشنج، گزارش داد؛ سایر مقایسهها اختلاف معنیدار یا واضحی را بین AEDها و گروه کنترل، نشان ندادند. هیچکدام از کارآزماییهای که مقایسههای سربهسر از AEDها (فنیتوئین درمقابل سدیموالپروات (sodium valproate)، فنیتوئین درمقابل فنوباربیتال، لوتیراستام (levetiracetam) درمقابل فنیتوئین، زونیساماید (zonisamide) درمقابل فنوباربیتال) بودند، اختلاف معنیداری را بین درمانها برای وقوع زودهنگام و دیرهنگام تشنج، گزارش ندادند.
وقوع مرگ فقط در 5 کارآزمایی گزارش شدهبود. 1 کارآزمایی اختلاف معنیدار کمی را برای مرگ در گروههای کاربامازپین و بدون درمان درمقایسه با گروه فنیتوئین پس از 24 ماه از درمان، اما نه در 6 ماه پس از درمان، گزارش داد. وقوع عوارض جانبی از درمان بهصورت ضعیف گزارش شد؛ با این حال، 3 کارآزمایی بهطور قابل ملاحظهای عوارض جانبی بیشتر را که با فنیتوئین رخداده بود، درمقایسه با والپروات، دارونما، یا عدم درمان نشان دادند. هیچیک از کارآزماییها نتایج مربوط به پیامدهای عملکردی را مثل ناتوانی گزارش ندادند.
ما شواهد را برای تمام پیامدهای گزارششده بهدلیل موضوعات روششناسی و تغیرپذیری مقایسههای انجامشده در کارآزماییها، با کیفیت پایین درنظر گرفتیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد محدود و با کیفیت پایینی وجود دارد که نشان میدهد تجویز درمان AED بهصورت پیشگیرانه، در پیشگیری از تشنجها (زودهنگام و دیرهنگام) پس از عمل کرانیوتومی یا موثر است یا مؤثر نیست. اساس شواهد کنونی بهدلیل روششناسیهای متفاوت بهکار گرفتهشده در کارآزماییها و ناسازگاریها در گزارش پیامدها از جمله مرگها و عوارض جانبی، محدود است. شواهد بیشتری با کیفیت خوب از کارآزماییهای جدید برای ارزیابی اثربخشی بالینی درمان پیشگیرانه AED درمقایسه با دارونما یا عدم درمان، یا سایر AEDها در پیشگیری از تشنجهای پس از عمل کرانیوتومی در این گروه انتخابی از بیماران، مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از داروهای ضدصرع برای پیشگیری از تشنجهای پس از جراحی مغز
سوال مطالعه مروری
این مرور کاکرین، به بررسی شواهد برای اثربخشی و ایمنی داروهای ضدصرع (AEDs)، زمانی که برای افراد غیرمبتلا به صرع جهت پیشگیری از ایجاد تشنج پس از عمل جراحی کرانیوتومی (نوعی جراحی مغز که معمولا برای ازبین بردن تومورهای مغزی استفاده میشود) تجویز میشود، پرداخته است. ما همچنین برای ارزیابی اینکه آیا هیچ AED خاصی مؤثرتر در پیشگیری از تشنجهای پس از جراحی کرانیوتومی است، برنامهریزی کردیم.
پیشینه
افرادی که تحت نوعی از جراحی مغز معروف به کرانیوتومی قرار میگیرند ممکن است خطر ایجاد تشنج پس از جراحی کرانیوتومی در آنها افزایش یابد. AEDها در کارآزماییها برای پیشگیری از تشنجهای رخداده پس از جراحی در افراد بدون سابقه بیماری صرع، مورد استفاده قرارگرفتهاند. تعداد کمی از کارآزماییها درمان با AEDهای مختلف را نسبت به یکدیگر مقایسه کردهاند، در حالی که سایر کارآزماییها AEDها را با گروه دارونما (یک قرص که حاوی هیچ دارویی نیست) یا عدم درمان مقایسه کردهاند.
ویژگیهای مطالعه
شواهد تا ماه جون 2017 موجود است. 10 کارآزمایی با معیارهای ورود ما مطابقت داشتند، و شامل 1815 نفر بودند. 3 کارآزمایی فنیتوئین (یک AED) را با دارونما یا بدون درمان مقایسه کردند. 1 کارآزمایی AEDهای فنیتوئین یا کاربامازپین را با گروه عدم درمان مقایسه کرد. 1 کارآزمایی AEDهای فنیتوئین یا فنوباربیتال را با گروه عدم درمان مقایسه کرد. 5 کارآزمایی دیگر کارآزماییهای سربهسر (جایی که یک دارو مستقیما با داروی دیگری در مقابلش مقایسه میشود) از AEDها (فنیتوئین در مقابل والپروات؛ زونیساماید در مقابل فنوباربیتال و لوتیراستام در مقابل فنیتوئین) بودند.
یافتههای کلیدی
ما هیچ شواهد نامتناقضی را که نشاندهد درمانهای پیشگیرانه AED در کاهش تعداد تشنجهای رخداده پس از جراحی، مرگ یا عوارض جانبی مؤثر هستند، نیافتیم.
کیفیت شواهد
با درنظرگرفتن تمام کارآزماییها با هم، کیفیت پایین شواهد را بهدلیل مشکلات بالقوه با طراحیهای کارآزماییها درنظر گرفتیم. همچنین تفاوتها در طراحیهای کارآزماییهای مربوط را به درمانها بررسی کردیم و نتایج گزارششده بهاین معنی است که مقایسه نتایج در میان کارآزماییها مشکل بود. مطالعات بیشتری با کیفیت خوب برای معتبرساختن یافتههای ذکرشده در بالا، ضروری است.